Het is een feit dat geloof er sinds het begin der tijden is. Geloof komt in vele vormen en een van die vormen is het christendom. Heel veel mensen in Nederland hebben dit geloof als een achtergrond, maar dit aantal wordt steeds lager. Ook het deel van de christenen dat non of monnik is, neemt rap af. Wat is de reden hiervoor en wat is de kans dat het weer wordt als het was?

Door de secularisatie die plaatsvond in de jaren 60 zijn steeds minder mensen en organisaties katholiek of protestants. Vroeger was het gebruikelijk dat een flink aantal mensen koos voor een leven als non of monnik. Echter vanaf 1960 werd dit minder populair. Er zijn veel religieuze gemeenschappen ontstaan in een tijd dat voornamelijk vrouwen nog niet zelfstandig leefden, studies volgden, werkten of sociaal werk deden. Inmiddels zijn vrouwen minder afhankelijk en kunnen mensen een religieuze roeping ook naast een gemeenschappelijk leven volgen.

Ondanks de afname van het aantal gelovigen, en dan voornamelijk sterk gelovigen, is er ook een kans dat dit aantal weer zal gaan stijgen. ‘In tijden van crisis, zie je dat mensen weer interesse krijgen in het religieuze leven’, vertelt Willem Speelman, professor in franciscaanse spiritualiteit, theologie en geschiedenis. In de tabel hierboven is te zien dat de mensen die het meest frequent naar de kerk gaan 75 jaar en ouder zijn. Aan de andere kant laat de tabel zien dat de jongste generatie wel weer meer naar de kerk gaat. Het verschil in aantal mannen en vrouwen die naar de kerk gaan is niet heel groot, zoals in de tabel hieronder te zien is. Er zijn iets meer vrouwen die de kerk bezoeken, maar het verschil is minimaal. Een reden om religieuze gemeenschappen te bezoeken kan komen uit het idee dat er sommige kwesties zijn die niet op een wetenschappelijke of psychologische manier opgelost kunnen worden. Het geloof kan dan een antwoord zijn.

Er zijn tegenwoordig verschillende manieren van geloof belijden of spirituele overtuigingen bestuderen. Een voorbeeld hiervan zijn retraites in kloosters. Dit is de laatste jaren erg populair geworden, ook onder jonge mensen. Daartegenover zijn er ook gemeenschappen die, omdat de leden overlijden, uitsterven. Toch is de kans dat gemeenschappen van gelovigen volledig uitsterven erg klein. Speelman beaamt dit: ‘Zolang er mensen zijn, zijn er ook mensen die het mysterie opzoeken en dus elkaar.’

Verschillende experts laten weten dat het geloof nieuw leven inblazen zeker mogelijk is. Dit zou wel op een manier aangepakt moeten worden waarbij vrijheid van belang is. Religieuze gemeenschappen zullen rekening moeten houden met de behoeften van andere mensen. Op dit moment zijn vooral jongere mensen meer bezig zijn met de spirituele kant van het leven. Speelman zegt: ‘In de maatschappij is een beweging zichtbaar, waarbij mensen weer meer interesse krijgen in het religieuze leven’. Misschien zal de ontwikkeling vooral op spiritueel gebied zijn of misschien keren we terug naar de oude vormen van religie. Alleen God zal het weten…

Verantwoording datavisualisatie: voor deze datavisualisatie heb ik gebruik gemaakt van cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek. In deze cijfers wordt duidelijk hoeveel mensen van verschillende leeftijdsgroepen naar de kerk gaan, en hoe frequent ze dit doen. Daarnaast is er een datavisualisatie te zien van het verschil tussen hoe vaak mannen en hoe vaak vrouwen de kerk bezoeken. De grafieken zijn gemaakt door journalist Anna Hupe.