Op X reageert Geert Wilders euforisch met de aankondiging dat volgens een meerderheid in de Tweede Kamer Antifa een Terroristische organisatie is (Het bericht luidde als volgt, ‘‘ANTIFA TERRORISTISCHE ORGANISATIE!’’). Veiligheidsorganisaties en studies laten echter een heel ander beeld zien.
Bewering
‘‘Antifa terroristische organisatie!’’
Oordeel
Ongefundeerd
Context
Recent werd de motie- De Vos/Wilders over Antifa ook in Nederland als terroristische organisatie aanmerken aangenomen. Deze werd gesteund door BBB, VVD, FVD, JA21, SGP en PVV. Hierop reageerde Geert Wilders met de volgende tweet: ‘‘ANTIFA TERRORISTISCHE ORGANISATIE!”
Terroristische organisatie
Wat is een terroristische organisatie eigenlijk? Het Wetboek van Strafrecht zegt het volgende:
83a: ‘Onder terroristisch oogmerk wordt verstaan het oogmerk om de bevolking of een deel der bevolking van een land ernstige vrees aan te jagen, dan wel een overheid of internationale organisatie wederrechtelijk te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden, dan wel de fundamentele politieke, constitutionele, economische of sociale structuren van een land of een internationale organisatie ernstig te ontwrichten of te vernietigen.
140a: 1 Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie.
2 Indien een organisatie tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven waarop naar de wettelijke omschrijving een levenslange gevangenisstraf is gesteld, wordt het in het eerste lid bedoelde feit gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twintig jaren of geldboete van de vijfde categorie.
3 Oprichters, leiders of bestuurders worden gestraft met levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaren of geldboete van de vijfde categorie.
Antifa
Antifa is een gedecentraliseerde politieke beweging zonder centrale leiders of vaste structuur, actief tegen fascisme, racisme en andere vormen van onderdrukking (EBSCO, 2024). De beweging gebruikt uiteenlopende tactieken, variërend van vreedzame protesten tot confrontaties met geweld, gericht op de verdediging van gemarginaliseerde groepen: “The group supports oppressed populations through a variety of tactics, some of which involve violence against the oppressor” (EBSCO, 2024). Hoewel Antifa vaak als terroristische organisatie wordt bestempeld, ontbreekt het bewijs voor een centrale organisatie of systematische terreuractiviteit. Geweld is meestal reactief en lokaal, zoals tijdens de protesten in Charlottesville in 2017 (EBSCO, 2024)`
In Nederland hoor je hierover ongeveer een soortgelijk geluid. De AIVD beschouwt Antifa als onderdeel van het bredere links-extremisme, met name het antifascistisch en anarcho-extremisme. Hoewel sommige groepen binnen dit spectrum intimiderende en bedreigende acties uitvoeren, worden ze niet aangemerkt als terroristische organisaties: ‘Anarcho-extremisten gebruiken vooral actiemiddelen met een bedreigend of intimiderend karakter… vormen daarmee een bedreiging voor de democratische rechtsorde,’ maar vallen niet onder de definitie van terrorisme (AIVD, 2023). De kwalificatie of deze organisatie terroristisch is of niet is volgens de perswoordvoerder (die ik aan de telefoon sprak) een politiek besluit, daarover onthouden zij zich van een mening.
De NCTV bevestigt op hun site dat slechts een klein deel van het anti-institutioneel extremisme daadwerkelijk bereid is tot geweld; het grotere geheel, waaronder Antifa, vormt geen algemene terroristische dreiging (NCTV, 2025).
Conclusie
Er is geen bewijs dat Antifa voldoet aan de juridische criteria voor een terroristische organisatie. Antifa is een gedecentraliseerde beweging zonder centrale leiding, gericht op antifascisme en antiracisme, waarbij geweld meestal reactief en lokaal is. Nederlandse veiligheidsdiensten (AIVD, NCTV) kwalificeren Antifa niet als terroristisch, maar als onderdeel van links-extremisme. De uitspraak van Wilders is een politieke stellingname, geen vaststelling op basis van wet of feiten.
