Zelfgemaakte foto in Utrecht

Zwerfafval is een zichtbaar en groeiend probleem in de openbare ruimte. Met name in parken en binnensteden vormt het niet alleen een bron van ergernis, maar heeft het ook negatieve gevolgen voor de leefbaarheid, natuur en het imago van de stad. In Utrecht speelt dit vraagstuk een belangrijke rol: zowel bezoekers van de binnenstad als recreanten in parken laten regelmatig afval achter.

Om meer inzicht te krijgen in de aard en omvang van dit probleem, hebben wij data verzameld en geanalyseerd over de aanwezigheid van zwerfafval in verschillende delen van Utrechtse binnenstad. Daarbij is gekeken naar verschillen tussen parken en de binnenstad en de soorten afval die het vaakst voorkomen. Ook hebben we het aantal prullenbakken geteld op de route.

Verzamelde data
In de onderstaande grafieken worden de belangrijkste bevindingen gepresenteerd. Deze data geven niet alleen een beeld van de huidige situatie, maar bieden ook aanknopingspunten voor mogelijke maatregelen om zwerfafval in Utrecht structureel terug te dringen. Deze data hebben we verzameld door middel een rondje lopen door de binnenstad en parken van Utrecht. Onderstaand is het rondje dat we hebben gelopen door de stad.

Opgenomen wandelroute door Utrecht

Uit onze analyse blijkt dat de binnenstad duidelijk meer zwerfafval bevat dan de parken. Vooral sigarettenpeuken springen daarbij in het oog: ze vormen het grootste aandeel van het afval dat in de stad wordt aangetroffen. Dit bevestigt het beeld dat drukke winkelstraten en uitgaansgebieden hotspots zijn voor dit type afval.

In de parken ligt gemiddeld minder zwerfafval, maar de samenstelling ervan is juist gevarieerder. Het afval in de parken weerspiegelt het recreatieve gebruik van deze plekken, waarbij bezoekers vaak langere tijd blijven en hun consumpties meenemen.

Daarnaast hebben we tijdens onze wandeling mensen op straat gevraagd wat zij nu vinden van  het zwerfafval in Utrecht, of ze dit zelf bewust meemaken en of ze vinden dat de straten/parken in Utrecht goed worden schoongemaakt. Uit de bevonden data kwamen we er al snel achter dat mensen met wie we gesproken hebben het wel belangrijk vinden dat Utrecht met regelmaat wordt schoongemaakt en vinden dat het nog een stuk schoner kan.

Conclusie
Deze verschillen tussen binnenstad en parken laten zien dat er niet één uniforme aanpak is voor het terugdringen van zwerfafval. Voor de binnenstad lijkt een gerichte focus op het verminderen van sigarettenafval noodzakelijk, bijvoorbeeld via meer afvalpunten of campagnes rond peuken. In de parken zou juist ingezet kunnen worden op het faciliteren van gescheiden afvalinzameling en bewustwordingsacties onder gebruikers.