Het is geen geheim dat roken ongezond is, maar wist je dat je postcode misschien wel je kansen op longkanker vergroot? Nieuwe gegevens laten een opvallende link zien tussen het aantal rokers en sterfgevallen door longkanker in verschillende regio’s. En hoewel de cijfers op het eerste gezicht droog lijken, geven ze een duidelijk beeld: waar er meer wordt gerookt, sterven meer mensen aan longkanker.
De grafiek toont duidelijk aan dat er een sterke correlatie is tussen het aantal rokers in een regio en het aantal sterfgevallen door longkanker. Regio’s met een hoog percentage rokers, zoals Zuid-Limburg en delen van Groningen, zien een hoog aantal dodelijke longkankerdiagnoses. En dat zijn geen toevalligheden. Deze trend laat zien dat lokale preventiecampagnes en gezondheidsinitiatieven meer dan ooit nodig zijn. Je zou kunnen zeggen dat het tijd is om die sigaretten in te ruilen voor een frisse wandeling door de regio.
De gegevens zijn afkomstig van het CBS Doodsoorzakenstatistiek en de Gezondsheidsmonitor van de GGD, waarin het aantal sterfgevallen door longkanker en het percentage rokers per GGD-regio worden weergegeven. Deze gegevens geven een nauwkeurig beeld van hoe hard longkanker toeslaat, vooral in gebieden waar roken diep geworteld is in de cultuur. Niet verrassend komen de hoogste sterftecijfers vaak uit dezelfde gebieden waar het aantal rokers ver boven het gemiddelde ligt.
Opvallend is dat er ook enkele uitzonderingen zijn. Zo scoort de Randstad relatief lager in zowel het aantal rokers als het aantal sterfgevallen aan longkanker. Zou dat komen door de hippe stadsbewoners die tegenwoordig massaal de sportschool boven de tabakszaak verkiezen?
Dit alles gebeurt terwijl Nederland al jaren probeert het aantal rokers terug te dringen. Toch laten de data zien dat niet iedere regio even succesvol is in deze strijd. Lokale campagnes, regelgeving en zelfs het aantal plekken waar je een sigaret kunt opsteken, lijken allemaal invloed te hebben. De vraag is dus: hoe kunnen we deze cijfers omlaag krijgen?
Kortom, de data liegen er niet om. Waar meer gerookt wordt, vallen meer slachtoffers. Maar gelukkig is het nooit te laat om te stoppen – en wie weet, levert dat niet alleen extra levensjaren op, maar misschien ook een gezonde dosis extra zuurstof tijdens die ochtendwandeling door je rookvrije buurt.
Voor de berekening van de sterfte door longkanker per GGD-regio is gebruikgemaakt van de CBS-Doodsoorzakenstatistiek, waarbij gegevens van vier achtereenvolgende jaren (2019-2022) zijn meegenomen. De sterftecijfers zijn vergeleken met de landelijke cijfers door middel van de Comparative Mortality Figure (CMF), die is gecorrigeerd voor verschillen in leeftijds- en geslachtsopbouw. De standaardisatie is uitgevoerd door de sterftecijfers per regio te wegen aan de hand van de leeftijds- en geslachtsverdeling van de Nederlandse bevolking in 2022. De rokersprevalentie per regio is afkomstig uit de Gezondheidsmonitor, uitgevoerd door de GGD’en en het CBS. Deze monitor verzamelt om de vier jaar gegevens over de gezondheid, leefstijl en welzijn van volwassenen en ouderen. In 2022 is tijdens de coronaperiode een extra Gezondheidsmonitor uitgevoerd, en de data hiervan zijn gebruikt voor onze analyse.
