Meer groen in de stad betekent automatisch gezondere en gelukkigere inwoners, toch? Die gedachte lijkt logisch, en wordt vaak benoemd door bijvoorbeeld de WHO en het RIVM. Uit een analyse van data over stadsgroen en mentale gezondheid blijkt dat het verband internationaal niet zo rechtlijnig is als vaak wordt aangenomen. In sommige steden met veel groen blijven de mentale klachten hoog. Andere, relatief versteende steden, scoren juist opvallend goed op geluk. In Nederland is het verband een stuk duidelijker te zien.
Een blik op de Europese stedenkaart laat zien: Wenen, Oslo en Helsinki staan bovenaan qua gemiddeld gelukscijfer én beschikken over relatief veel groen. Maar het echte opvallende geval is Parijs. Ondanks het lage groenpercentage (15%) scoort de stad een gemiddeld geluk 70. Omgekeerd zien we in Florence juist een stad met bovengemiddeld veel groen, maar een relatief lage geluksscore. Je kan op deze Europese data wel de conclusie trekken dat het effect heeft, maar het is niet heel duidelijk terug te zien. In Nederland is dat een stuk helderder.
Binnen Nederland zijn namelijk opvallende patronen te zien maar hier lijkt het effect van stadsgroen op mentale gezondheid een stuk beter te zien. In steden als Amsterdam en Rotterdam, waar het percentage groen relatief laag is (rond de 10%), ligt het aantal psychische klachten bij volwassenen aanzienlijk hoger. Assen vormt het andere uiterste: de stad is met bijna 60% groen een van de groenste van het land en laat tegelijkertijd de laagste score in psychische klachten zien.
Het lijkt daarmee alsof de “meer groen, minder klachten”-hypothese in Nederland sterker opgaat dan op Europees niveau. Steden als Arnhem en Middelburg, met een gemiddeld tot hoog groenpercentage, scoren stabiel laag op mentale gezondheidsklachten.
oor deze inzichten zou je kunnen stellen dat in dichtbevolkte, kleinere steden de positieve impact van groen beter tot z’n recht komt. Waar het verband in Europese hoofdsteden vaak vertroebeld wordt door andere factoren zoals drukte, luchtkwaliteit of woningnood, is het in Nederland opvallend helder: wie in een groene stad woont, lijkt beter in z’n vel te zitten.
Volgens bioloog Noah Brands komt dat niet als een verrassing. ‘Onderzoek toont aan dat blootstelling aan groene ruimtes het stressniveau aanzienlijk verlaagt,’ zegt hij, ‘Daarnaast moedigt groen aan tot beweging, wat bewezen positieve effecten heeft op depressieve klachten en angststoornissen.’
Groene ruimte heeft volgens haar nog meer voordelen. ‘Parken en plantsoenen zijn plekken waar mensen elkaar ontmoeten. Dat versterkt de sociale samenhang in een buurt, wat een belangrijke buffer vormt tegen mentale problemen’. Bovendien wijst Brands op de zogenoemde Attention Restoration Theory: ‘Natuur helpt ons brein herstellen van mentale vermoeidheid. Zelfs korte blootstelling kan al effect hebben op je concentratie en stemming’
Hoewel het er zeker op lijkt is het niet duidelijk over er ook werkelijk een verband zit tussen groenruimte en geluk/mentale gezondheid. Het kan zeker een rol spelen, maar het is natuurlijk ook contextgevoelig. Er zijn heel erg veel andere factoren die mee kunnen spelen bij het mentale welzijn van mensen, en de omgeving waarin ze leven.
Dataverantwoording
De analyse van de relatie tussen stadsgroen en mentale gezondheid is gebaseerd op diverse datasets die zowel Europese als Nederlandse steden omvatten. De gegevens zijn verzameld uit openbare bronnen, waaronder gemeentelijke rapporten, nationale statistieken en internationale onderzoeken naar stedelijk groen en welzijn.
- Europese Steden: Voor de Europese vergelijking zijn gegevens gebruikt van steden zoals Wenen, Oslo, Helsinki, Parijs en Florence. De specifieke data over geluk en groenpercentages zijn verkregen via de HUGSI en de City Happiness Index 2024.
- Nederlandse Steden: Voor de Nederlandse steden zijn data verzameld uit gemeentelijke groenrapportages en gezondheidsstatistieken van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek). Steden zoals Amsterdam, Rotterdam, Assen, Arnhem en Middelburg zijn specifiek geanalyseerd. De groenpercentages zijn afkomstig van de Atlas Natuurlijk Kapitaal, terwijl de gegevens over psychische klachten zijn verkregen via Volksgezondheidenzorg.info.
