Op 13 oktober kwam in een radiouitzending van EenVandaag het onderwerp ‘lerarentekort’ naar voren. Hierin spreken verschillende mensen, waaronder Joyce Boverhuis, die het panel heeft uitgevoerd, en Kim van Striem, van de Algemene Onderwijs Bond. Ze noemen een aantal cijfers die ze in een eigen onderzoek hebben gedaan. Ook spreken ze over hoeveel fulltime leraren die te kort komen in het voortgezet onderwijs.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.
Bewering:
Landelijk hebben we bijna 4000 fulltime leraren te kort.
Oordeel:
Onnauwkeurig.
Context:
In de uitzending bespreken ze dus het lerarentekort in Nederland. Hierin betrekken ze cijfers van hun onderzoek onder ouders met minimaal één kind die op de middelbare school zit. Ook noemen ze hier cijfers over hoeveel fulltime leraren te kort komen. Dit cijfer is echter niet te vinden in hun onderzoek of noemen ze geen andere bronnen.
Cijfers:
Op de website van de AOB noemen ze cijfers die ze bij Centerdata hebben gevonden. Centerdate is het onderzoeksbureau dat prognoses over de tekorten berekent. Centerdata houdt de rekensommen bij door uit te gaan van voltijdbanen, maar volgens het AOB, is er sprake van een deeltijdfactor in het middelbare onderwijs een deeltijdfactor van 0,81 FTE. De FTE is een rekeneenheid voor de omvang van een baan of voor de totale personeelssterkte. Eén FTE is een volledige werkweek. Dat is volgens de Europese Unie maximaal 48 uur.
De AOB verwijst naar een onderzoek uit hoogstwaarschijnlijk 2019, aangezien toen het artikel was gepubliceerd, maar ze verwijzen naar een onderzoek van Centerdata. Het is onduidelijk over welk onderzoek het gaat. Centerdata heeft echter wel een recent (2024) onderzoek gedaan naar het lerarentekort van middelbaar onderwijs. Hierin staat dat het aantal leraren dat tekortkomt, niet bijna 4000, maar bijna 2000 is. De deeltijd is hierbij ook meegerekend. Dat betekent dat de uitspraak (als we ervan uitgaan dat Kim als bron Centerdata gebruikt), niet klopt. Maar is dit dan ook ècht zo?
Lerarentekort:
Volgens de VOraad, een vereniging van middelbare scholen, is het personeelstekort zo’n 3800 FTE. Freya Sixma is communicatieadviseur van onderwijszaken en een woordvoerder van de VOraad. Ze vertelt dat die 3800 FTE niet alleen de docenten, maar ook schoolleiders aangeven. ‘Schoolleiders geven soms ook les, maar dat hoeft niet per se,’ vertelt ze. ‘Om precies te zijn, zijn er in totaal 3771 leraren die tekortkomen, maar er is dus ook een schooleider tekort. Ook is zo’n 60% van die 3800 verborgen tekorten. Dat houdt in dat de scholen het intern proberen optelossen, door bijvoorbeeld keuze-werktijd uren in te voeren, waardoor leerlingen alsnog aan het verplichte aantal uren onderwijs komen. Dit leidt tot meer werkdruk en minder werkplezier onder docenten, en door dat minder werkplezier hebben ze nog meer werkdruk. Dat is de loop waar we nu in zitten.’
Dit rapport waar Sixma naar verwijst is een rapport uit november 2024. ‘Ik ben ondertussen ook bezig met het volgende rapport,’ vertelt Sixma. ‘Dit zal in november van dit jaar uitkomen. Ik kan daar alleen nu nog niet zo veel over zeggen.’
Conclusie:
De bewering “Landelijk hebben we bijna 4000 fulltime leraren te kort” klopt afhankelijk van de bron. De cijfers waarop deze uitspraak is gebaseerd, zijn onduidelijk en niet direct terug te vinden in het onderzoek waarnaar in de uitzending wordt verwezen. Volgens recente cijfers van onderzoeksbureau Centerdata ligt het tekort eerder rond de 2000 fulltime leraren in het voortgezet onderwijs. De VO-raad noemt echter een hoger aantal, ongeveer 3800 FTE, maar hierbij worden ook schoolleiders en verborgen tekorten meegerekend. Concluderend kan worden gesteld dat het exacte aantal lerarentekorten afhankelijk is van de definitie en bron, maar dat de genoemde 4000 FTE een overschatting lijkt te zijn.
