Dit staat in verkiezingsprogramma van de PVV 2025-2029. Echter worden er geen bronnen of wetenschappelijk onderzoek genoemd.
Bewering
Ruim 70% van alle gedetineerden is allochtoon.
Oordeel
Gefundeerd
Bron van de bewering
“Onacceptabel”, Zo noemde de PVV de situatie in de Nederlandse gevangenissen op dit moment. Het staat in het verkiezingsprogramma van de Partij Voor de Vrijheid wat augustus 2025 uitkwam. Onder het tweede hoofdstuk “Veiligheid” ging de PVV dieper in op de situatie in de Nederlandse gevangenissen. Ruim 70% van de gedetineerden in Nederland zou in het buitenland geboren zijn, of (een van) hun ouders zouden in het buitenland geboren zijn.
Er worden verder geen onderzoeken genoemd in het document. Ook kan ik geen bronvermelding vinden waar deze informatie vandaan komt. Dus verzuilde ik achter mijn computer om deze claim te onderzoeken: Is ruim 70% van de gedetineerden in Nederland allochtoon?
Definitie Allochtoon
Het is allereerst van belang om de definitie van allochtoon helder te hebben. Van Dale meldt op hun website: al·loch·toon (bijvoeglijk naamwoord) van elders afkomstig. Iemand die dus van elders afkomstig is. Maar wat is elders? En ben je ‘van elders afkomstig’ als je ouders in het buitenland zijn geboren, maar jij in Nederland? Ik vond het een beetje vaag.
Daarom zocht contact op met de redactie van Van Dale voor verduidelijking. Zij gaven aan dat “iemand met een migratieachtergrond een alternatieve term is”. Echter vertelde ze ook dat “het CBS iemand als allochtoon definieert, wanneer minimaal één van de ouders in het buitenland geboren is”.
Het CBS handelt op hun website met verschillende termen. Dit doet ze bij bijna elke dataset. Zo onderscheidt ze de verschillende kopjes en cijfers. Bij de dataset over gedetineerden in Nederland gebruikt ze de volgende kopjes:
- Geboren in NL, Ouders in NL
- Geboren in NL, Ouder(s) buiten NL
- Geboren buiten NL
Waarbij kopjes twee en drie dus vallen onder de term allochtoon.
Centraal Bureau van Statistiek
Nu de term allochtoon duidelijk is, en een allochtoon bij het CBS dus onder het kopje Geboren in NL, Ouder(s) buiten NL en Geboren buiten NL staat, kan ik verder onderzoeken. Het CBS laat zien dat er in 2024 in totaal 27130 gedetineerden in de Nederlandse gevangenis zaten. Vervolgens keek ik naar het aantal Geboren in NL, Ouder(s) geboren buiten NL, dat waren er 6710. En als laatste keek ik naar het aantal gedetineerden dat buiten NL is geboren: 12560. Uiteindelijk is het dan een simpele rekensom: 19270 : 27130 x 100% = 71,02%. De bewering van de PVV klopt dus.
PVV
Het is van belang goed door te hebben dat ik in dit onderzoek de neutrale term van allochtoon heb onderzocht. Een allochtoon kan zowel Marokkaanse, als Duitse ouders hebben. En zowel in België als in Turkije zijn geboren. PVV-leider Geert Wilders staat bekend om zijn kritische uitspraken over de islam en migratie. Hij uitte zich herhaaldelijk over de aanwezigheid van Marokkaanse en Turkse gemeenschappen in Nederland, waarbij hij onder meer sprak over “minder Marokkanen”. Deze uitspraken hebben geleid tot maatschappelijke discussie en verschillende rechtszaken wegens discriminatie. Het is dus belangrijk door te hebben dat de PVV het woord allochtoon op een andere manier kan interpreteren.
Conclusie
De PVV claimt dat ruim 70 procent van de gedetineerden in Nederland allochtoon is. CBS-cijfers uit 2024 bevestigen dit percentage, wanneer ook mensen worden meegerekend die in Nederland zijn geboren met minimaal één ouder uit het buitenland. Omdat de PVV geen definitie of bron noemt, blijft onduidelijk hoe de partij het cijfer precies bedoelt.
