De verkiezingen komen eraan en op 29 oktober mogen we weer massaal naar de stembussen gaan om onze stem uit te brengen.
Verkiezingstijd is met name een periode waarin informatie een ontzettend grote rol speelt. Wij, als kiezers, baseren onze keuzes op het nieuws, de debatten én sociale media. Toch is deze informatie niet altijd betrouwbaar.
Door de opkomst van kunstmatige intelligentie (AI) is het verspreiden van nepnieuws gemakkelijker en overtuigender dan ooit. Van vervalste video’s en foto’s tot het verspreiden van onjuiste berichten. Je weet niet meer wat je kunt geloven, want misleiding ligt overal op de loer
Volgens een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2024) over het gebruik van kunstmatige intelligentie, komt uit dat 23 procent van de Nederlandse bevolking wel eens chatGPT gebruikt. Ook geven ze hier als voorbeeld dat ze teksten, video’s of afbeeldingen met met behulp van dit programma. Deze beelden zijn nauwelijks van echt te onderscheiden.
Verandering van AI in de politiek
Eerder werd in de politiek de technologie als technische aangelegenheid gezien, in plaats van een deel van een politiek debat (De Wisselwerking Tussen AI en Onze (Parlementaire) Democratie, 2024).
Toch heeft AI zijn intrede gedaan in het politiek debat en zijn er sindsdien tal van debatten gevoerd over de impact van AI en het gebruik van algoritmes door de overheid. Ook wordt het gebruik van kunstmatige intelligentie door politici in het daglicht gebracht.
De BBB heeft bijvoorbeeld ChatGPT ingezet bij het schrijven van hun verkiezingsprogramma en VOLT gebruikt het voor andere politieke taken.
Redenen voor gebruik
AI wordt dus tegenwoordig op veel manieren ingezet, ook in de politiek. Een eerste reden is het trekken van aandacht: met realistische AI-beelden en video’s kunnen politici emoties oproepen en hun boodschap krachtiger laten overbrengen. Ook veel mensen, niet alleen in de politiek gebruiken het om efficiënter te werken. AI kan namelijk taken automatiseren, zoals het analyseren van kiezersdata of het schrijven van berichten, waardoor eventueel campagnes sneller kunnen verlopen. Een derde reden is gerichte communicatie. Door kunstmatige intelligentie kunnen partijen specifieke groepen bereiken met gepersonaliseerde boodschappen, wat de kans op overtuiging kan vergroten. Dit zou je dus kunnen tegenkomen door je eigen gemaakte algoritme. Volgens het Rathenau Instituut (2024) zetten ook Nederlandse partijen AI in om online beter zichtbaar te zijn en invloed uit te oefenen.
Maar hoe herken je nou nepnieuws? Vooral in de verkiezingstijd. Onze redacteur Tyra Chevalking is naar een lezing gegaan die werd gegeven door universitair docent; Peter Burger.
Hij heeft het hier over misleidingen tijdens verkiezingstijd en vertelt hoe je deze het beste kunt verwerken en herkennen.
