Zoek je vinyl? Dan ga je naar Velvet Music. Al 35 jaar is het bedrijf een toonaangevende naam in de platenzakenwereld. Dit jaar viert de keten zijn jubileum, maar juist met een feest in aantocht, stagneert de vinylgroei. Na jaren van stijgende lijnen, recordbrekende omzetten en een explosie aan platenwinkels in de winkelstraat, kromp de vinylmarkt het afgelopen jaar met 6 procent. Toch probeert Velvet Music Amsterdam zich te blijven onderscheiden.  

Het heeft iets mufs, alsof je een oud boek na jaren uit de kast trekt en het stof direct je neus binnendringt. Die geur treft je ook als je Velvet Amsterdam binnenloopt. Met het zonnetje door de hoge winkelruiten en de Spaanse klanken van Buena Vista Social Club op de achtergrond voelt het even alsof je een authentiek, bloedheet Spaans marktje oploopt. Maar opgeschrikt door de keihard krakende, bijna brekende laminaat houten vloer, treffen de meeste klanten direct de ogen van de grootste muzikale sterren ter wereld. Rijen aan cd’s en grote houten bakken vol lp’s staren je aan, allemaal netjes in alfabetische volgorde.  

Aan de wand links een rij met kleine boekjes, uitgelichte cd’s en verderop grote posters en canvassen. Billie Eilish kijkt je angstaanjagend aan met haar licht spuwende ogen vanaf haar rustige positie daar aan de muur. Hier zijn geen verwachtingen van weergaloze danssolo’s, onmogelijk haalbare noten en drommen aan fans die een handtekening proberen te scoren. Aan deze muur mag ze meegenieten met de muziek die uit de boksen kabbelt en de verzamelaars die beetje bij beetje elke vinylbak afgaan, op zoek naar die ene plaat die de collectie net iets completer maakt. Waar bij het binnenstappen van de winkel de net begonnen liefhebber of de student zonder gevulde portemonnee gelijk kan scoren met een aantal makkelijke aanbiedingen, bieden de lange houten bakken achter in de winkel, meer soelaas voor de kieskeurige muziekfreak. 

De nieuwe releases voorin de winkel

Canvas, mokken en posters 

Tussen al die liefhebbers, rijen aan historische muziekhoogtepunten en catchy hits, staat Nina wat plaatjes aan te vullen in de categorie Jazz Overig. Bill Evans glijdt langzaam misterieus inclusief zonnebril tussen Miles Davis en Ella Fitzgerald in. De zogenaamde relaxte jazzmuziek op een rijtje. Door de deuropening komt met wat vettig en rommelig haar een man van in de 60 binnen geschuifeld. Hij heeft een net mislukte combinatie van een zwarte oude jeans met een verkleurde donkerblauwe polo en een zowel niet donkere als licht grijze jas aan. Nina draait zich om, kijkt, wacht even op een teken van leven. Zijn blik is op de grond gericht, turend naar de voeten die onder hem toch ook echt mee de winkel zijn ingestapt.  

Dan besluit ze maar zelf initiatief te nemen: ‘Goedemiddag!’ Geen reactie. De blik draait van de tafel vol aanbiedingen voor hem, in alle rust naar de licht houten kast naast hem. Dunne, wankele pootjes ondersteunen planken, gevuld met de nieuwste releases van Lady Gaga en Taylor Swift. Gaga heeft één oog naar links gericht, de ander recht vooruit. Door het gebroken glas dat de albumcover moet voorstellen, tuurt ze dwars door de winkel heen. De blik kruist die van de man. Hij blijft er even bij hangen. En loopt dan stapje voor stapje voorbij de kast, voorbij de tafel, langs de cd’s, richting de soort fruitkistjes gevuld met vinyl. Ze staan op tafels langs de muur, zo lang als de winkel strekt.  

Hij mompelt iets onverstaanbaars als hij langs een grote foto van Froukje in het Nieuwkoopse riet komt en gaat gestaag verder naar de achterkant van de winkel. Hij komt langzamerhand gevaarlijk dicht in de buurt van Nina, zonder een woord, zonder een blik richting de jonge verkoopster. Op het moment dat hij zich lijkt te draaien naar Americana D, richt hij zijn hoofd op. Doet ferm een stap naar de werkneemster. De rimpels om zijn mondhoeken nemen serieuzere vormen aan, zijn wenkbrauwen trekt hij omhoog, hij kijkt haar indringend aan en roept vrolijk: ‘Hallo jongedame! Heb jij ook Frank Zappa?’ vraagt hij akelig dicht bij het gezicht van Nina. Ze wijst hem de F, de extra categorie die voor de zanger is gecreëerd. ‘Dank u wel hè.’ Lachend keert hij zich weer naar de muziek en graait met beide handen en vol overgave tussen de platen. 

Posters en nieuwe albums

Verrast 

‘Het is toch altijd leuk dat je zomaar verrast kan worden door de meest gezellige mensen. Soms vraag ik me even af hoe iemand uit z’n bed is gestapt, maar uit het niets kan het zomaar hier volstaan met de meest uiteenlopende muzieknerds die met elkaar en met mij de liefde voor bands of artiesten delen. Dat is altijd het leukst!’ Nina van der Velde kijkt met een tevreden glimlach door de winkel. Drie jaar geleden ging ze aan de slag in de Velvet in Leiden, maar na wat proefdraaien in de hoofdstad, wisselt ze nu de locaties af. ‘Het is heel fijn dat ik met de ervaringen uit beide winkels de ander weer kan versterken. Amsterdam is natuurlijk een hele internationale stad, dus hier is het wel echt anders dan in Leiden, maar alsnog zijn er genoeg overeenkomsten en leren we van elkaar.’  

Ze doet een paar stapjes naar de volgende bak Jazz, vult die nog even aan en gaat dan op weg naar de volgende stapel net ingekochte pareltjes. ‘Het is best raar dat na zoveel jaar nu opeens vinyl minder wordt verkocht. Het lijkt er toch op dat streamingsdiensten weer iets meer de verzamelaar hebben getrokken en dat er toch wat vinylliefhebbers zijn afgehaakt of minder hebben gekocht en dat is wel echt zonde.’ Ze pakt de welbekende bands op. Het zijn zware namen om mee te sjouwen: de gele onderzeeër van The Beatles, de kin omhoog en zelfverzekerde ogen van Freddie Mercury omringt door de andere leden van Queen in de welbekende ‘Bohemian Rhapsody’ opstelling, de elkaar opvolgende kruizen van Metallica. ‘Je wilt deze albums en artiesten toch gewoon in je platenkast hebben! Je moet ze vast kunnen pakken, ruiken, voelen. Ze bij je hebben en dan met die naald voorzichtig de klanken door je speakertje laten klinken. Kan gewoon tegenwoordig met bluetooth, hè.’  

Nina tilt de legendarische albumhoezen naar de Pop bak. Dat is de grootste, de best gevulde en meest gedetailleerde bak. Op alfabet en met aandacht voor specifieke namen, krijgen de grootste der aarden, alle aandacht die ze verdienen. ‘Kijk, dit is natuurlijk onze corebusiness, maar we moeten wel echt meer doen dan alleen vinyl verkopen. Dat merkte je afgelopen jaar ook sterker. De cd’s lopen prima, maar lijken nooit meer echt heel populair te worden. Eigenlijk is merchandise heel belangrijk geworden. En natuurlijk de boeken.’  

Legendarische artiesten aan de muur

De F-bak 

De Frank Zappa fan schuifelt met ingehouden buik snel achter haar langs. Hij is nog altijd met vliegensvlugge vingerbehendigheid aan het zoeken tussen alle artiesten die met een F beginnen. En voordat je langs de verzameling Fleetwood Mac bent, duurt dat wel even. Hij buigt zijn hoofd over de rijen lp’s, zucht eens diep en vervolgt zijn zoektocht bij Florence The Machine, Fontaines D.C. en F Overig. 

Boven de bakken vinyl staan op smalle plankjes canvassen van Thom Yorke en Charli XcX. Het is veel meer dus dan het verkopen van muziek. De posters aan de muur wijzen op de goed gevulde kasten verderop waar je allerlei prullaria van je favoriete muzikant kan halen. Een Beatles mok of een ansichtkaart van David Bowie of Sting. Nog los van al het gesigneerde vinyl dat te koop is. Je kunt het zo gek niet bedenken of de artiest heeft het wel met zijn of haar naam erop uitgebracht. ‘We krijgen bijvoorbeeld zoveel jonge meiden binnen die dan helemaal fan zijn van Sabrina Carpenter of Olivia Rodrigo en Abba is ook heel populair. Nou goed, die willen dan heel graag iets van hun helden kopen, het liefst ook iets anders dan alleen de muziek. Die kunnen ze toch al online vinden. Dan zijn al die leuke spulletjes van grote waarde.’ Ook de boeken doen het goed. Zo lijkt voor elke doelgroep iets te zijn. ‘De grootste lezers zijn toch wel de oudere mannen. Die gaan dan helemaal op in alle details over de Stones ofzo en dan is elk boek welkom. Daarom dat we die ook verkopen.’ 

K-pop 

Uit een hoek achter in de winkel stijgt een zacht zoetgevooisd geluid op. Een toerist zingt in vloeiend Spaans stiekem mee met de mannen die uit de speakers klinken. De winkel ligt er rustig bij. Uit het niets komt door de deuropening eigenaresse Esther Lutgendorff met haar man Joost en goede vriend Jeroen met heel wat bombarie binnengelopen. Het kindje van Esther en Joost is gehuld in een Velvet rompertje en sokken, het blijft niet alleen bij platen voor de nieuwe generatie. De luid pratende ouders lopen achter de kinderwagen. Ze ploffen een voor een neer op de stoelen die aan een grote witte tafel, zo goed als midden in de winkel, staat. ‘Ff lunchen hoor, heb jij de broodjes Jeroen?’ roept Esther naar haar goede vriend.  

Die is ondertussen al verdwaald tussen alle bakken. Hij wil graag zowel het vinyl als de cd van FKA Twigs. Het nieuwe album schijnt een hele grote tip te zijn. En met die zoekopdracht hangend in de lucht, tovert hij een zak broodjes achter zijn rug vandaan: ‘Lunchtijd!’ ‘Oh, lekker zeg!’ verzucht Joost. 

‘Hoe is de dag tot nu toe?’ is Esther Lutgendorff benieuwd. Al zo’n elf jaar is ze eigenaresse van de vestiging in Amsterdam en probeert ook op zoek te gaan naar vernieuwingen die de jeugd betrokken houdt bij het analoge luisteren van muziek. ‘Vandaag loopt eigenlijk wel lekker, leuke mensen in ieder geval.’ Concludeert Nina. ‘En hoe lopen onze eigen spullen? Nog wat Velvet tasjes of sjaals verkocht?’ Vraagt Esther, terwijl ze met een schuin oog checkt of d’r zoontje er nog rustig bij ligt. ‘Eentje, verder niet veel. Maar die k-pop blijft gewoon superhard lopen. Dat zijn echt wel goede verzamelaarsspullen.’ 

Nina loopt nog even naar de andere kant van de winkel om de laatste platen op te ruimen en wat dvd’s recht te leggen. ‘Veel jonge meiden binnen gehad weer?’ roept Esther door de ruimte heen. De Zappa fan kijkt wat verschrikt op. Even daarvoor zat hij nog in opperste concentratie, omdat de bak met cd’s en vinyl van zijn favoriete artiest een dag eerder leeg was getrokken door een andere fan. Nu moest hij grondig zoeken tussen alles wat met dezelfde voorletter begint. 

‘Ja, ze wilden die kaarten hebben.’ Nina zegt het zachtjes, terwijl ze terugloopt naar haar baas. Deze drukte was wat haar betreft niet de bedoeling: ‘Die man wil gewoon even rustig kijken, dus een beetje stilte is dan wel fijn.’ Ze doelt op de kaartjes die de nieuwste generatie k-pop fans sparen. Ze doen je denken aan de ouderwetse panini kaarten of spaaracties bij de supermarkt. De grootste sterren staan op de hebbedingen en zijn onderdeel van de platen die je koopt.  

De hele winkel

Afrekenen 

‘Mag ik deze afrekenen?’ Nina kijkt lichtelijk geschrokken op, uit het niets staat daar de Frank Zappa fan weer. Hij fronst wat, kijkt haar diep in de ogen aan, haalt adem. Wacht nog heel even en ontspant de borst daarna weer. Geen woord komt eruit. ‘Heeft u het kunnen vinden? We hadden gisteren nog een fan van Frank, dus er stond weinig meer.’ De verkoopster kijkt de man lief glimlachend aan. In alle rust strijkt ze nog een plukje uit haar gezicht, achter haar oor. ‘Ja hoor, ik heb toch nog wat moois gevonden,’ zegt de man dan vriendelijk. ‘En graag met de pin en doe er ook maar bij een Velvet tasje bij, wel zo leuk.’  

Nina duwt wat 1 euro dvd’s op zij, trekt de plaat over de toonbank en scant met een harde piep het zwarte kroeshaar van Zappa waar een barcode overheen is geplakt. Nadat het volledige gezicht van de zanger achter het Velvet logo in de linnen tas is gegleden, krijgt de fan het in zijn handen gedrukt. Nina lacht nog even vriendelijk en met een ‘Fijne middag en veel plezier met luisteren!’ loopt de man de deur uit.