Haarlem – De op 1 oktober ingevoerde snelheidslimiet van 30 kilometer per uur op 132 wegen in Haarlem, zorgt vooralsnog niet voor schonere lucht. Een meting aan een weg met een snelheidslimiet van 30 kilometer per uur toont aan dat de hoeveelheid fijnstof vrijwel gelijk blijft aan een meting van een weg met een snelheidslimiet van 50 kilometer per uur. De maatregel lijkt voorlopig vooral een verkeersveiligheidsmaatregel.

Door: Kellen Gortemaker & Mendy Hogenboom

De invoering van een snelheidslimiet 30 kilometer per uur op 132 wegen waar voorheen 50 kilometer per uur gereden mocht worden in Haarlem toont, een nihil verschil aan in de hoeveelheid gemeten fijnstof. Dat blijkt uit onderzoek van twee studenten van de Hogeschool Utrecht. De vanaf 1 oktober ingevoerde maatregel werd ingevoerd op wegen waar autobestuurders en fietsers de weg delen. De gemeente hoopt door het invoeren van dit snelheidslimiet dat het aantal ongevallen hierdoor daalt.

Voor het onderzoek is gebruikgemaakt van data van Hollandse Luchten, een burgermeetnetwerk met sensoren op verschillende locaties in Noord-Holland. De studenten vergeleken de fijnstofmetingen van een sensor langs een 50 kilometer per uur weg met die van een 30 kilometer per uur weg, op twee verschillende momenten. Uit de vergelijking blijkt slecht een minimaal verschil in de hoeveelheid gemeten fijnstof. Vanwege meerdere factoren als het verschil in windrichting, het kleine aantal dagen dat er gemeten wordt en de hoeveelheid meetstations die er gebruikt zijn voor dit onderzoek, is het moeilijk te bepalen in hoeverre een lagere snelheid zorgt voor minder uitstoot.

Internationaal onderzoek

Voor een personenauto is de hoeveelheid uitgestoten fijnstof bij lage snelheden van 10 tot 20 kilometer per uur min of meer gelijk aan de uitgestoten fijnstof bij hoge snelheden van 100 tot 110 kilometer per uur. Dat blijkt uit een onderzoek (2021) van een erkende publieke instantie Cerema, in opdracht van de Franse overheidsdienst DGITM. Uit het onderzoek blijkt dat de uitstoot van fijnstof een stuk hoger ligt bij een snelheid van 30 kilometer per uur dan een gereden snelheid van 50 kilometer per uur. Een personen auto stoot het minste fijnstof uit bij een snelheid van 70 kilometer per uur.

Dataverantwoording

De gebruikte data is afkomstig van twee SODAQ AIR-sensoren in de gemeente Haarlem. De metingen zijn uitgevoerd op 20 september 2025 en 4 oktober 2025, telkens tussen 12:00 en 13:00 uur. De gegevens zijn verkregen via het platform Hollandse Luchten, waar meetdata deels wordt verzameld door burgers. Omdat deze sensoren niet zijn gekoppeld aan een RIVM-referentiestation, kan de meetnauwkeurigheid beperkt zijn.

Daarnaast is er sprake van meetonzekerheid door verschillende externe factoren waar in dit onderzoek geen rekening mee is gehouden. Zo kunnen de hoeveelheid en richting van de wind invloed hebben op de gemeten concentraties fijnstof. Ook is het onderzoek uitgevoerd op zeer kleine schaal, met slechts twee meetlocaties en twee meetmomenten. De resultaten geven daardoor slechts een indicatie van de lokale luchtkwaliteit.

De data is via een QGIS-kaart weergegeven en gecombineerd met een wegenkaart. De verdere vormgeving van de kaart is uitgewerkt in Illustrator. Voor het vaststellen van de snelheden is gebruik gemaakt van MaxSnelhedenHaarlem (ArcGIS Online).