HOUTEN – Dinsdag was het zover: de begroting van de gemeente Houten voor 2026 en (een klein deel van) 2027 werd besproken in de raadszaal. Hoewel er een kalme sfeer heerst in het gemeentehuis, zijn de problemen aanzienlijk. Vanaf 2028 kampt de gemeente Houten met een tekort van 3,5 miljoen euro per jaar. Het Rijk levert voor de komende twee jaar een extra bijdrage, voornamelijk om de jeugdzorg overeind te houden, maar Den Haag verwacht dat Houten na die periode zijn financiën op orde heeft.
Daan Vermeulen is sinds begin 2024 wethouder van Financiën, Volkshuisvesting en Asiel, en is verantwoordelijk om ten minste een pleister op deze wond te plakken.
In maart worden er nieuwe gemeenteraadsverkiezingen gehouden en wordt een nieuw college van B&W samengesteld, dat langdurige plannen moet bedenken. Diezelfde houding van uitstel proef je ook in de raadsvergadering. Twee uur lang stellen raadsleden vragen, maar uiteindelijk heeft de wethouder één stokpaardje: ‘Dat moet het volgende college bepalen.’
Eind april sprak de wethouder niet langer van een ‘ravijnjaar’ in 2028, maar van een ware Grand Canyon. Hij legt uit: ‘Een ravijnjaar ziet er in een grafiek uit als een diep dal, maar daarna herstelt het weer. De financiële problemen van Houten worden echter niet hersteld door de rijksbijdrage; ze worden slechts vooruitgeschoven. DE lijn herstelt dus niet, een Grand Canyon dus. Na 2028 is dat geld van het Rijk weer weg. Bovendien had de rijksoverheid bij kortingen van het gemeentefonds bedacht dat wij efficiënter zouden moeten gaan werken, wat een vreemde gedachte is. Iedere keer dat het Rijk een eerst gecentraliseerde taak overdraagt aan de gemeente, gaat men ervan uit dat de gemeente het efficiënter kan doen. Maar de taak blijft gewoon hetzelfde. Dan zegt de overheid: ‘doe het maar 20% efficiënter’, zonder daar een onderbouwing voor te geven.’
Het lijkt er dus op dat de gemeente Houten zichzelf zal moeten redden. Dat komt neer op bezuinigen, maar dat is een taak voor na de gemeenteraadsverkiezingen. Voor nu wordt er vooral uit de reserves geput.
‘De resterende strategie die we nu hebben, is lobbyen in Den Haag voor extra financiële bijdragen. Met 50.000 inwoners heeft dat op zichzelf niet veel impact, dus doen we dat samen met de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten). Als het Rijk niet met extra geld voor jeugdzorg was gekomen, had de VNG het Rijk voor de rechter gesleept.’
Andere gemeenten in de regio hebben minder last van financiële tekorten. ‘Dat komt omdat wij als Houten een relatief welvarende gemeente zijn. Dan zegt het Rijk: ‘dan kunnen jullie met nog minder.’ Houten krijgt dus een extra korting op die bijdrage vergeleken met andere gemeenten, omdat we als welvarend worden gezien. In de stad Utrecht hadden ze ook een groot tekort. Daar hebben ze flink bezuinigd, maar ook hogere belastingen doorgevoerd. Daardoor zijn ze op de langere termijn beter voorbereid, mede omdat ze meer inwoners hebben die belasting betalen.’
Vermeulen heeft een roerige tijd achter de rug als wethouder in Houten. In maart stapten de voormalige burgemeester en een wethouder op na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast waren er de afgelopen maanden gewelddadige demonstraties tegen het geplande asielzoekerscentrum. Er werden haatvolle leuzen geroepen en vuurwerk gegooid naar het gemeentehuis. Twee weken geleden liep het zelfs zo uit de hand dat de ME moest ingrijpen. De plannen voor het AZC zijn desondanks niet veranderd. Vermeulen reageert vermoeid:
‘Het moet niet zo zijn dat demonstranten die geweld gebruiken hun zin krijgen. We hebben in Nederland een democratie: je mag demonstreren, hartstikke goed dat dat kan, maar cobra’s gooien of ruzie zoeken met de politie heeft geen enkele impact op de besluitvorming.’
Asiel, financiën, volkshuisvesting, is dat niet een te grote portefeuille voor één persoon?
‘Het haakt juist goed in elkaar: volkshuisvesting, asiel, financiën. Dat werkt prettig, omdat je zo alles bij elkaar kunt brengen. Voor een gemeente als Houten, met nu vijf wethouders, kun je zelfs overwegen of het met minder zou kunnen.’
Als u als wethouder hogere belastingen of stevige bezuinigingen doorvoert, kan dat grote gevolgen hebben voor inwoners. Hoe gaat u ermee om als mensen naar u toe komen en zeggen dat hun leven daardoor moeilijker is geworden?
‘Vooral door het gesprek aan te gaan en naar hen te luisteren, en uit te leggen waarom we het doen. Dat is vaak een vervelende boodschap. Verder houden we er rekening mee dat mensen niet klem komen te zitten als we nieuwe bezuinigingen invoeren. Je moet nadenken over het effect van een bezuiniging en, als er ongewenste effecten optreden, bijsturen. Minder onderhoud aan de openbare ruimte raakt mensen niet direct, maar noodzakelijke subsidies wel.’
