De rol van lokale journalistiek: ‘Mijn roots liggen daar’

Arjan Snijders begon zijn carrière bij de lokale omroep en benadrukt hoe belangrijk deze ervaring voor hem is geweest. ‘Ik wilde graag journalistiek studeren, maar ben drie jaar op rij uitgeloot’, vertelt hij. ‘Bij de vierde keer werd je automatisch geplaatst. In al die jaren voordat ik echt kon beginnen, ben ik dus bij de lokale omroep gaan werken’. Hij kijkt terug op zijn jaren bij de lokale omroep als een tijd waar hij enorm veel heeft geleerd. ‘Ik was nog heel erg bleu toen ik binnenkwam, het journalistieke proces kende ik helemaal nog niet.’ Lokale omroepen bieden een snel leerproces; volgens Snijders is het dan ook een waardevolle stap in een journalistieke carrière. ‘Je leert gewoon supersnel’, benadrukt hij. Eerstejaars SvJ-studenten werken ook lokaal, in zogeheten hyperlocals. Snijders is hier erg enthousiast over. ‘Via die manier van werken mag je veel zelf doen, maar krijg je ook feedback op wat je doet. Dat is een uitstekende stimulans en perfecte leerschool.’

Lokale journalistiek onder druk

De afgelopen jaren is de lokale journalistiek onder druk komen te staan. De opkomst van het internet heeft de rol van de lokale omroepen minder belangrijk gemaakt. Snijders geeft aan dat dit mede komt door het ontbreken van een serieuze journalistieke basis bij veel lokale omroepen. ‘Er zijn heel veel plekken in Nederland waar wel een lokale omroep was, maar waar eigenlijk geen echte journalistiek bedreven werd,’ legt hij uit. Veel omroepen waren vooral gefocust op hobbyprojecten, zoals het maken van muziekprogramma’s; hier speelt journalistieke kwaliteit nauwelijks een rol. Deze omroepen namen hun journalistieke taak dan ook minder serieus.

Daarnaast was de financiering van lokale omroepen lange tijd een groot probleem. Lokale omroepen waren afhankelijk van gemeentelijke subsidies, wat hen kwetsbaar maakte. ‘De financiering lag voorheen altijd bij de gemeente. De gemeente mocht een bedrag spenderen aan lokale journalistiek, maar hoefde dat niet,’ vertelt Arjan. ‘Bovendien was het super onhandig dat je afhankelijk was van de financiering van de gemeente, terwijl je ook de gemeente kritisch en onafhankelijk moest kunnen bekijken.’ Deze afhankelijkheid zorgde ervoor dat de journalistieke rol van de lokale omroep soms werd beïnvloed door politieke belangen.

De opkomst van streekomroepen

Door de opkomst van streekomroepen is er licht aan het einde van de tunnel. Het samenvoegen van lokale omroepen tot grotere streekomroepen maakt dat er meer ruimte ontstaat voor professionalisering en journalistieke onafhankelijkheid. Arjan Snijders ziet deze ontwikkeling als een positieve stap voor de sector. “Als het goed wordt uitgevoerd, heb je een structureel budget voor een aantal betaalde journalistieke krachten. Hierdoor kan je de basisfunctie herstellen,” zegt hij. Hiermee bedoelt hij dat het doel van de lokale journalistiek is om het gemeentelijk beleid kritisch te volgen en verslag te doen van wat er lokaal gebeurt. Een belangrijke verandering is de onafhankelijke financiering vanuit Den Haag voor de toekomstige jaren, wat streekomroepen minder afhankelijk maakt van gemeentelijke subsidies en ruimte creëert voor serieuze journalistiek.

Meer professionaliteit, minder hobbyisme

Met de komst van streekomroepen stijgt de journalistieke standaard, volgens Arjan Snijders worden de omroepen hierdoor serieuzer genomen. Hij herinnert zich hoe lokale omroepen door amateuristische programma’s vaak moeite hadden om serieus over te komen. ‘Mensen zijn door de media overal gewend aan hoge standaarden, en dat gepruts van lokale omroepen werd dan soms charmant gevonden, maar niet altijd serieus genomen,’ vertelt Snijders. Door het samenvoegen van lokale omroepen tot streekomroepen ontstaat er nu een professionelere organisatie: ‘Als je nu naar binnen loopt bij een streekomroep, ziet het eruit als een professionele mediaorganisatie met landelijke ambities. Het journalistieke karakter wordt veel beter gewaarborgd.’ Ook biedt deze ontwikkeling nieuwe kansen voor jonge journalisten. ‘Voorheen was de lokale omroep vaak een opstapje om daarna door te stromen naar Hilversum, maar nu kan een streekomroep een serieuze en aantrekkelijke optie zijn voor een lange termijn carrière in de journalistiek,’ legt Snijders uit.

De toekomst van de lokale journalistiek

De transitie naar streekomroepen biedt een hoopvol toekomstperspectief voor de lokale journalistiek in Nederland. Dankzij de nieuwe financiering en het samenvoegen van omroepen kunnen lokale journalisten zich weer richten op de belangrijkste taak: het onafhankelijk en kritisch volgen van lokaal nieuws. Arjan Snijders ziet de toekomst van de lokale journalistiek dan ook positief in. ‘Ik denk dat we daar echt wat mee opschieten. Als dit goed wordt uitgevoerd, kan de lokale journalistiek weer een belangrijke rol gaan spelen in onze samenleving.’ Met de opkomst van streekomroepen lijkt de journalistiek weer een solide basis te krijgen in de regio’s van Nederland. ‘De lokale journalistiek krijgt hiermee een tweede kans.’

Lees hier meer over het onlangs uitgekomen boek van Arjan Snijders 50 jaar lokale omroep-Het verhaal van lokaal