De Top 2000 is al jarenlang één van dé muzikale hoogtepunten van het jaar. Elk jaar stemmen honderdduizenden Nederlanders op hun favoriete nummers. De lijst is inmiddels uitgegroeid tot een nationale traditie. Wie goed kijkt naar de muzieklijst, ziet duidelijke patronen in de muzieksmaak van de gemiddelde Top 2000 stemmer.
Wat valt in de smaak en wat niet? Taylor Swift, The Doors of toch weer Queen? Het is elk jaar weer de vraag zodra december in aantocht is, en er weer gestemd kan worden op NPO’s Radio 2 Top 2000. Wie een blik werpt op de hoogst genoteerden artiesten van de lijst, kan tot bepaalde conclusies komen. Uit dataonderzoek is er antwoord gekomen op de vragen: welk continent en welk decennium zijn nou écht de baas in de top 500 van de lijst der lijsten?
80’s disco of 90’s grunge?
Uit de top 500 van de Top 2000 (editie 2024) blijkt dat de jaren ’70 en ’80 de lijst domineren. Van de 500 nummers kwamen er maar liefst 112 uit de jaren ’70 en 117 uit de jaren ’80. De jaren ’90 volgen met 88 nummers, waarna de ’00s (59 nummers), de ’10s (53 nummers) en de ’20s (34 nummers) het onderspit velgen. Eén nummer stamt uit de jaren ’50: Ne me quitte pas van Jacques Brel.
De top van de Top 2000 is dus vooral een ode aan muziek uit de vorige eeuw. Volgens Volkskrant-muziekjournalist Gijsbert Kamer is dat geen toeval: “De Top 2000 is gebaseerd op nostalgie. Mensen stemmen op de muziek die ze kennen uit hun jeugd, of omdat ze het veel op de radio gehoord hebben. De muziek die men op de radio hoort is voor het grootste deel Angelsaksisch en Nederlands georiënteerd. Het is dan ook een Radio 2-lijst”, vervolgt Kamer, “wat een radiozender is waar voornamelijk mensen van middelbare leeftijd naar luisteren, precies de generatie die jong was in de jaren 70 en 80.”
Muziek ‘from down under’ of Britse punk?
Niet alleen qua decennia, maar ook qua geografie valt er iets op in de lijst. Uit de data blijkt dat er 317 artiesten uit Europa, 177 uit Noord-Amerika en 6 artiesten uit Oceanië in de top 500 staan. De andere continenten ontbreken volledig. “De lijst is eigenlijk een soort steekproef onder Nederlanders. Er duiken de laatste jaren wel steeds vaker nieuwe nummers op, maar grotendeels van de stemmers zijn toch mensen bij wie Music van John Miles eerder tranen van ontroering oproept,” zegt Kamer.
“De Top 2000 is een soort gezelschapsspel geworden. Een herkenningsfeest tussen Kerst en Oud en Nieuw”, vervolgt Kamer. En misschien heeft dat ook wel een charme. Terwijl de wereld van streaming en TikTok-hits steeds vluchtiger lijkt te worden, is de Top 2000 dus voor vele een anker van herkenning. “Je kunt de mensen ook niet dwingen diverser te stemmen. Dit is wat de stemmers mooie muziek vinden”, zegt Kamer daarover.
Vanaf 29 november kan er weer gestemd worden op de Top 2000 editie van 2025. Dus zet de kerstverlichting maar vast aan, maak een kop warme chocolademelk, en begin te puzzelen: mag er wat nieuws in de lijst, of toch maar het oude vertrouwde Bohemian Rhapsody weer op één?
VERANTWOORDING:
Voor dit artikel en data-onderzoek is gebruikgemaakt van de officiële Top 2000-lijst van NPO Radio 2, editie 2024. Uit deze lijst zijn de bovenste 500 noteringen handmatig geanalyseerd, vanuit het idee dat de top 500 een realistisch beeld geeft van de hoogst genoteerden artiesten in deze lijst. Met behulp van Excel zijn er twee onderwerpen uit de lijst gesorteerd: de herkomst van de artiesten/bands (continenten) en het decennium waarin de nummers zijn uitgebracht. Alle gegevens zijn rechtstreeks afkomstig uit publieke bronnen (NPO) en handmatig gecontroleerd op juistheid. Met behulp van Flourish zijn hier datavisualisaties van gemaakt. Er is geen gebruikgemaakt van schattingen of externe/commerciële onderzoeksmethodes.
