Alcohol vergroot de kans op 7 soorten kanker, meldde zowel De Gezonde Generatie als KWF Kankerbestrijding midden september. Het bewijs voor een relatie tussen alcohol en deze soorten kanker is sterk, maar er zit wel een grote nuance in deze claim.
26 september 2025 leestijd 3 minuten
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van de publicatie.
Bewering
Alcohol vergroot de kans op 7 soorten kanker.
Oordeel
Waar
Bron van de bewering
‘Als iedereen wist dat alcohol de kans op 7 soorten kanker vergroot, dan zou een stevig glas rood gewoon een glas tomatensap zijn’, is de caption van het onderstaande bericht die onder andere door KWF Kankerbestrijding op 15 september 2025 is gepost.
FOTO: Xander Nap (screenshot van de post van KWF Kankerbestrijding en De Gezonde Generatie)
Waarom dit waar is
Ik heb zowel KWF Kankerbestrijding als De Gezonde Generatie benaderd en zij baseren hun claim op onderzoeken die zijn gedaan door het World Cancer Research Fund (WCRF).
WCRF baseert zich op honderden studies wereldwijd, vaak prospectieve studies en meta-analyses. Dit soort studies zorgen voor een hogere betrouwbaarheid. Daarnaast deelt de International Agency on Research and Cancer (IARC) alcohol in als kankerverwekkende stof. Uit onderzoek van het WCRF blijkt het verband tussen alcoholgebruik en het risico op kanker lineair te zijn en begint dit vanaf gemiddeld 1 standaardglas per dag. Dit betekent dat met elk extra standaardglas per dag het risico evenveel toeneemt. De zeven soorten kanker die door alcoholconsumptie vergroot worden, staan hieronder weergegeven (zie tabel 1).
Bron: Trimbos-instituut is een onafhankelijk, wetenschappelijk kennisinstituut voor mentale gezondheid, alcohol, tabak en drugs.
Dit maakt deze claim zo genuanceerd
De onderzoeken van het WCRF over alcohol en kanker worden vaak aangehaald, maar zoals met veel epidemiologisch onderzoek zijn er sterke kanten en beperkingen. Zo’n onderzoek kan afhankelijk zijn van een heleboel omstandigheden. Dit maakt dat het een heel genuanceerd onderwerp is. In het onderzoek zelf wordt dit vaak ook al aangegeven. Zo onderscheidt WCRF verschillende niveaus van bewijs: “convincing” (overtuigend), “probable” (waarschijnlijk), “limited suggestive” etc. Dat betekent dat ze niet zomaar elke correlatie als “bewijs” presenteren, maar beoordelen hoe sterk de gegevens zijn, hoe consistent, etc.
Ik dook samen met internist-oncoloog, Hans Westgeest, verder in de betrouwbaarheid van deze epidemiologische studies. Dit soort studies laten een verband zien, maar het blijft lastig om 100% causaliteit aan te tonen. Andere leefstijlfactoren zoals roken, voeding en sociaaleconomische status spelen vaak mee. ‘Onderzoeken kunnen vertekend zijn. We kennen het fenomeen dat juist probleemdrinkers geheelonthouder worden en dan rapporteren niets te drinken. Als je hier niet voor corrigeert kan dit het resultaat zo beïnvloeden, dat het risico van voormalig alcoholmisbruik terechtkomt bij de groep geheelonthouders’, aldus Westgeest.
Daarnaast is het volgens Westgeest ook belangrijk dat je goed oplet op hoe je zo’n onderzoek leest en hoe je het interpreteert. Zo blijkt uit een onderzoek van WCRF dat de kans op nierkanker lager wordt wanneer je één of twee glazen alcohol drinkt per dag. Terwijl voor meer drankjes per dag de uitkomst niet duidelijk is. ‘De uitkomst van het onderzoek dat alcoholconsumptie van 1 tot 2 glazen zorgt voor een mindere kans op nierkanker, gaat in tegen de algemene opvatting over alcohol. Ook bij meta-analyses geldt in algemene zin: garbage in is garbage out. De vraag is of je conclusies kan trekken uit studies die alleen correlaties aantonen, ondanks meta-analyse’.
Ook ben ik in gesprek gegaan met journalist en schrijver, Corien van Zweden. Zij is onder andere gespecialiseerd in kanker, waaronder voornamelijk borstkanker bij vrouwen. Het lastige aan zo’n post door KWF Kankerbestrijding is volgens Van Zweden dat mensen soms vergeten dat het slechts gaat om grotere of kleinere risico’s op kanker. ‘En dat mensen daardoor kunnen gaan denken: als ik geen alcohol drink, krijg ik geen kanker. Terwijl er ook allerlei andere risicofactoren meespelen. En los daarvan heb je ook nog de factor botte pech’.
Conclusie
Het bewijs dat alcohol de kans op 7 soorten kanker vergroot is sterk, maar er is wel sprake van een grote nuance. Hoe groot dit risico is hangt af van meerdere factoren. Hoe meer iemand drinkt, hoe hoger het risico op kanker.
