In een Instagram-post van september 2025 schreef D66 dat paddo’s mensen kunnen helpen om zichzelf beter te begrijpen of psychische klachten te verlichten. Daarmee koppelde de partij een actuele politieke boodschap aan de discussie over regulering van psychedelica. Maar die uitspraak is te kort door de bocht: het wetenschappelijk bewijs is nog beperkt en vooral gebonden aan strikte, klinische omstandigheden. Buiten die setting zijn er juist risico’s.

Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie

De bewering

“Paddo’s kunnen mensen helpen om zichzelf beter te begrijpen of psychische klachten te verlichten.”
Dat schreef d66 op Instagram.

Oordeel
Onnauwkeurig

Mijn zoektocht

Toen ik deze claim voorbij zag komen, vroeg ik me af: klopt dit echt? Kunnen paddo’s psychische klachten verlichten, en zo ja, welke klachten dan precies?

Ik begon simpel: ik typte het in op Google. Dat leverde me vooral veel verschillende antwoorden op, maar ook goede bronnen zoals Jellinek en mareonline om beter te snappen waar het eigenlijk over gaat. Vervolgens besloot ik te bellen en mailen. Ik nam contact op met Robert Schoevers, hoogleraar psychiatrie en expert op het gebied van psychedelica. Hij legt uit dat er aanwijzingen zijn dat psilocybine (stofje van paddo’s) depressieve klachten kan verminderen, vooral bij mensen die niet reageren op bestaande behandelingen. Deze aanwijzingen komen uit kleinschalige, gerandomiseerde klinische studies en open-label trials, waarin deelnemers onder begeleiding één of twee doses psilocybine kregen en vaak binnen weken verbetering lieten zien (Goodwin et al., 2022, Nature, 2024). Schoevers benadrukt dat dit alleen veilig is in een klinische setting en dat buiten zo’n omgeving serieuze risico’s bestaan, zoals verwardheid of verergering van klachten.

In klinische studies zien ze vaak dat klachten na één of twee sessies met psilocybine sterk verminderen, soms zelfs binnen enkele dagen. Maar hij benadrukte meteen dat dit nog steeds experimenteel onderzoek is: de groepen zijn klein en we weten nog te weinig over effecten op lange termijn. Voor andere psychische klachten, zoals angststoornissen of PTSS, lopen ook studies. Maar daar is het bewijs tot nu toe veel minder overtuigend. Bovendien waarschuwde hij dat zelf experimenteren met paddo’s riskant kan zijn: zonder begeleiding kunnen mensen juist angstig, verward of zelfs psychotisch worden.

Uit mijn zoektocht in de literatuur blijkt dat er hoopgevende resultaten zijn, maar ook belangrijke kanttekeningen. Zo laat een systematische review en meta-analyse uit 2023 zien dat psilocybine in open-label studies een sterke afname van depressieve klachten gaf. De onderzoekers waarschuwen echter meteen dat er nog te weinig grootschalige, gecontroleerde studies zijn om definitieve conclusies te trekken. Een gerandomiseerde studie uit 2020 naar Single-Dose Psilocybin for Major Depressive Disorder  liet eveneens positieve effecten zien: mensen die psilocybine kregen mét psychologische begeleiding knapten sneller en sterker op dan de placebogroep. Maar ook hier geldt dat dit alleen gebeurde in een klinische, streng gecontroleerde setting. Het UMC Utrecht (2023) bevestigt dat er wereldwijd verschillende klinische trials lopen, maar benadrukt dat psilocybine voorlopig nog geen erkend geneesmiddel is. Daarbij komt dat zowel het Trimbos-instituut (2024) als Jellinek (2023) waarschuwen dat paddo’s buiten zo’n klinische setting juist serieuze risico’s kunnen opleveren, zoals angstaanvallen, verwardheid of zelfs verergering van klachten.

Conclusie

De claim dat paddo’s psychische klachten kunnen verlichten is waar, maar ook misleidend. Uit klinische studies blijkt dat psilocybine – de werkzame stof in paddo’s – daadwerkelijk depressieve klachten kan verminderen, maar dit gebeurt alleen onder begeleiding en binnen een gecontroleerde, klinische setting. Dat betekent niet dat paddo’s in het algemeen psychische klachten verlichten. Integendeel: buiten de kliniek kunnen ze juist serieuze risico’s opleveren, zoals angstaanvallen, verwardheid of verergering van bestaande klachten. Daarom is het eindoordeel dat de claim van D66 te stellig is. Er is zeker hoopvol onderzoek gaande, maar paddo’s zijn voorlopig nog geen officieel erkend middel tegen psychische klachten.