Tijdens de sinterklaasperiode verdwijnen de sinterklaasetages uit Utrecht. Nu komt voor sommigen weer de discussie naar boven: wel of geen zwarte piet? N* van het instagramaccount “Niet voor Zeurpieten” doet ook actief mee aan deze discussie. Hij vertelt hier meer over zijn standpunten en die van de rest van “Niet voor Zeurpieten”.
Het zwartepietendebat is een maatschappelijk debat over Zwarte Piet in Nederland met veel voor- en tegenstanders, Niet voor Zeurpieten is een van de voorstanders. Tegenstanders van Zwarte Piet stellen dat Sinterklaas zijn knechtstereotyperende en racistische eigenschappen heeft. Voorstanders stellen dat Zwarte Piet een onschuldig en kindvriendelijk figuur is dat voortkomt uit de Nederlandse traditie en cultuur. “Wij zijn een Instagram account, naar mijn weten momenteel het grootste pro Zwarte Piet account, dat zich inzet voor behoud van Zwarte Piet. Buiten zwarte piet om houden wij ons ook zeker bezig met andere tradities maar het sinterklaasfeest is de hoofdzaak “, vertelt N. “Wij zijn voor Zwarte Piet, niet alleen omdat we zozeer Zwarte Piet graag willen houden, maar ook omdat we zien dat Sinterklaas onder vuur staat en als we Zwarte Piet opgeven wij van mening zijn dat andere Nederlandse feesten ook erg makkelijk afgeschaft kunnen gaan worden, iets wat we nu al zien gebeuren bij bijvoorbeeld carnaval.”
Discriminatie
Maar waarom vinden mensen zwarte piet discriminatie? In 1850 hoorde men voor het eerst van ‘Sint Nikolaas en zijn knecht’ deze knecht heeft een donkere huidskleur. Vanaf dan neemt de knecht de rol over van straffer en steekt hij stoute kinderen in een jutezak. De knecht draagt ook een pagekostuum dat in de 16e eeuw werd gedragen door Moorse bedienden. Dit waren tot slaaf gemaakte zwarten die werden gekocht door de rijken. Tot 1930 had Sinterklaas slechts één Zwarte Piet als knecht zonder oorringen of zwart kroeshaar, maar later wordt Sinterklaas vergezeld door Zwarte Pieten met rode lippen en gouden oorringen. Soms hangen ze zelfs vast aan een ketting. De pieten krijgen later ook specifieke taken: pakjespiet, strooipiet en strafpiet.
Roetveegpiet
Bij de zwartepietendiscussie wordt ook wel onderscheid gemaakt tussen vooroordelen, discriminatie, uitlatingen of houdingen die door sommigen niet als zodanig worden (h)erkend doch door anderen desalniettemin wel als kwetsend, beledigend en/of stuitend worden ervaren. Dit gegeven speelt een centrale rol in het Nederlandse zwartepietendebat. “Ik denk dat mensen het als kwetsend kunnen zien maar niet dat het kwetsend is,” vertelt N “de elementen die als racistisch gezien worden kunnen weg. Denk zo aan de oorbellen, het kroeshaar en de dikke lippen. Verder zou het gewoon hetzelfde moeten kunnen blijven! Het is ook verwarrend wanneer je de buurjongen in de parade ziet lopen.” De bestuursrechter van de Amsterdamse rechtbank oordeelde in juli 2014 dat het uiterlijk en gedrag van Zwarte Piet leiden tot het beeld dat zwarte mensen ondergeschikt en dom zijn. Dit is een zaak tussen tegenstanders van Zwarte Piet en de gemeente Amsterdam. De tegenstanders stellen dat Zwarte Piet een racistische oorsprong heeft en een negatieve stereotypering van zwarte mensen betekent. De burgemeester van Amsterdam heeft die bezwaren ongegrond verklaard. Hij heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat er geen redenen zijn de vergunning te weigeren nu tegen de intocht geen bezwaren bestaan uit het oogpunt van de orde en veiligheid. De rechtbank Amsterdam heeft in juli 2014 het besluit van de burgemeester vernietigd.
Uit opiniepeilingen tussen 2013 en 2020 blijkt een dalende trend in het aantal voorstanders van het behoud van traditionele uiterlijk van de pietenfiguur. Vanaf 2014 verschijnen er steeds meer roetpieten. De piet is ook niet altijd de knecht van Sinterklaas, maar eerder de vriend. De laatste jaren zien we allerlei soorten pieten: roetpieten, regenboogpieten en blanke pieten.
Voor of tegen?
Uit onderzoek blijkt merendeels van de Nederlanders roetveegpiet nu acceptabel vindt. In november 2022 blijkt uit het onderzoek van EenVandaag, waar tweeëndertig duizend mensen aan hebben meegedaan, dat grotendeels van Nederland nu met de roetveegpiet kan leven. Voor veel deelnemers geldt dat ze de discussie meer dan zat zijn en de roetveegpiet als de minst slechte optie zien. Ruim een derde, zevenendertig procent, van de deelnemers vindt de roetveegpieten niet acceptabel, zij zien geen reden om de kleur van de pieten aan te passen. N gaat hierop in: “De echte pro zwartepieten nemen wel af, veel mensen zijn klaar met het jaarlijkse gezeur. Daardoor worden veel mensen pro roetveegpiet.” N viert desondanks dit jaar Sinterklaas, mét zwarte piet.
N = anoniem.
In de Utrechtse winkelstraten zie je steeds minder sinterklaasversiering in de etalages. De meesten zijn rond deze tijd van het jaar gevuld met Black Friday of kerstversiering. Waarom focussen winkels zich nu minder op Sinterklaas? Winkeleigenaren Tim van “Keck & Lisa” en Floris van “Mooi en Belle” gaan hier verder op in.
