Muziek van eigen bodem doet het goed in Nederland. Volgens het NVPI (Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers) bereikte het in 2022 zelfs een waarde van 282 miljoen euro. Toch was volgens de geschiedenis van de Top40 lijsten, Nederlandse muziek voorheen nóg veel populairder. Waar komt die liefde voor binnenlandse muziek toch vandaan?
In 2024 hebben vijf Nederlandse nummers op 1 gestaan. Dat is één hit meer dan het gemiddelde vanaf 1965. In de opgenomen data is wel te zien dat er in 2007 een piek was, met maar liefst veertien Nederlandse nummer 1 hits. Volgens columnist en radiomaker Patrick Kicken, is die interesse in Nederlandse muziek er niet zomaar. ‘Destijds zaten we in een slecht economische tijd. Wanneer het slecht gaat in de wereld, neigenmensen terug naar muziek uit hun eigen land.’ Volgens hem verklaart dit ook waarom muziek van eigen bodem tegenwoordig zo populair is. ‘We zitten met allerlei brandhaarden in de wereld, daardoor wordt het voor Nederlanders steeds belangrijker om Nederlander te zijn.’
Tien van de veertien Nederlandse nummer 1-hits in 2007, waren Nederlandstalig. André Hazes stond samen met Gerard Joling zelfs elf weken op nummer één met het nummer Blijf bij mij, een postume hit voor Hazes. ‘In de muziek kun je vaak goed terugzien hoe het ervoor staat met de wereld’, kaart Kicken aan, ‘In de jaren ’80 kwam de new wave muziek op met vaak lage tempo’s. Ook toen zaten we in een financiële terugval.’ Dit effect werkt ook de andere kant op volgens Kicken. ‘In de jaren ’90 vloog het geld tegen de plinten. Hoeveel vrolijke muziek is er toen wel niet gemaakt?’
De populariteit van Nederlandse muziek is het beste terug te zien in de geschiedenis van de Top 40. De eerste Top40 hitlijst verschijnt in 1965. Radio DJ Willem van Kooten kijkt een hitlijst af bij Amerikaanse radiostations en introduceert de Top40 in het Nederlandse radiobestel. De eerste nummer 1 hit in Nederland wordt geclaimd door The Beatles. Met I Feel Fine, bestormen zij de eerste hitlijst. Zij staan maar liefst zeven weken op nummer één. Toch komt op nummer vijf ook al een Nederlandse binnen, Imca Marina vestigt haar plek in de eerste Top40 met haar nummer Harlekino. Pas in week acht van 1965 komt de eerste Nederlandse act binnen op nummer één. The Dutch Swing College Band is de nummer 1 met Let Kiss. In de 85e Top 40 staat de eerste Nederlandstalige single op nummer 1. Karin Kent trapt het af met Dans Je De Hele Dag Met Mij?
Aan het prille begin van de hitlijst stuurde elke platenzaak een papieren lijstje op, met daarop de top twintig bestverkochte platen van die week. Tegenwoordig wordt de top 40 op hele andere dingen gebaseerd zoals Airplay – het aantal minuten dat een nummer op de grootste radiozenders wordt gedraaid, wordt vermenigvuldigd over het aantal luisteraars van dat uur. Maar ook de online streams en trends op social media tellen tegenwoordig mee.
De verwerkte data is opgenomen van de website van de Top40. Alle data is in een dataset verwerkt en gesorteerd op nationaliteit en het aantal nummer 1 hits per Nederlandse artiest. Dubbele notering per titel telt niet mee in de berekeningen. Alle nummer 1-hits die in de data gevisualiseerd is, zijn aparte liedjes. Wel kan het voorkomen dat dezelfde artiest meerdere nummer 1-hits heeft behaald. Sommige muziekgroepen bestaan deels uit Nederlandse leden. Deze zijn wel meegenomen als Nederlands lied. Om volledig uit te kunnen gaan van de populariteit van Nederlandse muziek, is alleen de Top-40 hitlijst niet genoeg. Voor een waterdicht antwoord, moet ook rekening gehouden worden met de opkomst bij optredens van artiesten, economische groei en ‘air-time’ (hoe lang een nummer aanstaat op radio, TV of streamingdienst). Dit artikel geeft dus niet volledig antwoord op de populariteitskwestie van Nederlandse muziek, maar geeft wel een indicatie.
