Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht kondigden een maand geleden aan meer flitspalen te gaan inzetten om de verkeersaso’s te kunnen vervolgen. Onder aanvoering van de Rotterdamse verkeerswethouder Vincent Karremans maakten de vier grote steden een plan ter verbetering van de verkeersveiligheid, dat voor alle gemeenten moet gelden.
Aanleiding voor het plan van Karremans was het zorgelijke aantal verkeersslachtoffers in 2022 (745). Karremans zegt dat de gemeenten de regie als het gaat om de verkeersveiligheid naar zich toe moeten trekken. De verantwoordelijkheid voor de verkeersveiligheid is sterk versnipperd, zo valt te lezen in de propositie van Karremans. De verantwoordelijkheid is belegd bij wethouders, gedeputeerden en bij het Rijk; dan ook nog tussen twee ministeries (Justitie & Veiligheid en Infrastructuur & Waterstaat) en bij instanties zoals het Openbaar Ministerie (hierna: OM), de (verkeers)politie en de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Nu is verdeling van macht en invloed in de regel een goede zaak, maar het staat in het geval van verkeersveiligheid een daadkrachtige aanpak in de weg.
Karremans geeft aan dat wanneer deze propositie tot uitvoering gebracht kan worden er vierhonderd procent meer en vaker gehandhaafd kan worden. Het voorstel wordt breed gedragen. De Vereniging Nederlandse Gemeenten, Veilig Verkeer Nederland, de ANWB BOVAG en de Fietsersbond steunen het plan.
Karremans ziet dus een een toekomst in het verbeteren van de verkeersveiligheid door het verhogen van het aantal flitspalen. Toch gebeuren er in gemeenten met de hoogste flitspaaldichtheid net zoveel ongevallen per duizend inwoners als in gemeenten met de minste aantal flitspalen per duizend kilometer wegdek. In de top-20 grootste gemeenten bleek dat de gemeenten Haarlem en Nijmegen zo’n dertig flitspalen per duizend kilometer wegdek staan, terwijl er zo’n zes ongevallen per duizend inwoners plaatsvinden. In de gemeente Zoetermeer staan twee flitspalen per duizend kilometer wegdek en ook daar is het aantal ongevallen per duizend inwoners ongeveer zes.
In de grafiek hieronder is te zien dat van de top-20 grootste gemeenten er in de vijf gemeenten met de hoogste flitspaaldichtheid net zoveel ongevallen per duizend inwoners plaatsvinden als in de vijf gemeenten met de laagste flitspaaldichtheid. In dit geval is er geen correlatie tussen het aantal flitspalen en de verkeersveiligheid.
Woordvoerder van Veilig Verkeer Nederland, een van de organisaties die het plan van Karremans steunen, Willemijn Pomper zegt ondanks deze cijfers toch voor de plannen van Karremans te staan. ,,We zijn ons er van bewust dat door extra flitspalen neer te zetten er niet ineens geen ongevallen meer plaatsvinden. Er zijn meer factoren van belang bij het verbeteren van de verkeersveiligheid. Wel helpen de flitsers om op bepaalde plekken de snelheid eruit te halen. Bijvoorbeeld op gevaarlijke kruispunten kan het heel effectief zijn.”
,,Als er meer gehandhaafd wordt dan zal de pakkans ook stijgen en misschien nog belangrijker; de pakkans die de overtreder denkt te hebben”, legt Pomper uit. Als het gevoel gepakt te worden gaat overheersen zullen mensen eerder geneigd zijn zich aan de maximum snelheid te houden of de telefoon uit te zetten tijdens het rijden.”
Verantwoording
In dit onderzoek zijn cijfers (het aantal verkeersongevallen per gemeente in 2022) van de SWOV gebruikt in combinatie met cijfers (het aantal inwoners per gemeente) van het CBS en een onderzoek (Flitspaaldichtheid van top-20 grootste gemeenten) van Goldenstein Legal. Er is gekeken of er een correlatie is tussen de flitspaaldichtheid van een gemeente en het aantal ongevallen per duizend inwoners. Die bleek er niet te zijn. Dat is opvallend, aangezien gemeenten doen overkomen alsof flitspalen plaatsen in het belang van de verkeersveiligheid is.
Zwakte van dit onderzoek: Voor dit onderzoek hebben we gekeken naar het aantal ongevallen per duizend inwoners en het aantal flitspalen per duizend kilometer wegdek in 2022 waarbij we verschillende gemeenten met elkaar hebben vergeleken. Gemeenten hebben, naast een verschil in flitspaaldichtheid, ook een andere hoeveelheid gevaarlijke verkeerspunten. Dat beïnvloedt het aantal ongevallen. Ondanks deze weerlegging is de uitkomst van dit onderzoek opvallend.
