Victor stapt door de grauwe avond. De motregen prikt op zijn gezicht terwijl hij de roestige metalen deur van de oude pindakaasfabriek openduwt. Een kilte stroomt hem tegemoet—een mengeling van vochtige lucht en de ijle geur van verouderd beton. Het gebouw, ooit het kloppende hart van een bruisend industrieel complex, ademt nu een nieuwe stroming lichtkunst door de hallen van de fabriek. Een grote groep mensen loop met grote ogen om zich heen te kijken. Tussen de verweerde bakstenen en roestige stalen balken, ligt zijn grootste prestatie verscholen: de audiovisuele installatie ‘Reflect’.

De ingang van de fabriek leidt Victor zijn gasten in een half verduisterde hal waar het onmiskenbare karakter van de plaats wordt bevestigd door de combinatie van ruwe industriële elementen en fragiele, moderne lichtinstallaties. Terwijl Victor loopt door kille gangen waar bakstenen, nog half bedekt met afgebladderde verf, in contrast staan met een recent aangebrachte, delicate verlichting, voelt hij de echo van het verleden verweven met de toekomst. Een onverwachts maar toch passend en intrigerend contrast. “Een perfecte plek voor mijn vernieuwende lichtkunstwerk”, denkt hij.

Het begin

Acht jaar geleden zat Victor niet in een atelier met kwasten en verf, maar in een bescheiden studio in Amersfoort, gebogen over een mengpaneel. Al van jongs af aan voelde hij zich aangetrokken tot geluid. Die fascinatie bracht hem in 2018 naar de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht, waar hij de opleiding Muziek en Technologie volgde. Daar leerde hij klank tot in detail te analyseren, manipuleren en vormgeven van compositie tot geluidsontwerp. Het fysieke effect van geluid intrigeerde hem: hoe een subwoofer het water kon doen golven, hoe een bepaalde frequentie letterlijk door je lijf kon snijden. Maar ergens knaagde er iets. “Alleen geluid is niet genoeg, ik wil laten zíen wat geluid doet.”

Na zijn afstuderen in 2022 besloot hij zijn artistieke pad te verbreden. Beeldende kunst lonkte — een domein waarin hij zijn auditieve kennis kon verbinden met ruimte, licht en visuele ervaring. In 2022 maakte Victor met We Are Water, een installatie die niet zozeer over water ging, maar waarin water zelf leek te spreken. Water was er niet alleen als element, maar als verteller een fluïde kracht die alle technieken bijeenbond: Het was ook bij We Are Water dat de eerste contouren van Reflect zichtbaar werden. In een hoek van de ruimte stond een grote, ondiepe zwarte bak, gevuld met een dunne laag water ogenschijnlijk stil, maar schijn bedroog. Onder de bak zaten subwoofers verstopt die laagfrequente trillingen uitzonden. Bij elke puls begonnen kleine rimpelingen over het oppervlak te kruipen, alsof het water ademhaalde. Wie erlangs liep, voelde de drang om het aan te raken, om met een vinger de vibraties te volgen. Het was alsof het water een eigen wil had gekregen levend, reagerend, alsof het je riep. Hier, in deze subtiele maar hypnotiserende installatie, vond Victor voor het eerst de visuele stem die zijn geluidswerelden nodig hadden.

Niet de eerste Reflect

Reflect was nooit bedoeld als een afgesloten werk. Al vanaf het eerste experiment wist Victor: dit idee moest blijven bewegen, net als het water zelf. Elk jaar keerde hij terug naar het concept, schoof met vormen, lichtbronnen en frequenties, en keek wat er veranderde als je de controle nét een beetje losliet.

In 2023 kreeg hij via het Betweter Festival de kans om een grotere stap te zetten. In de hoge zalen van Tivoli Vredenburg bouwde hij Reflect II: een modulaire waterinstallatie, gedragen door speciaal gebouwde speakers die de oppervlakte subtiel in beweging brachten. Geen vaste choreografie, maar een spel tussen regie en toeval. Later dat jaar werd het werk ook opgenomen in de jubileumeditie van de tentoonstelling Blauwdruk in Kunsthal KAdE een bevestiging dat het experiment resoneerde.

Maar het was pas bij Reflect III, op het Amsterdam Dance Event, dat het licht zich voor het eerst begon te vermengen met de verticale ruimte. Vijf zuivere lichtlijnen sneden door het duister, maar werden vervormd zodra ze het trillende water raakten. Alsof de natuur zelf commentaar gaf op de digitale precisie van de mens.

En nu, met Reflect IV, is het werk terug in de stad waar het ooit begon: Rotterdam. Samen met lichtkunstenaar Wes Broersen met wie hij ooit die eerste waterbak vulde heeft Victor het meest gelaagde werk tot nu toe neergezet. De ruimte is donker, op enkele scherpe laserstralen na. Ze raken het water, worden teruggekaatst, gebroken, en tekenen ongrijpbare patronen op muren en plafonds. Het geluid pulseert onder het oppervlak, niet als muziek, maar als energie. Alles leeft, alles beweegt en toch is het volkomen stil. Reflect IV is niet langer alleen een installatie; het is een ervaring waarin chaos en orde, natuur en technologie, elkaar in een kwetsbaar evenwicht houden.

Terug naar de Fabriek

In de fabriekshal staat alles op scherp. Overal staan kunstwerken, waterbakken glanzen onder strategisch geplaatste lampen, en bovenin pulseren subwoofers in nauwe kamers. In de verte weerkaatsen betonmuren het gedempte getril als een trage echo. Victor laat zijn hand langs de bakstenen lopen. Hij zegt: “Dit is toch een fantastische plek voor dit soort kunstvormen” als hij om zich heen kijkt naar alle andere installaties die in het grote voorheen verlaten pand staan.

Een Spiegel van Klank en Licht

Langs de rand van de bak buigt Victor zich voorover. Het water rimpelt in patroon na patroon, elke frequentie van de subwoofers levert een unieke dans van licht op de muur. “Hij werkt geweldig” zegt hij met een grote grijns van oor te oor. Sommige golven zijn strak en symmetrisch, als bij een meetkundig experiment; andere vormen lijken op chaotische penseelstreken van een expressionist. Bezoekers staren gebiologeerd, sommigen fluisteren, anderen fotograferen. De installatie leert hun kijken: niet alleen met ogen, maar met elk zintuig.

Victor voelt de adrenaline tintelen in zijn vingers: “Kijk,” zegt hij zacht tegen een groep geïnteresseerden, “Hoe de laser breekt op de toppen van de golven. In slow motion, ritme en reflectie, een performatieve echo van onze eigen emoties.”

Terugblik

In de zaal weerklinkt een diepe toon. Een flashback schiet door zijn hoofd naar een regenachtige dag in Amersfoort, waar hij en Wes de waterbak voor het eerst vulden. Hij hoort nog de dwarrelende regen op het raam, en het zenuwslopende moment waarop de laser voor het eerst een spookachtig patroon produceerde, iets wat Wes en hij helemaal niet hadden verwacht maar, het werkt. Daarna knippert hij weer terug in het heden, waar bezoekers applaudisseren en gefluister hoorbaar is: “Hoe werkt dat?”, “Hoe hebben ze dat gedaan.”, Hoe komt dat licht uit het water?”

De Schaduwzijde van Experiment

De dag voor de opening liep alles mis. Victor stond in die fabriekshal, tussen de kabels, waterbakken en speakers, en ineens niets. De laser, het hart van de installatie, gaf geen krimp. Geen straal, geen licht, niks. Paniek. Zonder die laser bestaat Reflect niet. Alles is erop gebouwd.

“Samen met Wes ben ik gaan bellen, zoeken, smeken. Het was al laat in de middag, maar we hadden geluk: via via vonden we een verhuurbedrijf dat precies het type laserlamp op voorraad had dat we nodig hadden. We zijn in de auto gesprongen en hebben hem letterlijk halsoverkop opgehaald. Niet goedkoop natuurlijk zo’n ding kost een klein fortuin om zelfs maar een dag te lenen maar we hadden geen keuze, anders had Reflect niet gewerkt.”

Toen Victor hem eindelijk weer zag branden, die strakke blauwe straal boven het water, voelde het alsof zijn longen voor het eerst die dag weer lucht kregen. Hij moest er zelfs een beetje om lachen. Niet omdat het grappig was, maar meer uit pure opluchting. Alles wat fout kon gaan, ging fout, maar uiteindelijk stond het er, en werkte het. Net op tijd.

Reacties

“Waar is de spiegel?” hoorde Victor iemand zich afvragen. Victor reageerde gniffelend op de vraag die hem al zo vaak eerder was gesteld. Echter nam hij de kans aan om dit nogmaals uit te leggen, “Door de trillingen die worden veroorzaakt door de subwoofers onder de waterbak ontstaan er golfende bewegingen in het water. De lichtstraal van de laser wordt vervormd door de golven in het water. De laser reflecteert op het water en staat in zo een hoek afgesteld dat deze tegen de muur weerkaats. Victors vriendin Floortje haakt in op zijn uitleg, “Mij wordt ook nog altijd zijn werk uitgelegd, maar niet door Victor zelf maar door andere mannen die denken het beter te begrijpen. Typisch ‘mansplaining’.”

Magnum opus

Victor verteld aan het einde van de expositie aan zijn vrienden: “Ik denk dat dit misschien wel mijn magnum opus is. Het is ons zó goed gelukt om licht en geluid in perfecte harmonie samen te brengen iets waar ik al zo lang naar op zoek was in mijn werk. Alles klopt gewoon. Als ik er nu naar kijk, voel ik een enorme trots. Dit is precies wat ik altijd heb willen maken.”. Victor sluit af met een duidelijke boodschap: “Ik kijk ook alweer vooruit. Elke nieuwe locatie brengt nieuwe uitdagingen, nieuwe inspiratie. En daar kijk ik ontzettend naar uit.”

Nog nagenietend van het succes van Reflect, is Victor al ondertussen volop bezig met het invullen van zijn volgende projecten. Het drukke festivalseizoen komt eraan, evenementen waarop zijn werken aan het feestgaande publiek worden getoond. Zo is hij onder anderen bezig met een project in samenwerking met zijn vader en medekunstenaar, René Dissel. In wat op het eerste oog slechts een groot blok ijs lijkt, zitten magische patronen van het bevroren water verborgen. Wanneer het 1800 kilo zware ijsblok gesmolten is, zal zich een nieuw kunstwerk onthullen.

Victor denkt nog even terug aan wat er net gebeurd is, hij slaat een zucht uit tevredenheid, “Dat was Reflect” zegt hij. “Maar geloof me: er komt nog veel meer. Mijn volgende magnum opus staat al op de drempel.”