In de RTL Tonight uitzending van zondag 21 september vertelde Lale Gül dat veel jongeren tijdens het protest op het Malieveld riepen dat zij geen woning kregen door statushouders. Volgens Gül klopt dat beeld niet zij vertelde dat slechts een kleine groep statushouders daadwerkelijk voorrang krijgt op een huurwoning. Ze verwees daarbij naar cijfers, maar lichtte in de uitzending niet toe waar deze precies vandaan kwamen.

Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Bewering:

‘Statushouders zijn maar een heel kleine groep die voorrang krijgt op een huurhuis.’

Oordeel:

Gedeeltelijk waar

Context

“Veel jongeren riepen tijdens het protest dat zij geen woning kregen omdat alle woningen naar statushouders zouden gaan,” zei Lale Gül aan de talkshowtafel van RTL Tonight. Zij vertelde dat dit beeld niet klopt en dat statushouders maar een kleine groep vormen die voorrang krijgt op een huurwoning. Ze verwees naar statistieken maar in de uitzending werd niet duidelijk naar welke bron zij precies doelde.

Statushouders

Al snel blijkt dat de uitspraak van Lale Gül niet concreet wordt onderbouwd in de uitzending. Er is echter wel actuele data beschikbaar. Uit cijfers van het CBS blijkt dat in 2022 ongeveer 7 procent van de vrijgekomen corporatiewoningen is toegewezen aan huishoudens met statushouders. In totaal gaat het om zo’n 11.100 woningen, op een totaal van 162.500 vrijgekomen corporatiewoningen. Ook laat het CBS zien dat eind 2022 slechts 2,1 procent van alle corporatiewoningen bewoond werd door een huishouden met een statushouder. Volgens CBS waren er in 2022 waren er in totaal 2,3 miljoen corporatiewoningen. Wanneer ook voormalige statushouders worden meegeteld, komt dit aandeel uit op 7,5 procent. 7,5% van 2,3 miljoen zijn dus ca. 172.500 woningen in 2022 die bewoond worden door statushouders.

Volgens het CBS dienden in 2022 zo’n 35.535 asielzoekers een eerste asielverzoek in. Van hen kregen 29.635 een verblijfsvergunning en werden daarmee officieel statushouder. Wie zo’n verblijfsvergunning krijgt, moet volgens de regels binnen 14 weken aan een woning geholpen worden. Toch is dat in de praktijk lastig, vertelt Miriam Fianen, persvoorlichter van het COA ‘Niet alle statushouders krijgen een woning, want er zijn niet zo veel woningen. Het is niet zo dat alle statushouders voor gaan. Een derde van de mensen in onze opvang heeft inmiddels een verblijfsvergunning en moet eigenlijk binnen 14 weken naar een woning, maar daar zit al heel lang een enorme achterstand op omdat er te weinig woningen zijn.’

Er hadden dus 29.635 statushouders in woningen worden geplaatst. In de tweede helft van 2022 stelde de overheid als doel om ruim 20.000 statushouders te huisvesten. De officiële wettelijke taakstelling lag op 13.500, maar doordat er nog een achterstand van ongeveer 1.800 was, kwam de totale opdracht voor gemeenten hoger uit. Gemeenten, zoals Utrecht, maakten hiervoor een inhaalslag. Zij stelden bijvoorbeeld bijna alle beschikbare sociale huurwoningen gedurende zes weken ter beschikking aan statushouders om de taakstelling te halen.

Conclusie

De claim dat statushouders slechts een kleine groep vormen die voorrang krijgt op een huurwoning, is gedeeltelijk waar. Uit CBS-cijfers blijkt dat in 2022 in totaal 35.535 asielzoekers een eerste asielverzoek indienden, waarvan 29.635 mensen een verblijfsvergunning kregen en daarmee officieel statushouder werden. Toch konden slechts 11.100 statushouders (ongeveer 37%) daadwerkelijk worden gehuisvest in een corporatiewoning. De rest bleef in opvanglocaties wachten vanwege de woningnood en achterstanden bij gemeenten.

In verhouding tot de hele woningmarkt gaat het om een zeer beperkt deel namelijk slechts 7% van alle 162.500 vrijgekomen corporatiewoningen in 2022 ging naar statushouders. Op het totaal van 2,3 miljoen corporatiewoningen in Nederland werd eind 2022 slechts 7,5% bewoond door een huishouden met een statushouder (ongeveer 172.500 woningen).

De uitspraak is daarom gedeeltelijk waar want in verhouding tot de totale woningmarkt gaat het om een klein aandeel, maar binnen de groep statushouders zelf is het om een redelijk groot aantal mensen die een woning bezit.