Je zal het waarschijnlijk steeds vaker horen: AI muziek op de achtergrond wanneer je een openbare ruimte binnenkomt. Het is voor bijvoorbeeld grote winkelketens veel eenvoudiger en goedkoper om naar de AI muziek over te stappen. Maar juridisch gezien is die ontwikkeling allesbehalve eenvoudig. Er ontstaat een spagaat tussen technologische innovatie en de beschermde rechten van muzikanten.
Een recent voorbeeld van hoe kwetsbaar AI-aanbieders zijn voor auteursrechtelijke claims, is de zaak van OpenAI. Een Duitse rechtbank oordeelde dinsdag 11 november dat OpenAI onrechtmatig auteursrechtelijk beschermde songteksten gebruikte om zijn taalmodellen te trainen, zonder daarvoor licenties te betalen. De rechter benadrukte dat OpenAI zich niet kon beroepen op de ‘tekst- en datamining’-vrijstelling uit de Europese DSM-richtlijn — omdat de exacte songteksten terug kwamen in de output van het systeem. OpenAI is veroordeeld tot stopzetting van onrechtmatig gebruik, het verwijderen van teksten uit zijn modellen en het betalen van schadevergoeding.
Tegelijkertijd loopt er in de muziekindustrie een rechtszaak tegen Suno, een van de toonaangevende AI-muziekgeneratoren. Europa’s grootste video game magazine, Gamereactor, meldt dat Suno wordt aangeklaagd omdat het mogelijk auteursrechtelijk beschermde werken gebruikte om zijn modellen te trainen, zonder toestemming van de rechthebbenden. Critici spreken zelfs van “de grootste muziekdiefstal in de geschiedenis”.
Waar de AI muziek wel volgens de regeltjes gedraaid wordt, zijn grote Belgische winkelketens zoals Carrefour en Brico. Die rechtenvrije muziek wordt aangeleverd door het bedrijf M-cube. Daarnaast wordt de muziek op maat gemaakte, afhankelijk van het type winkel. Naast dat het dus goedkoper is, dient de muziek ook meteen als een marketingstrategie. Met AI kan er een catchy popnummer gemaakt worden over een tijdelijke actie van bijvoorbeeld worstenbroodjes. Maar deze AI trend kan enorme gevolgen hebben voor de portemonnee van de artiesten. Volgens Sabam, de Belgische rechtenorganisatie, kan 25 tot 28 procent van de inkomsten van songwriters uit openbare ruimtes verdwijnen wanneer winkels overstappen op rechtenvrije AI-nummers.
M-Cube beweert dat de AI muziek die het levert, niet te veel lijkt op bestaande nummers. Dit ‘controleren’ ze met Shazam, een app die muziek kan herkennen. Voor de reportage is redacteur Xander afgereisd naar de Brico in Antwerpen, oftewel de ‘Belgische Praxis’. Met behulp van Shazam stelde hij de AI gegenereerde muziek op de proef. Ben je benieuwd of Shazam de muziek in de Brico herkende? En wil je weten hoe experts denken dat AI-muziek zich de komende tijd in de Belgische commerciële wereld zal ontwikkelen? Luister dan vooral de reportage hieronder.
