Schilderijen die voor miljoenen over de virtuele toonbank gaan. Of nou ja, schilderijen? Eigenlijk is een NFT gewoon een simpel JPEG-bestandje. Waarom betaalt iemand zo’n enorme berg geld voor iets dat alleen online bestaat? Voor iets dat met één klik van mijn rechtermuisknop ook gratis in mijn galerij kan staan? Is de authentieke waarde van dat bestand dan wel echt? Aangezien er tientallen of misschien zelfs honderden dezelfde versies over het internet zwerven, beschikbaar voor iedereen. Om de authenticiteit van NFT’s te onderzoeken, volgen we een NFT in stappen over het internet. Want, om achter de antwoorden te komen, zullen we eerst moeten begrijpen wat een NFT is en hoe het werkt.

De NFT-wereld is snel steeds populairder aan het worden. Dit heeft er waarschijnlijk mee te maken dat er de afgelopen maanden gigantische bedragen voor digitale kunstwerken van de grotere kunstenaars worden betaald. De verkopen worden (wereld)nieuws, waardoor NFT’s steeds meer belangstelling krijgen van de bevolking. Het werk Everyday van Beeple werd bijvoorbeeld in maart 2021 voor 57,8 miljoen euro verkocht. Deze verkoop werd door Amerikaanse kunstadviseur Todd Levin in gesprek met The New York Times een ‘historisch keerpunt’ genoemd. Inmiddels is de waarde van de NFT-markt in het derde kwartaal van 2021 ruim acht keer in waarde dan een kwartaal daarvoor gestegen, meldt medium Reuters in oktober 2021. De NFT-markt is dus enorm aan het groeien.

Stap 1: De NFT (maken)

Een NFT kan van alles zijn: een afbeelding, een filmpje, of zelfs een personage, voorwerp en een stuk land in een eigen bedachte metaverse (fictioneel universum). Iets wat je al heel lang geleden of juist net hebt gemaakt, het kan allemaal een NFT worden. Maar wat is een NFT precies?

NFT

De afkorting NFT staat voor non-fungible token en is onderdeel van blockchaintechnologie. Het fenomeen is bedacht in 2008 als reactie op de financiële crisis van toen. Deze technologie draait om decentralisatie. “Blockchain is een manier om dingen uit te wisselen zonder dat daar een centrale autoriteit tussen zit”, aldus promovendus in onder andere blockchain kunst Inte Gloerich. “Als ik geld naar jou overmaak, dan vertrouw jij erop dat het goed terecht komt, omdat er een bank tussen zit.” Bij blockchain wordt die macht verdeeld over verschillende computers. Deze computers worden binnen de NFT-wereld ‘nodes’ genoemd en vormen samen een netwerk. Iedere node van dat netwerk heeft zicht op het logboek. Hierin is te lezen wat voor eerdere transacties de specifieke NFT heeft gemaakt. Alle nodes binnen het netwerk zijn nodig om transacties akkoord te geven. Dus wanneer je één van die nodes weghaalt, gebeurt er niets met de rest. En dat is volgens blockchainexplorer Maarten Smakman dé grote kracht van blockchaintechnologie.

Is deze manier van werken dan niet precies hetzelfde als dat van cryptogeld? Jazeker, Bitcoin is namelijk één van de bekendste blockchain. Maar het verschil tussen cryptogeld en een NFT is dat laatste genoemde niet inwisselbaar is. “Iedere NFT is uniek en is gelinkt aan iets specifieks, zoals een kunstwerk. Cryptogeld is daarentegen hetzelfde als een euromunt: iedere euromunt is hetzelfde en dus inwisselbaar”, aldus Gloerich.

“Wanneer je een NFT koopt, koop je eigenlijk een certificaat. Hierin staat dat jij eigendom hebt over een kunstwerk. Je koopt dus niet het kunstwerk zelf”, legt Gloerich uit. Het kunstwerk blijft gewoon op het internet bestaan, waardoor er dus vaak ook kopieën rondzwerven die mensen ook met hun rechtermuisknop mogen knippen en plakken. De NFT is dus in de basis een bewijs van eigendom. Maar je beheert en controleert de NFT dan niet per se. Wanneer jij hem hebt gekocht, betekent dit vaak niet dat je dan alles mag doen met de NFT, zoals het aanpassen, verwijderen of het een andere naam geven. “De meeste NFT’s bevatten basisrechten, zoals: je mag de kunst online verspreiden of als profielfoto gebruiken. De NFT-maker mag zelf beslissen om extra rechten in z’n NFT te zetten”, vertelt Gloerich.

Stap 2: Aanmaken MetaMask

Nadat je jouw NFT hebt gemaakt (of als je interesse hebt om een NFT te kopen) moet je een virtuele portemonnee aanmaken. Eén van de meest gebruikte tools daarvoor heet een MetaMask. Deze portemonnee kun je vullen met cryptogeld. De portemonnee zit in je browser opgeslagen.

Nachtwacht

Volgens Smakman is het logisch dat authenticiteit van NFT-kunst voor veel mensen nog best verwarrend kan zijn. “Mensen denken altijd: ik kan het toch ook met mijn rechtermuisknop kopiëren en opslaan. Dan heb ik toch hetzelfde bestand? Klopt. Punt. Maar hetzelfde kan ook bij de Nachtwacht. Ik kan daar een foto van maken, die vervolgens bij een super goede copyshop laten drukken en er dan een mooie lijst bij kiezen. Dan heb ik hem gekopieerd, op mijn eigen muur gehangen en heb ik dat schilderij ook. Dit toont al aan dat zoiets als authenticiteit een begrip is dat in de traditionele kunstwereld wat wordt overschat naar mijn idee.” In deze nieuwe wereld zit de echtheid hem volgens Smakman in dat je de eerste en enige eigenaar bent. Dat is ook terug te halen in de blockchain. “Daar zit overduidelijk waarde in.”

Kunstadviseur Jeanette ten Kate vindt ook dat NFT’s juíst heel authentiek zijn. Je versleutelt het kunstwerk in de blockchain met een eigen code. Die code is uniek. Authenticiteit is volgens haar ook juist een reden waarom blockchain wordt gebruikt in de kunst.

Stap 3: Inloggen bij NFT-platform

Er zijn binnen de NFT-wereld veel platformen waar NFT’s aangeboden kunnen worden. Dit zijn een soort NFT-marktplaatsen. Eén van de grootste NFT-platformen op het moment is OpenSea. Met je MetaMask kun je inloggen op deze NFT-platformen. Eenmaal ingelogd, kun je jouw NFT uploaden om te verkopen. Om biedingen op NFT’s te doen, moet je er wel voor zorgen dat er cryptogeld in jouw virtuele portemonnee staat.

Stap 4: NFT uploaden

Na het inloggen, ben je dus klaar om je NFT te kunnen uploaden. Je kunt dus van alles uploaden, een afbeelding, een filmpje, of iets heel anders. Het uploaden werkt eigenlijk hetzelfde als het verkopen van iets op marktplaats. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor hoeveel geld je het verkoopt (wel in cryptogeld) en je kunt kiezen of het naar de hoogste bieder gaat, of dat er een bepaalde tijd een bieding gehouden wordt. Al je keuzes kun je aangeven, voordat je jouw bestand te koop zet.

Wanneer je jouw bestand hebt geüpload en het staat op het NFT-platform te koop, is het nog geen NFT. Stel, je upload een JPEG-bestand om te verkopen. Dat bestand blijft een JPEG-bestand totdat het wordt verkocht. Eenmaal verkocht, zet het NFT-platform de JPEG om in een NFT en wordt het bestand dus deel van de blockchain. “Dat doen ze voornamelijk om spam te voorkomen”, legt Smakman uit. “Ze willen niet dat zometeen iedereen lukraak al z´n vakantiefoto’s gaat uploaden. Een bestand omzetten naar een NFT kost namelijk veel energie en transactiekosten.” Het zou dus zonde zijn om elk bestand meteen om te zetten naar een NFT wanneer het geüpload wordt.

Uniek

De werking van blockchain en de daarbij behorende unieke coderingen van NFT’s zijn cruciaal als het om authenticiteit gaat. Iedere NFT is uniek en heeft een unieke code in zich. “Deze code verwijst naar een unieke plek op het internet. Daar vind je het bestand. De authenticiteit, en dus de echtheid van een NFT vind je dus in de metadata die in de NFT zit”, aldus Smakman.

Ook Co-eigenaar van Community Dutch NFT Drops Hardy Damen bevestigt dit. “Door die data in de NFT kun je herleiden vanuit de bron dat dit het origineel is.” Hij vindt dat de waarde en authenticiteit moet worden bepaald door degene die het maakt en degene die het koopt. Dat is de marktwerking. “Dat is het mooie. Omdat NFT gedecentraliseerd is, bepaalt de markt hoeveel het waard is. Er zit zoveel vrijheid in. Het voel bijna utopisch. De grenzen zijn vervaagd en overheden staan er niet meer tussen.”

Voor Damen is één ding heel belangrijk: NFT’s draaien niet om geld. “Het gaat om de techniek, om het gemak en hoe eigenaarschap onder de loep moet worden genomen. De techniek is zó belangrijk. We kunnen er zoveel meer mee gaan doen dan geld verdienen.” Hij vergelijkt een NFT met een biebpas. “Een biebpas is niet uit te drukken in euro’s of waarde, want je hebt daarmee toegang tot zoveel stof. Je hebt iets van een onschatbare waarde in handen, alleen al door dat biebpasje te bezitten. Een NFT heeft dat ook. Bedenk dan eens: hoeveel deuren kan het openen en wat kan het allemaal voor je betekenen?”

 

Stap 5: NFT te koop!

Gelukt! Jouw bestand staat nu te koop op OpenSea. Mensen kunnen nu een bod plaatsen, als ze dat willen.

Stap 6: Verkocht

Iemand biedt jouw ingestelde bedrag, wat betekent dat de NFT direct voor diegene is. De NFT wordt ‘gemind’ zoals dat heet. De NFT wordt nu echt aan de blockchain toegevoegd. Dan wordt de verrekening gedaan. Wanneer het geboden bedrag uit de portemonnee van de koper, naar die van jou is verplaatst, wordt de NFT ook verschoven naar de koper. Het geld van de koper wordt automatisch in jouw MetaMask geplaatst. Jouw NFT is nu officieel van de koper.

Korte lijntjes

Smakman merkt dat er door NFT een veel kortere lijn ontstaat tussen kunstenaar en verzamelaar. Deze korte lijn schat hij van hoge waarde. Hij merkt ook dat dit ‘communityaspect’ nog zwaar onderschat wordt door onze samenleving. “Eigenlijk is er nu een hele nieuwe manier om een rechtstreekse band tussen fans en artiesten op te bouwen en die band ook meer waarde te geven. Kunstenaars slagen er in grote mate in om een community van fans om zich heen te organiseren. Wanneer je NFT gekocht wordt, betekent dit dat je als kunstenaar een directe lijn hebt met deze verzamelaar en vice versa. Dat gegeven is zeer interessant. Die directe lijn zorgt er namelijk ook voor dat de NFT nog authentieker voelt”, aldus Smakman.

Gewaarborgd

We kunnen concluderen dat de authenticiteit van kunstwerken binnen de NFT-wereld juist heel gewaarborgd wordt, namelijk in de unieke code van de NFT zelf. De gehele voorgeschiedenis van een NFT is terug te vinden in de blockchain. En deze blockchain is dan dus weer te bekijken door verschillende nodes, waardoor het nooit weg kan vallen en er weinig mee kan gebeuren. De waarde en dus de echtheid van een NFT zit verwerkt in de metadata van de NFT. De waarde en echtheid staan daarom dus vast en kan als echt worden gezien.

Gloerich wil nog wel benadrukken dat het wel mogelijk is dat we nu anders naar authenticiteit gaan kijken. “Onze cultuur laat zien wat wij kunst vinden. Blijkbaar vinden mensen die NFTs verkopen en kopen dat kunst. Het gaat niet meer om dat ene bestandje op jouw computer als authentiek, maar meer om het idee dat het kunstwerk authentiek is. Ons idee van authenticiteit kan door NFT zeker veranderen”, aldus Gloerich. Volgens haar hangt het eeuwenoude dilemma ‘wat is kunst?’ ook dicht tegen het vraagstuk van dit artikel aan. “Is kunst alleen iets wat een kunstenaar kan maken met een kwast of een beitel? Of is kunst iets wat oneindig gedeeld kan worden en maakt het niet uit hoe het gemaakt is? Dat is interessant binnen de NFT-kunst. Want, wat is nou het kunstwerk? Is het dat plaatje wat je gewoon kunt delen of is het dat contract dat je koopt?”