Ernstige eenzaamheid, waarbij mensen langdurig een tekort aan sociale contacten en een gevoel van isolement ervaren is de afgelopen jaren in Nederland aanzienlijk toegenomen. Recente cijfers laten zien dat het percentage ernstig eenzamen tussen 2016 en 2022 sterk is gestegen. Waar in 2016 nog 9,8% van de bevolking ernstig eenzaam was, is dit percentage in 2022 opgelopen tot 13,8%.
De toename van ernstige eenzaamheid is zorgwekkend, omdat het niet alleen de mentale gezondheid schaadt, maar ook fysieke klachten kan veroorzaken. Langdurige eenzaamheid wordt in verband gebracht met verhoogde stressniveau, depressie, en zelfs een groter risico op hart- en vaatziekten.
Link naar de interactieve kaart
Amsterdam en Zuid-Holland zijn momenteel de gebieden waar de meeste mensen kampen met ernstige eenzaamheid. Vooral in stedelijke omgevingen neemt de eenzaamheid sterk toe. Opmerkingen is dat in Groningen de grootste stijging is vastgezet: het percentage ernstige inwoners steeg daar met maar liefst 6,2 procentpunt.
Deskundigen wijzen op verschillende oorzaken van de stijging van eenzaamheid, met de coronapandemie als een belangrijke factor. In 2020 en 2021 dwong deze pandemie grote delen van de bevolking tot langdurige isolatie en beperkte sociale interactie. Lockdowns, thuiswerken en het sluiten van sociale ontmoetingsplekken hebben veel mensen zwaar getroffen. Dit wordt bevestigd door cijfers van het RIVM (2022), waaruit blijkt dat de coronapandemie een negatieve invloed heeft gehad op de mentale gezondheid van de Nederlandse bevolking. Vooral ouderen, jongeren en alleenstaanden werden extra zwaar getroffen door de maatregelen, wat leidde tot een toename van ernstige eenzaamheid. Het rapport van het RIVM (2022), kan je terugvinden via de link: RIVM Rapport.
Daarnaast hebben andere maatschappelijke veranderingen bijgedragen aan de toename van eenzaamheid. De digitalisering van sociale contacten heeft geleid tot een afname van fysieke ontmoetingen, terwijl de economische onzekerheid het voor sommige mensen moeilijker maakt om deel te nemen aan sociale activiteiten.
Lokale initiatieven, zoals buurtprojecten en gemeenschapscentra, spelen een cruciale rol in het bestrijden van eenzaamheid. Toch tonen de huidige cijfers aan dat er meer actie nodig is om dit probleem effectief aan te pakken.
——————————————————————————————————————————————
Verantwoording
Dit artikel gaat over de groeiende ernst van eenzaamheid in Nederland en is gebaseerd op verzamelde gegevens. De cijfers over het percentage ernstig eenzamen van 2016 tot 2022 komen van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), terwijl de informatie over de negatieve impact van de coronapandemie op de mentale gezondheid afkomstig is van een rapport van het RIVM. Beide bronnen zijn betrouwbaar en essentieel, omdat ze helpen bij het bespreken van een steeds urgentere kwestie. De jaren 2016 en 2022 zijn gebruikt in deze visualisatie omdat ernstige eenzaamheid eens per vier jaar wordt gemeten, in de gezondheidsmonitor.
Bij het verwerken en analyseren van de gegevens zijn verschillende factoren meegenomen. De stijging van het percentage ernstig eenzamen, van 9,8% in 2016 naar 13,8% in 2022, is niet alleen belangrijk, maar moet ook gezien worden in het licht van de coronapandemie en andere veranderingen in de maatschappij. De invloed van de pandemie op sociale contacten en de mentale gezondheid van mensen is uitgebreid besproken, met speciale aandacht voor groepen die het extra moeilijk hebben, zoals ouderen, jongeren en alleenstaanden.
Toch zijn er ook aandachtspunten bij deze analyse. Hoewel de gegevens van het RIVM betrouwbaar zijn, zijn de gevoelens van eenzaamheid die mensen zelf rapporteren vaak subjectief en kunnen ze verschillen per persoon. Bovendien kunnen niet alle veranderingen in de maatschappij precies worden gemeten, waardoor sommige belangrijke details misschien niet in de analyse naar voren komen.
Het artikel wijst ook op het belang van lokale initiatieven, zoals buurtprojecten en gemeenschapscentra, die helpen in de strijd tegen eenzaamheid. Ondanks deze positieve stappen blijkt uit de cijfers dat er nog veel te doen is. Door samen te werken, kunnen we de sociale banden in onze gemeenschappen versterken en zorgen voor een hechtere samenleving.
——————————————————————————————————————————————
Geschreven door Isabella van Heijningen & Beaudine Teunis
