Een plastisch chirurg, schaakkampioen en een fervent kunstverzamelaar. Je dacht hierbij waarschijnlijk niet aan Johannes Esser. Sinds kort is zijn kunstcollectie te zien in het Mondriaanhuis. Annabel Goedhart, een van de medewerkers van het Mondriaanhuis sprak over deze tentoonstelling, wat het bijzonder maakt, waarom je het zou moeten zien en nog veel meer.
‘Johannes Esser, geboren in Amersfoort, was een getalenteerde en bevlogen persoonlijkheid. Hij was grondlegger van de plastische chirurgie, ervaring deed hij daarvoor op in de Eerste Wereldoorlog, was een schaker van hoog niveau en wist diverse regeringsleiders en wetenschappers voor zich te winnen. Esser was ook kunstverzamelaar. In een periode van zo’n zeven jaar bracht hij veel kunst bij elkaar. Hij had op zijn hoogtepunt zo’n 800 werken.
Rond 1906 neemt Esser een huisartsenpraktijk over in Amsterdam. Een van de patiënten in zijn praktijk is George Hendrik Breitner, een Nederlands schilder. Breitner introduceert Esser aan veel meer kunstenaars, waaronder Jan Sluijters, Isaac Israëls, Leo Gestel, Piet van der Hem én Piet Mondriaan. Hij werd goed bevriend met deze kunstenaars en kwam geregeld in hun atelier langs. Af en toe werd hij betaald in kunst, de kunstenaar kreeg een medische behandeling en Esser mocht een schets uitzoeken in het atelier. Hij verkreeg zijn kunst dus echt direct bij de maker, soms was hij zo snel dat de kunstenaar geen tijd had voor een handtekening op het werk.
Ondanks zijn grote collectie, duurde zijn verzameldrang in de kunst maar zeven jaar. Hij heeft destijds veel verzameld, maar ook veel kunst weer verkocht en gedoneerd aan musea. Hij is nooit écht bekend geworden door zijn kunstcollectie. In de plastische chirurgie is hij bekender, zo heeft hij verschillende chirurgische ingrepen bedacht en meerdere boeken uitgegeven.
Esser was een enorme fanatiekeling, zodra hij een idee moest het uitgevoerd worden. Hij ontdekte bijvoorbeeld dat hij schaken leuk vond, vervolgens richt hij meteen meerdere schaakclubs op en wilde meteen op hoog niveau schaken. En dat lukte hem. Toen hij eenmaal kunstenaars had ontmoet en daarin begon te verzamelen begon hij ook met hen te schaken. Hij richtte Schaakclub Parkwijk op samen met Breitner en Witsen.
Het Mondriaanhuis heeft op het gebied van educatie een speurtocht ontworpen door het museum, hier leren kinderen wat het inhoudt om dingen te verzamelen. Door de zalen heen worden aan de hand van vragen, objecten en opdrachten geleerd waarom het zo leuk is om te verzamelen.
Zaal 2 is volledig ingedeeld met kunstwerken, hieronder vallen de Mondriaans die het Mondriaanhuis drie jaar geleden heeft verworven uit de Esser collectie. Deze stukken zijn al een must-see op zich, maar er zijn ook veel must-see stukken in bruikleen uit andere musea en collecties. Er zijn werken uit de privécollectie van de familie Esser, een aquarel van Piet van der Hem en een schets van Jan Sluijters van de Bijzondere Collecties uit Universiteitsbibliotheek Leiden en twee aquarellen uit het Koninklijk Museum van de Kunsten Antwerpen van Isaac Israëls en George Breitner. Deze bruiklenen zijn natuurlijk heel speciaal en een hele mooie samenwerking. Ik kan niet kiezen, want het zijn allemaal hele bijzondere werken op zich!’.
