Haar grootste kunstwerk was zijzelf. Uniek, een geboren feministe en een ongelooflijke doorzetter, die uit haar levenslange lijden inspiratie voor indrukwekkende kunstwerken haalde: Frida Kahlo. Een powervrouw pur sang dus. De expositie ‘Frida Kahlo & Diego Rivera: A Love Revolution’ in het Cobra Museum geeft van 28 mei 2021 t/m 26 september 2021 een kijkje in haar werk en leven.
Bij binnenkomst door de draaideuren in het Cobra Museum in Amstelveen loop je gelijk tegen de balie aan, waar je je tickets kan laten scannen. Bij de balie krijg je ook gelijk een informatieboekje, waar naast informatie over elk schilderij die in de tentoonstelling te zien is, ook staat uitgelegd hoe de audiotour werkt. Nadat je de app die in het boekje staat hebt gedownload op je telefoon, kun je tijdens de tentoonstelling je smartphone tegen een aantal scanpunten aan de muren houden. Dan begint er een stem te praten die vertelt over de schilderijen aan de betreffende muur van dat scanpunt. Je kunt kiezen voor een Nederlandse of Engelse audiotour.
De tentoonstelling bestaat is een collectie die bestaat uit werken van verschillende Mexicaanse modernisten, waarbij Frida Kahlo en haar echtgenoot Diego Rivera de kern van de expositie vormen. De werken zijn onderdeel van de Gelman Collection of Mexican Art – beheerd door de Vergel Foundation – en is een bijzondere collectie die voor het eerst in Amstelveen te zien is. Deze collectie is samen met de Dolores Olmedo collectie de belangrijkste verzameling van het werk van de wereldberoemde kunstenaar Frida Kahlo.
‘Het is de eerste keer dat dit werk in Nederland komt, en het is best lastig om zo’n tentoonstelling te organiseren’, vertelt gastconservator Stefan van Raay. ”Dit is dus echt dé kans om het prachtige werk van Frida Kahlo in het echt te zien. Er is ook een georganiseerde fietsroute door Amsterdam naar het museum. Dit is in samenwerking gegaan met gemeente Amsterdam, om meer mensen te stimuleren om te fietsen, en musea te bezoeken. Twee vliegen in één klap dus’, aldus de gastconservator.
De selfie queen avant la lettre
Op achttienjarige leeftijd slaat bij Frida Kahlo het noodlot toe. Als kersverse eerstejaars student medicijnen raakt Kahlo levensgevaarlijk gewond bij een aanrijding tussen een tram en een bus in Mexico-Stad. Een stuk stalen leuning doorboort haar lichaam en verwondt haar dusdanig dat zij 35 operaties moet ondergaan en twee jaar bed moet houden. Haar droom om arts te worden valt volledig in het water. Maar waar de ene deur sluit, opent een andere. In Frida Kahlo’ s geval de deur van de kunst. Vanuit haar hemelbed, waaraan haar moeder spiegels heeft laten bevestigen, begint ze haar inmiddels beroemde zelfportretten te schilderen. In publicaties wordt Frida Kahlo daarom wel eens ‘de selfie queen avant la lettre’ genoemd. Haar schilderdoeken worden persoonlijke dagboeken waarin ze zich volledig blootgeeft. Frida Kahlo is een van de weinige kunstenaars die de werkelijkheid op een pijnlijke manier weergeeft, zonder de kijker een plezier te willen doen met een geromantiseerd beeld. Door zichzelf groot en centraal op het doek te schilderen, laat Kahlo zien dat ze zich ondanks alle onzekerheden, tegenslagen en pijn niet zomaar uit het veld laat slaan. Ze erkent haar imperfecties en accepteert dat pijn een wezenlijk onderdeel van het leven is.
Op haar 22e trouwde Frida Kahlo met kunstenaar Diego Rivera. Zij had Rivera leren kennen via gemeenschappelijke communistische partijgenoten en kunstenaarsvrienden en begon met hem een stormachtige relatie die leidde tot hun huwelijk in augustus 1929. Zij was 22 en hij 42 jaar oud. Kahlo noemde Rivera liefkozend ‘El Zapo’, vertaald: ‘de pad’; met zijn zware lichaam, uitpuilende ogen en dikke lippen. Het was een open huwelijk, waarin beide affaires hadden. Kahlo zowel met mannen als met vrouwen. In 1939 scheidden zij. Ze hertrouwden een haar later op basis van platonische liefde; een voorwaarde die Kahlo had gesteld.
Taboedoorbrekende thema’s
‘In de tentoonstelling hangen 23 werken van Frida Kahlo’, vertelt Stefan van Raay. ‘Het schilderij met de krans om haar hoofd is het hoofdbeeld van de tentoonstelling. Dat is ook haar beroemdste stuk dat van haar in deze tentoonstelling hangt. Er zijn drie thema’s die duidelijk naar voren komen in de kunst van Frida Kahlo en Diego Rivera: politiek, wederzijdse bewondering voor elkaar, cultuur en identiteit.’
Hoewel haar tijdgenoten haar taboedoorbrekende thema’s vaak nog verontrustend vinden, wordt ze vandaag de dag op handen gedragen, omdat haar werk juist de herkenbare worstelingen van vrouwen laat zien. Ze zet in haar werk taboeonderwerpen zoals miskramen, menstruatie en borstvoeding in de schijnwerpers. Zelfs haar onvruchtbaarheid – een gevolg van het ongeluk – wordt een terugkerend thema in haar kunst.
‘En Omdat haar werk herkenbare worstelingen laat zien, hebben heel veel bewegingen hebben haar ook geclaimd, denk bijvoorbeeld aan de feministische beweging of de LHBTIQ+ gemeenschap. Omdat zoveel mensen empathie voelen met Frida Kahlo, en zichzelf herkennen in haar kunst, is ze nu de beroemdste vrouwelijke kunstenaar ooit’, zegt de gastconservator.
Kahlo weigert zichzelf in het hokje vrouw te laten stoppen en benadrukt in haar kunst haar mannelijke trekken. Ze cultiveert haar monobrow door deze met eyeliner extra te benadrukken en ook in haar zelfportretten aan te zetten. Hetzelfde doet ze met haar gezichtsbeharing, die ze onaangeroerd laat én die ze weergeeft op haar zelfportretten. Ook op het gebied van mode manifesteert Kahlo zich als trendsetter. De selectie van 25 jurken in de tentoonstelling in het Cobra Museum is bedoeld als een aanvulling op de schilderijen om een beeld te krijgen van de historische kleding en accessoires die Kahlo droeg.
De uitgebreide selectie traditionele Mexicaanse vintage jurken werd geïnspireerd door de grote populariteit van de garderobe van Frida Kahlo in de tentoonstelling in het Victoria ad Albert Museum in Londen in 2018. Het is bekend dat Kahlo zelf met de hulp van haar moeder, een bekwame naaister, veel van haar rokken heeft gemaakt of aangepast, waarbij ze ruches aan de zoom aanbracht of opnieuw ontwierp, zodat de lengte Kahlo ’s beenbeugels verborg.
Beroemd na haar dood
Na een vruchtbare artistieke periode gaat de gezondheid van Kahlo in 1950 nóg verder achteruit. Ze brengt opnieuw negen maanden in een ziekenhuis door, waar zij zelfportretten blijft schilderen. In de jaren die volgen ondergaat ze een rugoperatie en een beenamputatie en in 1954 krijgt ze een longontsteking die haar fataal wordt. De combinatie van bewondering en empathie voor haar werk en persoonlijke leven maakte Kahlo zo beroemd in de jaren na haar dood. Meer dan 65 jaar na haar dood zijn de thema’s uit haar werk springlevend, en worden er tot op de dag van vandaag nog steeds veel kunstenaars geïnspireerd door haar werk.
Te lezen op sportenlife.nl