Bestaanszekerheid is hét populaire thema in de afgelopen verkiezingen. Tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen in 2023 heeft dit woord dikwijls de revue gepasseerd in de samenleving. Of dat ook in de politiek gebeurt is echter de vraag. Uit data van de Hogeschool Utrecht blijkt namelijk dat sommige partijprogramma’s graag gebruik maken van dit woord.

Alleenstaande moeders die moeilijk rondkomen, studenten die leven van hun lening en zestigers die zich zorgen maken om hun pensioen. Iedereen zoekt naar zekerheid en antwoorden, hopend dat de politiek die hun kan geven. Met andere woorden, iedereen smacht naar bestaanszekerheid. Daar spelen de politieke partijen op in. De data kijkt hoe vaak de term ‘bestaanszekerheid’ voorkomt in de partijprogramma’s van de top 7 partijen in de verkiezingen uit 2023. Daarnaast worden de soortgelijke termen ‘sociale zekerheid’ en ‘armoede’ ook onder de loep genomen om een breder beeld te krijgen.

Wat meteen in het oog springt, is de nieuwe partij van Pieter Omtzigt, Nieuw Sociaal Contract. “Bestaanszekerheid is een term die juist door Omtzigt, dus de NSC, prominent wordt gebruikt en andere partijen gaan daar in meer of mindere mate in mee”, duidt Tom Louwerse, universitair hoofddocent politicologie. Als tweede volgt de nieuwe fusie Groenlinks-PvdA met het gebruik van deze term. Het is niet gek dat bestaanszekerheid populariteit heeft gekregen na de coronapandemie en de alsmaar gestegen inflatie. Al die alleenstaande moeders, lenende studenten en bezorgde zestigers hunkeren naar zekerheid in hun basisbehoeften.

Daarna neemt het gebruik van deze term drastisch af in de programma’s. Dat is ook niet vreemd, verklaart Louwerse. “Het is niet zo gek dat juist partijen meer in het centrum zoals GL/PvdA (centrum-links), NSC (centrum) de term meer gebruiken dan partijen met een uitgesproken economisch rechts (VVD) en economisch links (SP) profiel.” Bij die laatste partij valt op dat de term simpelweg niet wordt benoemd. De SP focust meer op andere concepten zoals armoede, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid.

Noemenswaardig is bestaanszekerheid in ieder geval. Al deze zeven partijen, naast de VVD en SP, gebruiken deze term. Zeker als je het vergelijkt met voorgaande verkiezingen. Toen was PvdA de enige die graag deze term gebruikte in haar programma.

het programma Flourish.

Ook heeft dit onderzoek gekeken naar de soortgelijke termen ‘sociale zekerheid’ en ‘armoede’ in de programma’s. Met de kennis van nu is het voorspelbaar dat deze termen meer voorkomen in de programma’s dan bij de verkiezingen van 2021. De uitschieter is de PvdA in 2021. Armoede vond zij een belangrijk onderwerp.

Als het aan de nieuwe partijen in het huidige kabinet Schoof ligt, zal er zeker worden gewerkt aan een verbeterde bestaanszekerheid. In het nieuwe regeerakkoord 2024 staan Bestaanszekerheid en Koopkracht bovenaan de lijst. Of hier daadwerkelijk iets aan zal veranderen, zal duidelijk worden in de komende jaren.