Vraag het aan de gemiddelde hiphop fan en je zal 9 van de 10 keer hetzelfde antwoord terugkrijgen, het gaat een stuk minder met de hiphop in Nederland. Hoe het genre in de periode van 2015 t/m 2020 de hitlijsten domineerde, lijkt het vuurtje zich steeds meer te doven. Maar hoe komt dit nu? Wat ging er nu bijna 10 jaar geleden zo goed wat er nu minder gaat? En waar blijft de nieuwe generatie rappers die dit probleem gaat oplossen?

‘New Wave’

Op 22 mei 2015 gebeurde er iets in de Nederlandse muziekwereld, waar menig ‘boomer’ zijn mond wijd open van deed vallen. Op deze dag kwam namelijk de videoclip van ‘Drank & Drugs’ uit, van Lil’kleine en Ronnie Flex. Met lines als: “Alle tieners zeggen ja, tegen MDMA” of “En je ma is echt, ze houdt van gek, houdt van seks, nu wil ik ‘r huren” werd het nummer in combinatie met die bizarre videoclip het gesprek van de dag. Overal op televisie waren ze te zien en ze bereikten zelfs het Duitse nieuws. Maar waar kwamen deze jongens nu ineens vandaan?

De track ‘Drank & Drugs’ is onderdeel van het ‘New Wave’ album. Dit album kwam voort uit een schrijverskamp van platenlabel Topnotch. Geïnspireerd door eerdere schrijverskampen van rapper Keizer en de groep ‘Great Minds’, bestaande uit onder andere Djiggy Djé, Sticks en Winne, huurde Topnotch een bed & breakfast af op Schiermonnikoog. Ze nodigden 18 nog aardig jonge artiesten en producers uit, om twee weken niks anders te doen dan muziek maken.

We spreken dan over artiesten zoals: Jonna Fraser, Idaly, Bokoesam, Frenna, Leipe, Ares en dus Lil’kleine en Ronnie Flex. Ze stonden allemaal nog aan het begin van hun carrière en hadden nog geen idee wat voor impact zij zouden hebben op de Nederlandse hiphopscene.

In de B&B werd niks anders gedaan dan potjes Fifa spelen, veel drinken en smoken, maar vooral keiharde muziek maken. Er werd af en toe wat gefilmd en op de socials gezet, waardoor de buitenwereld steeds meer doorkreeg van wat er daar allemaal gebeurde. De clips voor de nummers werden nog op het eiland of midden in de B&B geschoten en de redactie van ‘Puna’ was aanwezig om het hele zooitje te documenteren.

 

[aesop_image img=”https://svjmedia.nl/specialisaties/wp-content/uploads/sites/735/2024/06/groeps-foto-new-wave.jpeg” panorama=”off” align=”center” lightbox=”on” captionsrc=”custom” caption=”Groepsfoto bij de B&B op Schiermonnikoog. Foto: Topnotch B.V. ” captionposition=”left” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Nadat er een selectie van nummers werd gemaakt, werd er een releaseparty aangekondigd in Paradiso op 10 april 2015. Hoewel het toen nog het meest gebruikelijk was om je muziek fysiek te verkopen, verscheen het album 3 dagen voor de releaseparty uit het niets ineens op Spotify. Hierdoor stond de grote zaal van Paradiso op de 10e compleet op z’n kop. Alle nummers werd luidkeels meegezongen en het leek alsof het album al jaren uit was.

Het album kwam eigenlijk op precies het goede moment uit. Er was op dat moment namelijk een nieuwe sound in opkomst binnen de Nederlandse hiphop. Groepen als ‘Broederliefde’ en ‘SFB’ waren steeds vaker in de clubs te horen en de sound van hiphop was aan het evolueren. Het ‘New Wave’ album is een perfect voorbeeld van deze nieuwe sound die op dat moment aan het groeien was. De voorzet was gegeven en New Wave kopte hem precies goed in de bovenhoek.

[aesop_video src=”youtube” id=”fi2pIay8yiQ” width=”500px” align=”center” caption=”De video van de releaseparty van ‘New Wave’ in Paradiso op 10 april 2015. Video van het youtube kanaal van Topnotch 2015″ disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Hiphop = Pop

‘New Wave’ staat op het moment op iets meer dan 323 miljoen streams, wat het één van de meest gestreamde Nederlandse albums aller tijden is en won zowel de Edison voor beste Hiphopalbum als beste album van het jaar. Maar het gaat nu niet persé over deze indrukwekkende prestaties, maar meer om de nalatenschap van het album.
Zo bracht het album natuurlijk een paar van de meest succesvolle Nederlandse artiesten ooit voort, die al jaren de game runnen. Maar we vergeten soms wat het album überhaupt heeft gedaan met de complete muziekindustrie in Nederland. Zo zorgde het album ervoor dat de fysieke release steeds meer verdween en dat iedereen massaal zijn muziek op Spotify ging releasen. Het NVPI, wat de gouden en platina platen uitreikt in Nederland, moest zijn nodige aantal streams keer op keer omhooggooien. New Wave maakte Nederland verliefd op Hiphop en zelfs zo halsoverkop dat we het zelfs accepteerden als de nieuwe pop.

Het genre explodeerde en er kwam een enorme nieuwe golf aan nieuwe rappers. Denk hierbij maar aan ‘Boef’, ‘Sevn Alias’, ‘Josylvio’ en ‘Mula B’. Ook was het een enorme boost voor de rappers die al een naam voor zichzelf hadden gemaakt voor 2015, zoals bijvoorbeeld Hef, Fresku of Adje. Ook andere muzikanten sprongen op de trend, en zo kwamen er meer samenwerkingen tussen hiphop en popartiesten, wat het genre populairder maakte bij een groter publiek.

Ook de omvang van de liveoptredens ging in een stijgende lijn omhoog. Een perfect voorbeeld is het festival WHOO HAH, dat in het eerste jaar van zijn bestaan zo’n 6000 bezoekers kende, wat later is gestegen naar zeker 30.000. Ook zijn er meer hiphop-gebaseerde festivals bijgekomen zoals Oh My! dat in 2016 zijn eerste editie vierde.

Maar toen…

Als in 2020 het Coronavirus ons land treft, is het voor het eerst in een lange tijd dat de aandacht voor hiphop langzaam stagneert. Het virus slaat een grote deuk in de muziekindustrie. Alle geplande shows en tours moesten worden gecanceld en het was niet meer zo makkelijk om even de studio in te duiken.

Het wordt nog duidelijker dat er wat aan de hand is, als in 2021 pop het stokje weer overneemt van hiphop als het gaat om meest beluisterde genre in de hitlijsten. Maar hoe komt dit?

Allereerst zou je dit kunnen linken aan de opkomst van andere genres. Sinds begin 2022 is er een grote opkomst van de EDM- en Dancescene te voelen. Na de coronaperiode was er een enorme drang om weer lekker op een festival uit je dak te kunnen gaan. Festivals als Awakenings en Verknipt blijven tot de dag van vandaag maar groeien en daarmee gaat de populariteit van onder andere techno en housemuziek gepaard.

Maar er zijn meerdere redenen te bedenken. Het is de laatste jaren alleen maar makkelijker geworden om zelfstandig muziek te maken, vooral in hiphop. Met de komst van steeds makkelijkere programma’s om muziek te produceren, zijn steeds meer mensen het gaan proberen, sommige serieus en sommige als hobby. Dit zorgt natuurlijk voor steeds meer rappers in ons land, of in ieder geval mensen die het graag zouden willen worden.

Er is dus steeds meer aanbod op de hiphopmarkt. Dan zou je zeggen dat er ondertussen ook een grote nieuwe generatie aan jonge artiesten is opgestaan, om het genre op sleeptouw te nemen. Alleen is dat nu eigenlijk nog niet gebeurd. Als we eerlijk zijn, zijn het nog altijd de grote namen als een Ronnie flex, Jonna Fraser, Frenna en, ondanks alle commotie, Lil’kleine die de grootste pilaren blijven binnen het genre. Waarom is de nieuwe verlosser nog niet opgestaan?

Het zou kunnen liggen aan hoe de platenlabels zijn omgegaan met nieuw jong talent. Mede door het overschot aan nieuwe artiesten, lijkt het af en toe of labels artiesten proberen te massa produceren. Hoe het vroeger uitzonderlijk was om een contract te mogen tekenen bij een label, lijkt het tegenwoordig alsof ze gratis worden weggeven. Bij elke kleine artiest met een beetje following op tiktok en andere sociale media, met een paar bars over feesten en uitgaan al rappend op een housebeat, wordt aan de deur geklopt.

Def P, lid van de hiphopgroep Osdorp Posse, uit de jaren 90, zegt in een interview van de correspondent, geschreven door Thomas Heerma van Voss, hier het volgende over:

“Jonge rappers zijn hyperbewust bezig zichzelf in de markt te zetten. Je hebt nu zelfs rapcursussen en -opleidingen, dingen als de Rockacademie en de Herman Brood Academie of weet ik veel hoe het allemaal heet. Daar komen gastjes vanaf die klaar zijn gestoomd om een social media-imperium op te zetten. Ze hebben allemaal geleerd om bewust contracten te tekenen en managers aan te nemen en alles precies te weten over rechten, Buma Stemra, al dat soort shit. Vroeger was je gewoon een kid die muziek ging maken omdat-ie het leuk vond.”

Een voorbeeld hiervan is platenlabel Topnotch. In 2015 telde het label zo’n 20 artiesten, nu hebben ze ruim 70 artiesten onder contract staan.

Hier is duidelijk te zien hoe groot Topnotch zijn bereik heeft weten uit te breiden door het aantal nieuwe artiesten die ze hebben binnen gehaald.

‘New New Wave’

In 2023 kondigde Topnotch aan dat ze opnieuw op schrijverskamp gingen. De media en de hiphop fans waren razend enthousiast. Zo sprak de media over de nieuwe ‘New Wave’ die echt dringend nodig was. Er werd gespeculeerd over artiesten die mee zouden gaan op het kamp, waarbij de verwachtingen torenhoog waren. Er vielen namen als KA, die zichzelf al erg sterk op de kaart wist te zetten, Maestro-winnaar Sor, ADF-Samski, die vlak voor de corona tijd wist te ontploffen, Lusho die vooral op de socials erg viraal ging en Siggy & Dinns die hoog geprezen werden door grote rappers als Hef.

Zo schreven Niek Plettenburg en Timo Pisart in een artikel over het nieuwe schrijverskamp voor 3voor12 het volgende:

“Laat New Wave 2 weer die springplank zijn die het jaren geleden was. Niet per se om miljoenen streams te genereren. Nee, juist om de nieuwe generatie rappers het podium te geven dat ze verdienen. Om de scene weer op te schudden. Dan kan een nieuwe generatie boomers alvast de frons gaan oefenen in de spiegel, voor de Popprijs 2023. Let’s go!” – Niek Plettenburg en Timo Pisart (2023)

Alleen van alle rappers waar over gespeculeerd werd waren alleen Siggy & Dinns terug te vinden op het kamp. Hoe het vorige kamp in 2015 bestond uit 18 artiesten en producers, bestond het kamp van 2023 uit, houd u vast, meer dan 100 mensen en dan ook nog eens voornamelijk onbekende mensen. In principe is dat niet erg, want als je kijkt naar het kamp uit 2015 was ook echt niet iedereen al helemaal doorgebroken. Alleen was het opvallende hieraan dat het nu meer dan 100 vrij onbekende waren, in plaats dat ze op 2 handen te tellen zijn.

En ook over het gedrag van de artiesten valt het een en ander te zeggen. Sommige lopen erbij alsof ze al 5 gouden platen in de kast hebben staan. Het lijkt wel alsof de manier waarop ze over willen komen op camera belangrijker wordt gevonden dan het maken van de muziek. Maar dat is ook niet gek als je kijkt wat Topnotch aan PR heeft gedaan voor het kamp. Op het kamp van 2015 waren er buiten de cameracrew die alles documenteerde, geen camera’s. Bovendien waren alle filmpjes die te zien waren op de socials alleen door de rappers zelf gemaakt en geplaatst. Anno 2024, kan dat natuurlijk ook niet meer en is het ook helemaal niet gek dat Topnotch hier veel geld en moeite in heeft gestoken. Alleen haalt het een beetje de rauwheid ervan af, wat het kamp in 2015 nou juist zo speciaal maakte.

Van bijna alle rappers die op het kamp waren hoor je nu eigenlijk niks meer. Wat voor de hiphopfans nodig was is mislukt. Rapper ‘Farao’ zei in de documentaire die over het kamp gemaakt werd, nog “Dit gaat geen New Wave 2015 worden” en daar heeft hij helemaal gelijk in, alleen was dat waarschijnlijk niet de manier waarop hij het bedoelde.

[aesop_video src=”youtube” id=”mHLtuWiD_MY&t=542s” width=”500px” align=”center” caption=”De eerste aflevering van het schrijfkamp van Topnotch in 2023, waarin de verschillen duidelijk zijn vergeleken met het kamp van 2015. video van het Youtubekanaal van Topnotch” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Niks ‘nieuws’

Het zijn dus voornamelijk de grote artiesten die het anno 2024 nog steeds erg goed doen. Zij hebben ondertussen een enorm trouwe fan-base opgebouwd, die hun muziek blijft luisteren. Alleen doen ze dit wel al bijna 10 jaar met dezelfde muziek. Hoewel ze natuurlijk wel mee zijn gegaan met de tijd, blijft de sound tamelijk hetzelfde.

Maar geef ze eens ongelijk. Als het werkt, waarom zouden ze het veranderen? Zolang zij iedere keer hun album weer op 1 kunnen krijgen in de hitlijsten zal je ze niet horen klagen. Alleen is het voor de evolutie van het genre niet altijd het beste.

Als jonge artiest zijnde baseer jij je muziek natuurlijk ergens op. Je bent fan van een bepaalde rapper en bewust of onbewust ga je kleine dingetjes van jouw idool overnemen. Dat kan zijn in de manier waarop je je gedraagt, op wat voor beats jij je muziek gaat maken en de manier waarop jij je teksten schrijft.

Maar daardoor lijken tegenwoordig veel opkomende artiesten op elkaar. Er valt al snel een link te leggen waar deze artiest zijn inspiratie vandaan haalt. Natuurlijk is dit iets van alle tijden. Alleen gebeurt het nu in de tijd dat hiphop het steeds moeilijker heeft. Er zit weinig vernieuwing in de muziek die tegenwoordig uitkomt, zowel bij de oude garde als bij de opkomende generatie.

Maar het kan ook anders. Zo bracht de Haagse rapper Mula B eind 2023 zijn album ‘Narcopop’ uit. Het album is vernoemd naar het gelijknamige, zelfbedachte genre. De gebruikelijke raps over niks minder dan cocaïne, denk aan de hit ‘Coke in de uitverkoop’, zijn in een nieuw ‘poperig’ jasje gestoken, wat meer muzikale ruimte geeft. Een enorme sprong in het diepe, want als je als gangsterrapper ineens een plaat uitbrengt met daarop een feature met ‘Goldband’, dan heb je wel ballen.

Maar die sprong in het diepe eindigde wel in een heerlijk warm bad. Zo won Mula de Edison voor beste Hiphopalbum en werd hij op talloze festivals en andere evenementen geboekt. Soms is een beetje risico nemen nog lang niet zo slecht.

[aesop_video src=”youtube” id=”-6R3UEgDNcI” width=”500px” align=”center” caption=”Mula B – Allang Niet Meer Van Jou (feat. Goldband) Video: An Unisex Production, directed by Ayla Spaans” disable_for_mobile=”on” loop=”on” controls=”on” mute=”off” autoplay=”off” viewstart=”off” viewend=”off” show_subtitles=”off” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off”]

Next up

Maar hoe zit het dan nu met de nieuwe generatie die nog moet komen? Hoe kijken zij naar de scene en zien zij nog wel een toekomst in Hiphop.

In de video hieronder nemen we een kijkje bij de 19-jarige Nemanja Ostojic, ook bekend als Neno. Samen met 3 andere artiesten en producers heeft hij een studio overgenomen in Amsterdam, studio ‘Roze’, een studio met enorm veel geschiedenis.

Hoe nu verder?

Hiphop zal heus niet uitsterven in Nederland. De streamingscijfers zijn nog altijd goed en er zijn nog altijd talloze fans. Alleen zijn we waarschijnlijk op het punt gekomen dat hiphop niet meer pop is, die tijd is gewoon voorbij. Maar dat hoeft niet meteen te zeggen dat die tijd nooit meer terugkomt. Er zal vanzelf een nieuwe sound of trend komen waar de scene weer even op kan teren, net zoals dat gebeurde in 2015.

Het is alleen belangrijk dat artiesten zichzelf blijven uitdagen. Net zo’n sprong in het diepe durven te nemen als bijvoorbeeld Mula B heeft gedaan met ‘Narcopop’. En de hele trend met platenlabels en social media zal uiteindelijk op een positieve manier opgenomen worden, alleen moet daar nog wat aan gesleuteld worden.

Maar Hiphop komt terug! En wanneer de nieuwe Kleine en Ronnie Flex opgestaan zijn, gaan we er gewoon weer van genieten.