Ongelukken, ze gebeuren helaas nog overal. Maar hoe zit dit met de in Utrecht? Welke factoren spelen een rol en hoe groot is de kans op een ongeval als je kijkt naar het aantal weggebruikers? Deze blogpost geeft door middel van Telraam- en 112- data inzicht in dit vraagstuk! Dit is gedaan aan de hand van de volgende onderzoeksvraag: “Welke aspecten op een gebiedsontsluitingsweg hebben invloed op het aantal ongelukken?” 

De top 3 wegen met de meeste ongelukken in Utrecht, waarvan Telraam-data wordt bijgehouden, zijn: de Utrechtseweg, de Kanaalstraat en de Drakenburgweg. Wat ze allereerst met elkaar gemeen hebben is dit gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom zijn. Op deze wegen mag in de bebouwde kom maximaal 50 km/u gereden mag worden. Maar houden mensen zich wel aan deze snelheid? En zijn er misschien nog meer factoren waarin ze van elkaar verschillen?

Risico factoren
Er zijn verschillende factoren die een weg onveiliger maken, vier daarvan zijn:

– Onveilige bermen
– Aangrenzende opritten
– Complexe kruispunten
– Onveilige oversteekplaatsen

Als je kijkt naar de 3 wegen in Utrecht zie je hieronder dat alle straten op drie risico factoren scoren. De Kanaalstraat en de Utrechtseweg komen het meest met elkaar overeen, zo bevatten ze onder andere beide complexe kruispunten. Maar als je kijkt naar die complexe kruispunten verschillen ze weer erg van elkaar. Zo heeft de Kanaalstraat een relatief klein kruispunt gemaakt van klinkers en de Utrechtseweg een groot kruispunt met verkeerslichten.

Daarnaast is er nog een vergelijking gemaakt tussen de wegen, namelijk de kans op een ongeval. Die kans is berekend door het aantal weggebruikers (Telraam data) te delen door het aantal verkeersongevallen (112 data) over dezelfde periode. Uit deze data blijkt dat de kans op een ongeval het grootst is op de Kanaalstraat. Ook zijn de straten vergeleken op het gebied van snelheid. Dit is gedaan aan de hand van de gemiddelde V85-snelheid. V85-snelheid is de snelheid die door 85% van de bestuurders niet wordt overschreden en door 15% van de bestuurders wel wordt overschreden. Verder zijn er een aantal keuzes gemaakt om tot deze vergelijking te komen. Deze keuzes staan onderstaand toegelicht door middel van een visualisatie.

Daarnaast zie je in de eerste visualisatie ‘Risicofactoren’ dat al de onderzochte wegen een onveilige berm hebben, maar wat is hier zo onveilig aan?

Onveilige berm
Om te weten wat een onveilige berm is, moet je eerst weten wat een berm is. Een berm is een strook grond tussen twee rijstroken van een verkeersweg. Deze wordt als veilig beschouwd als er geen bomen, struiken of andere obstakels staan waar automobilisten tegenaan kunnen rijden. In het geval dat die er wel staan, moet een vangrail de veiligheid van de weggebruikers waarborgen (RTL Nieuws, 2021).

Als er geen vangrail staat kan dit erg gevaarlijk zijn. Als je recht tegen een boom knalt met 50 km/u, kan dit vaak ernstige botsingen met letsel veroorzaken. De klap die je te verwerken krijgt bij een botsing met 50 km/u is te vergelijken met een vrije val van de derde verdieping (VSV, z.d.). In de onderstaande visualisatie wordt aan de hand van twee voorbeelden getoond wat een onveilige berm gevaarlijk maakt.

Conclusie
Uit data van Telraam en 112 blijkt dat op deze drie gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom in Utrecht de kans op een ongeluk relatief groot is. Uit de waarnemingen blijkt dat deze straten overeenkomsten hebben in gevaarlijke wegelementen, zoals de onveilige berm. Er is een mogelijkheid dat dit invloed heeft op het aantal ongelukken. Ook wordt er bij één van de drie straten, de Utrechtseweg in Zeist, in weekenden te hard gereden. Dit zou ook van invloed kunnen zijn op het aantal ongelukken. Verder blijkt uit de data van Telraam dat het aantal weggebruikers ook negatief de verkeersveiligheid beïnvloed.

Verantwoording

Voor de data-analyse is er gekeken naar ongelukscijfers van 112Nederland.nl (2022) van wegen binnen provincie Utrecht. De drie wegen met de hoogste hoeveelheid ongelukken, waarvan Telraam-data wordt bijgehouden, zijn gekozen voor de data-analyse. Een Telraam kastje telt het aantal weggebruikers wat door de straat gaat met een camera. Er hangt meestal één kastje per straat. De gegevens gaan over één bepaald punt van de straat en zijn niet representatief voor de gehele straat. De wegen beschikken niet over data voor heel 2022. Daarom is er gekozen voor een periode van 7 maanden, van juni tot december.

Telraam geeft metingen per maand per weg. Omdat er niet elke dag wordt gemeten, is er een gemiddelde hoeveelheid weggebruikers per dag en per jaar berekend. Dit is gedeeld door het aantal ongelukken (2022) en daarmee is de kans op een ongeval berekend. Telraam telt alleen voorbijgangers op één punt. Ongelukscijfers van 112Nederland gaan over de gehele weg. De mogelijkheid is er dat op een langere weg meer ongelukken voorkomen. Ook worden bij 112Nederland alleen ernstige ongelukken gemeld.

Er is onderzoek gedaan, door middel van Google Streetview, naar de veiligheid en risico’s van wegelementen. Hierbij geldt dat de wegen niet volledig vergelijkbaar zijn, een langere weg zal meer wegelementen bevatten. De meest overeenkomende wegelementen zijn geselecteerd voor in de vergelijking visualisatie.

Geschreven door: Whitney van der Loo, Anne de Werd, Nick van Hees en Max Zwart