De Koninginnensluis in Vreeswijk wordt grondig gerenoveerd. Als bewoner ziet René Kwant elke dag hoe het werk vordert, maar als vertegenwoordiger van het dorp zit hij ook aan tafel met Rijkswaterstaat, de aannemer Heijmans en de gemeente. Zijn rol: opkomen voor de belangen van bewoners en ondernemers én zorgen dat de overlast en hinder zo beperkt mogelijk blijft. Wat betreft de overlast is die niet te merken, ondanks de omvang van het project.
René Kwant wijst naar de rand van zijn tuin, waar tussen de vele bloemen en planten een bijenkast zoemt. Vanaf hier kun je de renovatie, die sinds 1 oktober officieel van start is gegaan, al zien. De sluizen en bruggen, die tevens Rijksmonumenten zijn, worden vernieuwd en hoewel dat voor veel dorpen vooral overlast betekent, lijkt hier iets anders aan de hand. ‘Ik zit er namens het dorp in’, vertelt René. ‘In het Wijkplatform. Daar zitten ook ondernemers in, de museumwerf, de activiteitengroep. We doen alles samen hier.’
Trots vertelt hij hoe ze met een burgerinitiatief het dorpshuis bij Fort Vreeswijk zelf hebben gerenoveerd. ‘Dat plan heeft zo’n 1,1 miljoen euro gekost, maar het is uiteindelijk gelukt.’ Na 10 jaar voorzitter van het wijkplatform, is hij nu toegewezen op een aantal portefeuilles, waaronder dus de Koninginnensluis. ‘Het Wijkplatform Vreeswijk (WPV) heeft voor Rijkswaterstaat een lijst met eisen opgesteld’, legt hij uit. ‘Wat willen we als dorp en wat is belangrijk voor de scheepvaart? Bijvoorbeeld dat in de zomer de bruggen niet gestremd moeten zijn, vanwege de restaurants die juist in het hoogseizoen wat toerisme kunnen boeken en daardoor alle toegangswegen naar Vreeswijk nodig zullen hebben’, zegt René. ‘Ook is afgesproken dat de renovatie tot 1 april duurt, zodat de pleziervaart door kan blijven gaan wanneer de temperaturen weer zullen stijgen.’
Waar gaat het project nu precies om? Het doel van de renovatie is helder: de techniek van de sluis moet worden verbeterd. ‘Het zijn eigenlijk twee sluizen, een dubbele koppeling’, zegt René. ‘Hoe korter de schuttijd, hoe meer pleziervaart erdoor kan. Als het te lang duurt, varen mensen om.’ Efficiëntie, noemt hij het. Tegelijkertijd draait het om het dorp voor bereikbaarheid. ‘Vreeswijk heeft maar vier toegangswegen en dit zijn er al twee. Als die dicht zijn, wordt het hier heel stil.’
Verder is er ook een historisch belang. De Koninginnensluis is een rijksmonument en moet daarom zichtbaar blijven. ‘We willen dat dit erfgoed zichtbaar blijft voor de toekomst’, vertelt René. Ondertussen hoor je in de verte het gezoem van de machines. ‘Natuurlijk zal je altijd wat last hebben. Daar was iedereen vooraf van op de hoogte. We hebben vanaf het begin aan tafel gezeten en daarom is het acceptatieniveau nu ook hoger.’
In Vreeswijk lijkt overleg het sleutelwoord. René vertelt hoe er wekelijks contact is met de bewoners, Rijkswaterstaat, de aannemer en de gemeente. ‘We hebben allemaal rechtstreekse lijnen. Dus als er iets niet goed gaat, kunnen we gelijk met elkaar bellen. Vaak wordt het dan opgelost.’ De overlast blijft volgens hem beperkt. ‘De werkzaamheden zijn vooral overdag en niet na 19:00 uur. Natuurlijk heb je wat lawaai en trillingen, maar dat hoort erbij. De huidige brugdekken maken veel geluid, maar die gaan we vernieuwen. Uiteindelijk krijg je minder overlast dan nu’, glimlacht hij.
10 jaar geleden was de sluis ook gerenoveerd, maar die verliep heel anders. Hij kijkt wat beteuterd. ‘Ik was er toen ook bij betrokken. Tja, daar valt heel veel over te zeggen. Ik denk dat alle partijen er veel van geleerd hebben. Het is belangrijk dat we het nu in één keer goed doen, zodat we niet over 10 jaar weer bezig zijn.’
‘De informatievoorziening is beter. Er zijn nieuwsbrieven, informatieavonden én een bouwapp’, vertelt hij opgewekt. In De Bouwapp staan alle projecten die nu bezig zijn, waaronder die van de Koninginnensluis. ‘Daar krijg je dus echt real-time informatie, als er iets verandert’, aldus René. Via die app kun je alles zien over renovatie en een contactpagina voor eventuele vragen.
Toch zijn er nog discussies. ‘We hebben bijvoorbeeld gevraagd om een noodbrug tijdens de afsluiting, maar technisch is dat lastig. Je hebt ruimte nodig, een brughoofd. Het is nogal ingewikkeld. We blijven het aankaarten, maar uiteindelijk kun je niet verwachten dat alles wat bewoners willen, ook echt kan.’
De Koninginnensluis is niet zomaar een bouwwerk. Het is een stukje historie en een herkenningspunt. René kijkt nog eens vanaf de kade naar de sluis. De vroege middagzon glinstert op het troebele water. In de verte klinken vage stemmen van de werklui. ‘Het wordt er straks allemaal beter van’, zegt hij. ‘Minder lawaai, betere bruggen en vooral een leefbaarder dorp.’
