Thierry Baudet, voormalig lijsttrekker van Forum voor Democratie schreef op 2 oktober op X dat immigranten oververtegenwoordigd zijn in de uitkeringscijfers. Op het eerste gezicht lijkt dat een simpele uitspraak die je snel kunt controleren met wat statistieken. Maar zodra je er dieper in duikt merk je dat de werkelijkheid een stuk ingewikkelder is. Achter die cijfers schuilen namelijk allerlei factoren zoals opleidingsniveau, taalbarrières, leeftijd, gezondheid en de reden waarom iemand naar Nederland is gekomen. Daarom is het te kort door de bocht om alleen te zeggen dat immigranten vaker in de bijstand zitten zonder naar de context te kijken. In deze factcheck ga ik uitzoeken hoe het echt zit met die cijfers en of de uitspraak van Baudet wel klopt. 

Klopt het
Is het feitelijk waar wat Baudet zegt? Kort gezegd: ja. Volgens het CBS hadden in juni 2024 in totaal 405.000 mensen in Nederland een bijstandsuitkering. Van die groep waren 208.000 mensen geboren buiten Europa. Dat komt neer op 51 procent van het totaal.
Het gaat vooral om migranten uit Syrië, goed voor zo’n 50.000 bijstandsuitkeringen. Daarna volgen mensen uit Marokko (27.000) en Turkije (22.000). Ook mensen uit landen als Irak, Suriname en Afghanistan komen relatief vaak voor in de bijstandsstatistieken.  

Nuance
Wel worden er heel veel aspecten over het hoofd gezien wanneer deze statistieken zo klakkeloos worden opgesomt. Een op de vijf migranten in Nederland werken dus niet maar het is in veel gevallen niet onwil. Het is namelijk heel lastig om aan het werk te gaan voor een groot deel van deze mensen aangezien er veel bij komt kijken waar bijvoorbeeld een 16-jarige uit Wassenaar die voor het eerst bij de Albert Heijn aan de slag wilt geen eens over nadenkt. Maak dit af in mijn woorden door middel van deze bron  

Toch worden er een hoop dingen over het hoofd gezien als die cijfers zo makkelijk worden opgesomd. Dat één op de vijf migranten in Nederland niet werkt, betekent niet meteen dat het onwil is. Voor veel mensen is het gewoon ontzettend lastig om überhaupt aan werk te komen. 

Er komt namelijk veel bij kijken waar iemand die hier is geboren laten we zeggen een 16-jarige uit Wassenaar die voor het eerst bij de Albert Heijn gaat werken niet eens over nadenkt. Denk aan taalproblemen, diploma’s die hier niet geldig zijn of een verblijfsstatus waardoor je maar beperkt mag werken. 

Zoals BNNVARA heeft onderzocht mogen asielzoekers bijvoorbeeld pas na zes maanden aan de slag, en dan nog maar 24 weken per jaar. Tel daar ingewikkelde regels, weinig scholingsmogelijkheden en werkgevers die liever iemand met een vast verblijf aannemen bij op, en je snapt al snel waarom veel mensen langs de zijlijn belanden.  

Mogelijke oplossingen 

Thierry Baudet wil dat migranten pas na tien jaar verblijf in Nederland recht krijgen op een uitkering. Volgens migratiewetenschapper Monique Kremer, bijzonder hoogleraar Actief Burgerschap aan de Universiteit van Amsterdam en voorzitter van de Adviesraad Migratie, is dat geen realistische oplossing. “Je kunt sociale zekerheid niet simpelweg afsluiten voor bepaalde groepen,” zegt Kremer. “De uitdaging is om het systeem zó in te richten dat het bestand is tegen migratie.” 

Kremer pleit voor een modernere en eerlijkere sociale zekerheid met vier kernpunten. “We moeten investeren in werkzekerheid,” zegt ze, “zodat iedereen, ook migranten met een lage opleiding, actief kan meedoen.” Daarnaast wil ze uitkeringen persoonlijker maken, waarbij mensen rechten opbouwen via hun bijdrage aan de samenleving: “Dat noem ik verdiend burgerschap.” 

Voor tijdelijke arbeidsmigranten stelt ze tijdelijk recht op sociale zekerheid voor, gekoppeld aan hun werk en verblijfsduur. Tot slot pleit Kremer voor meer Europese samenwerking. “Alleen door sociale zekerheid te harmoniseren binnen Europa kunnen we voorkomen dat landen tegen elkaar worden uitgespeeld.” 

Conclusie
De cijfers laten zien dat immigranten inderdaad vaker in de uitkeringsstatistieken voorkomen. Dat komt vooral door sociaaleconomische factoren: ze hebben gemiddeld een kwetsbaardere positie op de arbeidsmarkt, met vaker tijdelijke banen en een lager opleidingsniveau. Ook historische oorzaken, zoals werkloosheid onder vroegere gastarbeiders, spelen mee. Hoewel er verschillen zijn tussen groepen, is het algemene beeld duidelijk: immigranten ontvangen vaker een uitkering dan mensen zonder migratieachtergrond. 

Forum voor Democratie kon ons helaas niet te woord staan voor deze publicatie.