Uit onderzoek blijkt dat 14% van de mensen in Nederland de politiek niet op de voet volgt. In Nieuwegein en Vianen bleek de betrokkenheid merkbaar. ProDemos schrapte wegens te weinig aanmeldingen de verkiezingsbijeenkomsten in beide plaatsen. Ivar van den Brink van ProDemos en enkele bezoekers bij de bijeenkomst in Houten werpen elk een ander perspectief op de betrokkenheid bij de politiek.

Kleine opkomst in Houten
Op vrijdag 17 oktober in bibliotheek Houten is er een verkiezingsbijeenkomst georganiseerd door ProDemos. ‘Wij proberen een belangrijke rol te spelen in de informatievoorziening, dus uitleggen hoe het stemmen werkt, welke partijen heb je, waar kun je eigenlijk allemaal uitkiezen. Wij proberen in de breedte informatie te geven en het belangrijkste vinden wij dat iedereen gaat stemmen,’ vertelt Ivar. De bijeenkomst wordt gehouden in een lichte, open kamer met een ronde tafel in het midden. Terwijl de minuten wegtikten, sloten de enige twee bezoekers zich bij de tafel aan. Wat eigenlijk een voorlichtingsles zou moeten zijn, werd het uiteindelijk een vurig gesprek over de politiek.

Tijdens de bijeenkomst kwam naar voren dat het stemproces niet voor iedereen hetzelfde is en dat de informatie over hoe je moet stemmen vaak tekortschiet. ‘Voor verstandelijk beperkten bijvoorbeeld. Dan ga je ’s avonds de stembiljetten bekijken en dan zie je dat iemand, deze is het, met een pijltje op het stembiljet schreef. Dat is dan zo jammer, want ze komen zo trots binnen van: ik mag stemmen en ik ga stemmen en dan in het stemhokje zelf weten ze toch niet goed wat ze moeten doen,’ vertelt een bezoeker die bij een stembureau heeft gewerkt. Ivar reageert hierop met: ‘Daarom zijn wij er ook deels, om daar ook wat vaardigheden bij te brengen.’

Politieke belangstelling
Voor zowel de jongeren als ouderen is het verdiepen in de politiek vlak voor de verkiezingen een doolhof. Stemwijzers bieden een manier van informeren en middelbaren scholen geven les over de verkiezingen. Ondanks dat er veel informatie wordt verspreid, vinden jongeren de politiek niet toegankelijk.

‘We leven in een democratie. Een democratie is net als een relatie: dat is een werkwoord. Je moet er iets voor doen. En je kunt niet alleen maar en dat geldt ook voor jongeren in je stoel blijven zitten en afwachten tot het naar je toe komt. Je zult op een gegeven moment ook zelf een stap moeten zetten. Dus ik vind het te bedenken van wat we kunnen doen om de politiek toegankelijkere te maken, dat je ook naar de andere kant moet kijken. Als ik zie bij gemeenten hoeveel participatietrajecten er worden gevoerd en dat er dan geen mensen komen. En naderhand zeggen: ze hebben helemaal niet mijn mening gevraagd. Mensen zijn lui en jongeren zijn ook lui,’ reageert een bezoeker met veel emotie. Hoewel de meningen verschillen over jongerenparticipatie, spreken sommigen van desinteresse, anderen brengen juist nuance aan door te spreken op het gebrek aan toegankelijkheid van de politiek.

De vraag waarom burgers, zowel volwassenen als jongeren, niet in beweging komen om hun stem te laten horen in een participatietraject of waarom jongeren niet betrokken zijn en moeilijk te bereiken zijn bij verkiezingen kwam nadrukkelijk aan bod in het gesprek. ‘Wat ik vaak fijn vind om in de lessen te doen, om met jongeren bijvoorbeeld te hebben over de persoonlijke leefomgeving in het persoonlijke leven. Ik begin zelf vaak over vuurwerkverbod daar gaan ze vaak wel op aan of de natuur in de wijk dat zijn echt van die tastbare onderwerpen waar ze vaak wel mee te maken hebben. Studiebeurs, betaalde stage vinden ze altijd wel wat van. Daar bewustzijn over creëren, dat dat ook met politiek te maken heeft. Dan heeft het toch vaak te maken met hun eigen leefomgeving en is het wel makkelijker om vanuit daar een keuze te maken.’