BILTHOVEN – De Nederlandse overheid stelt dat alle woningen en gebouwen uiterlijk in 2050 aardgasvrij moeten zijn. Zo is de gemeente De Bilt nu ook al volop bezig om dit beleid in hun gemeente te realiseren met het warmteprogramma. Eén van de wijken die hiervoor is aangewezen is Brandenburg-West. In deze wijk wordt gebruikgemaakt van de restwarmte van het rioolwaterzuiveringssysteem.

Er is gesproken met Marianne Zuurveld over een de weg naar een aardgasvrij de Bilt en de manier waarop inwoners invloed hebben op dit proces. Zuurveld is energie-opbouwwerker, daarmee is zij het aanspreekpunt voor bewoners over alles wat met verduurzamen van woningen en energiebesparing te maken heeft.

Wat houdt het warmteproject precies in?

“Brandenburg-West is de startwijk voor aardgasvrij wonen. Hier wordt een duurzame manier warmte te genereren onderzocht. Voor nu is het vooruitzicht dat de restwarmte van het rioolwaterzuiveringssysteem wordt gebruikt om verschillende woningen op een duurzame manier te verwarmen.

Vooraf wed deze restwarmte in Nederland vaak gedumpt in rivieren, sloten en de zee, wat zorgt voor opwarming en consequenties voor milieu en gezondheid.”

Waarom is Brandenburg-West uitgekozen voor dit project?

“Brandenburg-West ligt in de buurt van de RWZI en er is veel hoogbouw. Daar is er niet genoeg individuele ruimte om voor iedere bewoner zelf een warmtepomp aan te schaffen. In hoogbouw is er vaak een centraal ketelhuis. Dat maakt het makkelijk om aan te sluiten op een warmtenet of bronnet. De laagbouw hebben bewoners meerdere aardgasvrij opties om hun huis te verwarmen. In de meeste andere wijken van De Bilt is er maar één route naar aardgasvrij: de individuele warmtepomp. In de praktijk zien we mensen ook pelletkachels en airco’s met verwarming gebruiken. Technische bureaus hebben uitgerekend dat dit minder duurzaam of duurder is.”

Wat zijn de voor- en nadelen voor de inwoners?

“De voordelen van dit project zijn lagere co2 uitstoot, op lange termijn lagere energie kosten en bijdragen aan het klimaat. Voor een groot aantal bewoners is het ook op korte termijn de meest kostenefficiënte oplossing: zij gaan er ook op vooruit in hun jaarlijkse verwarmingskosten. De nadelen zijn dat er relatief hoge investeringskosten bij komen kijken, en ongemakken voor bewoners zoals werkzaamheden in huis. Maar de gemeente en de rijksoverheid voorzien de burgers van subsidies en goedkope leningen om zo hopelijk de kosten te dempen.”

Hoe reageren de burgers van Brandenburg-West op dit nieuwe duurzame initiatief?

“De reacties zijn verdeeld. Alhoewel een groot deel van de bevolking positief reageert op het verduurzamingsprogramma en actief mee wil doen, ontstaat er ook een tegenbeweging bij een aantal inwoners. Ze maken zich bijvoorbeeld zorgen over de kosten of wantrouwen de overheid en vrezen dwang. Een andere reden dat sommige burgers terughoudend zijn, is dat ze bang zijn dat ze zelf de warmte in hun woning niet kunnen reguleren, maar de gemeente geeft aan dat dit niet het geval is. Een groep bewoners heeft zelfs een petitie gestart om dit project tegen te houden.”

Wat is volgens u de reden dat deze petities worden gestart?

“Ik denk dat de petities niet per se worden gestart uit pure tegenstand, maar eerder vanuit onzekerheid of omdat sommige inwoners verandering een moeilijk thema vinden. De bewoners zijn bijvoorbeeld bang dat de lokale overheid hen probeert te dwingen ingrijpende maatregelen te nemen, wat hen veel geld kan kosten.

Andere petitie-starters twijfelen of de alternatieve warmtevoorzieningen hun huis wel voldoende kunnen verwarmen. We weten dat de meeste ouderen opzien tegen ingrijpende veranderingen in de woning en dat ze het geld er niet voor hebben of het er niet voor over hebben. Dat komt bij 70+ veelal omdat ze prioriteit geven aan het goed achterlaten van hun bezit voor hun nabestaanden, 60+ geeft prioriteit aan de pasverworven vrijheid: door te reizen en de kleinkinderen te zien, en 50+ geeft prioriteit aan het bekostigen van de studie van hun kinderen.

“Toch toont dit betrokkenheid: mensen willen vooral duidelijkheid en inspraak.”

Worden de zorgen van de bewoners meegenomen in het besluitvormingsproces?

“Zeker, de bewoners worden actief meegenomen in het proces. Er worden bijvoorbeeld tafelgesprekken gehouden, waarin we informeren over persoonlijke kwesties zoals financieringsmogelijkheden. Verder organiseren wij inloopavonden om inwoners in te lichten.

Daarnaast worden deze gesprekken gebruikt om visies en meningen te vergaren, zodat het project kan worden verbeterd en rekening wordt gehouden met de wensen en behoeften van de burgers.

Verder bespreekt de gemeenteraad eind oktober of het project doorgaat. Door de petitie is het project politiek gevoeliger geworden. Het maakt duidelijk dat de optie bronnet onder bewoners-eigenaren op dit moment onvoldoende draagvlak heeft.”

“Als dit project zou stoppen, zou dat zonde zijn. Het zou de indruk wekken dat protest loont, terwijl we juist samen vooruit willen.”

Wat willen jullie de komende jaren bereiken met het aardgasvrij maken van Brandenburg-West?

“Over 20 jaar dus 2045 hoop ik dat deze wijk van het aardgas af is. Bewoners kunnen dat op hun eigen tempo doen, maar stap voor stap moeten we toewerken naar volledige aardgasvrijheid, zodat wij met z’n alle in 2050 kunnen voldoen aan het aardgasvrije beleid van de Nederlandse overheid.”

Hier hoor je een reportage over de aardgasvrije week, waarin Mart van den Dobbelsteen in gesprek gaat met bewoners en wethouder Hagedoorn.