Bij de platenbeurs op het marktplein is het druk. Deze zondagmiddag staan er vijfentwintig kramen met kisten vol vinyl. Waar de één snuffelt tussen de tweedehands lp’s, gaat de ander bakken vol nieuw vinyl langs op zoek naar nieuwe aanwinsten. Dat er veel mensen op de beurs afkomen was te verwachten, want de populariteit van vinyl is afgelopen jaren flink toegenomen.
Volgens het NVPI werd er in 2022 voor 37 miljoen euro aan lp’s verkocht in Nederland, dat is zo’n 8,6 miljoen euro meer dan in 2021. Deze verkoopcijfers zijn opmerkelijk hoog, want sinds de opkomst van de cd rond 1982 en later de digitale streamingsplatforms, daalde de verkoop van vinyl sterk. Maar sinds een aantal jaar zit de langspeelplaat weer in de lift.
Het begint uit liefde voor de muziek
Gekleurde kramen en enthousiaste bezoekers vullen het marktplein. Uit jbl-boxjes die tussen de rijen met bakken lp’s verstopt staan, klinken The Beatles en The Rolling Stones. Vanochtend kregen de standhouders een plekje op de beurs aangewezen door Wilco de Bruin, organisator van de beurs en eigenaar van Variaworld. Een bedrijf dat online lp’s en cd’s aanbiedt en daarnaast drie fysieke winkels heeft, in Utrecht, Zwolle en Deventer. De platenbeurs in Hilversum is één van de vele platenbeurzen die Variaworld dit jaar organiseert. Wilco staat met zijn kraam op het midden van het plein. Hij wijst één voor één de kraampjes aan: ‘Naast ons staat een Pool, op de hoek staat een Duitser, hij daar heeft een winkel gehad in Almere, hij verkoopt limited editions, (…), het zijn allemaal liefhebbers die ooit een platenwinkel zijn begonnen of alleen maar beurzen doen. Maar het begint allemaal uit liefde voor de muziek; het verzamelen en er dan werk van maken.’
Sommige kraampjes verkopen vooral tweedehands platen. De prijzen hiervan zijn laag: de meeste kosten vijftig cent of een euro. Andere kramen verkopen nieuw vinyl. ‘Die platen worden ingekocht bij groothandelaren’, vertelt Carla Ossenblok, standhouder op de beurs. De prijzen van nieuwe platen liggen een stuk hoger, rond de vijftig euro.
Op zoek naar beleving
‘Eigenlijk is vinyl nooit weggeweest. Het was een tijdje niche, maar nu is het voor de massa terug’, vertelt Wilco. De behoefte aan beleving lijkt volgens de mensen op de beurs de grootste aanleiding te zijn voor de heropleving van de langspeelplaat. Zo vertelt Wilco: ‘Een plaat beluister je anders dan muziek via een streamingsdienst. Met Spotify op kan je ook tegelijkertijd door de stad lopen of de vaatwasser uitruimen. Voor een plaat ga je echt zitten en luisteren.’ Ook het feit dat je een plaat niet makkelijk door kunt spoelen zorgt voor een andere beleving. ‘Je gaat veel bewuster luisteren. Met Spotify luisteren mensen flarden van een album. Zo mis je het verhaal dat de artiest met een album probeert over te brengen’, vertelt Wilco.
Ook de behoefte aan iets tastbaars lijkt invloed te hebben op de heropleving van de langspeelplaat, vertellen verschillende standhouders. Bezoeker Chris herkent dit: ‘Als ik naar mijn platenkasten kijk en ik zie al die titels staan, dat is toch mooi. En ook zo’n naald erop zetten, fantastisch geluid.’
Van The Rolling Stones tot Taylor Swift
Chris begon tijdens zijn middelbare schooltijd, zo’n vijftig jaar geleden, met het verzamelen van langspeelplaten. Zijn verzameling bestaat uit een paar duizend platen. Het is nog te overzien, vindt hij. ‘Er zijn ook echte freaks die wel tienduizenden platen hebben.’ Chris vertelt dat zijn verzameling uit platen bestaat die in zijn tienerjaren hoog aangeschreven stonden bij Radio Veronica. ‘Ik verzamel nu eigenlijk alles wat door de critici gewaardeerd werd. Symfonische rock, jazz, Queen en The Rolling Stones’, voegt hij eraan toe. Aan Spotify is hij nooit begonnen.
‘Eigenlijk moeten we echt kijken of we een Taylor Swift plaat kunnen vinden’, zegt een jongen van achttien op de beurs tegen zijn vriend. ‘Vroeger kwamen er vooral oudere mensen op de beurzen af, tegenwoordig zie je ook heel veel jongeren rondlopen’, vertelt Wilco. Dit is iets wat een aantal jaar geleden niet voor te stellen was. Hij vertelt verder: ‘Ze komen vooral voor nieuwe artiesten zoals Lana del Ray en Taylor Swift. Maar ook voor Hiphop. Denk aan Post Malone, Tyler, The Creator en Kanye West. Dus we zorgen dat dat ook aanwezig is op de platenbeurs.’
Taylor Swift op de cover van een lp – Foto: Isis van der Meulen
Sinds elf uur vanochtend staat Jochem Geerdink als standhouder lp’s te verkopen op het marktplein. Rond twaalf uur staan er bij zijn kraam slechts een paar mannen van een jaar of vijftig in de grijze bakken met nieuw vinyl te snuffelen. ‘Mijn doelgroep slaapt nog’, zegt hij. De jongeren verwacht hij later op de dag. Jochem koopt zijn platen in bij onder andere Urban Outfitters in Amerika. ‘Drie jaar geleden bracht Urban Outfitters alle albums van One Direction uit, die nog nooit op vinyl waren verschenen. Er kwamen vrouwen van begin twintig bijna huilend bij me, omdat ze blij waren dat ze een lp konden krijgen’, vertelt Jochem. ‘Ik vind het leuk om iets aan te bieden wat normaal niet heel bereikbaar is. Als je zelf platen bij Urban Outfitters in Amerika gaat bestellen, komt er namelijk veertig euro verzendkosten op. Dan kost een plaat al gauw tachtig euro.’
