Hilversum- het is koud, de hemel is strakblauw en de zon schijnt fel op mijn gezicht. Het geeft een serene sfeer aan Museum Hilversum. Voor je de tentoonstellingsruimte binnen stapt, loop je eerst langs de entree waar je warm wordt onthaald door de medewerkers van het museum. Binnen in de tentoonstellingsruimte van ‘Until We Meet Again’, een tentoonstelling van fotograaf Selma van der Bijl over Romy, staan groene wanden waar de fotografie intiem tot leven komt. Het is stil, bijna vredig; de expositie doet haar werk.
Selma van der Bijl presenteert in deze aangrijpende tentoonstelling het verhaal van Romy, een jonge vrouw die een zware psychische strijd heeft gevoerd. Bezoekers worden meegenomen in de moeilijke keuzes rondom psychisch lijden en euthanasie. Dit is een onderwerp dat vaak een taboe blijkt, zeker wanneer het jongeren betreft. Selma van der Bijl geeft bezoekers de ruimte om eigen ervaringen te spiegelen en hun perspectieven te verbreden. ‘Het is een verhaal over hoop, wanhoop, veerkracht en doorzettingsvermogen.’ Verteld Selma van der Bijl.
Maurijn Teunisse, een medewerker van het museum, beschrijft de impact van de tentoonstelling: ‘Het is een wat heftigere tentoonstelling dan die we normaal hebben, dus je merkt dat bezoekers erdoor worden gegrepen. Het raakt ze.’ Hij voegt toe: ‘Veel mensen hebben ervaring met euthanasie, maar het is vrij onbekend dat het ook jongeren kan treffen. Dat brengt nieuwe, emotionele lagen naar boven.’
Fotograaf Selma van der Bijl licht het doel van de expositie verder toe: ‘In het najaar van 2022 wilde ik Romy gaan volgen en vastleggen voor haar nabestaanden. Ze reageerde direct enthousiast, ook omdat Romy het taboe rondom euthanasie en mentale gezondheid onder jongeren wil(de) doorbreken.’ Haar werk biedt bezoekers een unieke mogelijkheid om zich open te stellen voor een beladen, maar belangrijk gesprek.
Het verhaal van Romy en haar moeilijke keuzes, dwingt bezoekers om stil te staan bij de realiteit van psychisch lijden. Je kan een spelt horen vallen in de ruimte. Dit thema komt des te harder binnen wanneer je beseft hoe zeldzaam het is dat deze onderwerpen in musea of in publieke ruimtes worden besproken. ‘Uit onderzoek van ethicus Rosalie Pronk blijkt dat openheid over een doodwens kan helpen. Als een doodswens er mag zijn en euthanasie als reële optie wordt overwogen en patiënten gehoord en gezien worden, kan een doodswens afzakken of soms in het geheel afnemen.’ Aldus Selma van der Bijl.
De tentoonstelling breekt het taboe op twee fronten: de combinatie van jongeren en psychisch lijden, én het vraagstuk van euthanasie. Door deze verhalen toegankelijk te maken in een museumsetting, wordt een belangrijke stap gezet naar begrip, reflectie en acceptatie, volgens Maurijn Teunisse. “Dit soort werk opent gesprekken die normaal moeilijk op gang komen,” aldus Teunisse.
Bij het bekijken van de beelden van Romy voel je de intensiteit van haar strijd. De foto’s zijn niet alleen confronterend, maar ook oprecht en menselijk. Ze roepen vragen op over leven, dood, en de betekenis van psychisch welzijn. ‘Met mijn beelden wil ik door het intensief volgens van één persoon, het grotere verhaal rondom mentale gezondheid en psychisch lijden zichtbaar maken.’ Verteld Selma. Naast alleen documentairefotografie over Romy haar verhaal, laten ze ook autonome beelden, jeugdfoto’s, teksten en poëzie zien in de expositie. ‘Ook vragen we om publieksparticipatie aan het einde van de tentoonstelling. Bezoekers kunnen daar een boodschap achter laten voor Romy en die zullen wij aan haar overhandigen.’
De tentoonstelling toont hoe kunst maatschappelijke thema’s kan belichten. Selma geeft bezoekers de ruimte om eigen ervaringen te spiegelen en hun perspectieven te verbreden. Zoals Teunisse terecht opmerkte: ‘Het raakt mensen enorm en zet aan tot gesprekken die we vaak vermijden.’
‘Until We Meet Again’ is een dapper project dat het aandurft om een kwetsbaar onderwerp in de schijnwerpers te zetten. Het taboe doorbreken is pijnlijk, maar noodzakelijk – en met tentoonstellingen als deze maakt Museum Hilversum duidelijk dat ze hierin een voortrekkersrol willen spelen.
De expositie is te zien tot en met 9 februari 2025 in Museum Hilversum.
In deze audioreportage vertelt Maurijn Teunisse, werkzaam bij Museum Hilversum, over de boodschap achter de tentoonstelling en de impact die het op bezoekers heeft. Een bezoeker deelt haar reactie en benadrukt hoe de tentoonstelling haar heeft bewogen en aan het denken heeft gezet. Luister hier onder naar de audioreportage van Noura El-Ali.
