Paramaribo, 29 juli 1971: De geboorte van Sadhana Biere. In een groot huis in het hart van Paramaribo wordt Sadhana geboren, als jong meisje in een groot gezin met 3 broers en 4 zussen.
1988, Dromen en Dilemma’s, de stap richting volwassenheid.
Sadhana is 17 jaar. Ze kijkt met zowel opwinding als onzekerheid naar haar toekomst. Ze wil heel graag kapster worden, maar met de financiële mogelijkheden van haar ouders is deze droom moeilijk te realiseren. Ze denkt ook aan de politieacademie, maar dat idee valt al heel snel weg, haar ouders vinden het idee dat een vrouw ‘s nachts werkt onverantwoord en zelfs onacceptabel. Sadhana is gefrustreerd, maar in overleg met haar ouders zijn ze op het idee gekomen om, net als haar oudere broer, de kweekschool te doen: in Nederland beter bekend als pabo.
Ze staat op het punt te beginnen met haar opleiding, tot haar neef uit het niets met een voorstel komt, namelijk om te gaan werken. Gewoon ergens beginnen, je eigen geld verdienen, stelde hij voor. Sadhana kijkt hem verbaasd aan, maar het idee blijft wel in haar hoofd hangen. Ze wil haar ouders niet teleurstellen, maar besluit toch de sprong te wagen en gaat werken in een klein winkeltje in de stad. Zo zullen haar ouders ook meer geld over hebben voor de opleiding van haar broer, dacht ze.
Sadhana is inmiddels begonnen met werken. Op dat moment woont ze bij haar oma, dus dit geheim kon ze nog bewaren voor haar ouders. Zij denken nog steeds dat hun dochter haar toekomst aan het opbouwen is op de kweekschool, maar het duurde niet lang tot zij hier achter komen. Sadhana’s oom is conciërge op de kweekschool, na twee dagen haar niet gezien te hebben staat hij al bij haar ouders op de stoep. Zij waren niet blij met de keuze van haar dochter, maar de keuze is al gemaakt. Of ze het leuk vinden of niet, dit is nu hoe haar leven eruit gaat zien.
Bijna elke ochtend staat voor Sadhana al de wekker voordat de zon op is. Waar de zon net op begint te komen als ze bij de bushalte staat te wachten, blijft weinig van over als ze ‘s avonds pas de werkvloer verlaat wanneer alleen de straatlampen de straten belichten. Meestal wordt afgezet door een collega omdat het dan te onveilig is voor een jonge vrouw. Eén dag merkt ze dat ook, als ze op de bus staat te wachten is er opeens een vreemde man die haar steeds blijkt te volgen. Tot haar opluchting heeft ze hem kunnen ontsnappen. Maar vanaf die tijd loopt haar vader haar elke ochtend naar de bushalte, haar veiligheid kan niet meer geriskeerd worden.
Na twee zware en niet al te veilige jaren besluit ze weg te gaan. Hierna volgen enkele andere baantjes. Uiteindelijk besluit ze de voetstappen te volgen van een paar familieleden, namelijk werken bij de Kirpalani: één van de grootste warenhuizen van het land. Sadhana is nu 25 jaar en haar leven is op dit punt vrij stabiel, maar de spijt gevoelens van niet naar de kweekschool gaan beginnen steeds meer op te komen, laat staan haar andere dromen als kapster of politieagente. Het dromen naar een andere toekomst krijgt echter opeens een hele andere wending, wanneer ze iemand ontmoet uit Nederland waar ze verliefd op wordt. Niet veel later besluit ze de stap te nemen om met hem mee te gaan.
Februari 1999, Schiphol: Het nieuwe leven begint
Op een koude en grijze winterdag arriveert een 28-jarige Sadhana op Schiphol Airport. Ze staat om haar heen te kijken in de aankomsthal, in open schoenen en dunne broek. Het koude weer komt heel hard binnen, ze vraagt zich bijna af waar ze is beland. De eerste dagen in Nederland voelen lang en eenzaam. Ze mist de warmte en moet wennen aan deze nieuwe omgeving.
Na twee maanden wachten op haar verblijfsvergunning besluit ze een begin te maken aan het leven hier. Haar familie en haar man zijn haar nog aan het overtuigen om hier in Nederland nog een opleiding te gaan volgen, maar op dat moment heeft ze andere dingen aan haar hoofd. Ze wil kinderen en heeft net een vaste baan gekregen, dus het studeren laat ze bij deze definitief achter.
In haar woonplaats Nieuwegein heeft ze een baan gekregen bij supermarkt Edah. Het is een simpele baan, maar veel keuze met Sadhana’s CV is er ook niet. Het is dicht bij huis en zorgt voor een inkomen. Maar helaas duurt het voor Sadhana niet lang om erachter te komen dat zij een buitenstaander is. Collega’s die haar negeren, rare blikken en nare opmerkingen krijgen als ‘wat doe jij hier?’, ‘Wil je weer terug naar je eigen land?’, zorgen ervoor dat ze zich al snel onzeker begint te voelen. Op een dag zet een collega zijn voeten op tafel naast haar eten. Ze houdt zich stil en blijft doorzetten ondanks de vernederingen, want het geld heeft ze nu eenmaal nodig. In de tijd dat ze kinderen wil heeft Sadhana ook veel last van miskramen en een vroeggeboorte, waardoor ze zich vaak ziek moet melden. Ze hoopt in deze zware periode steun te krijgen, maar in plaats daarvan roept de leidinggevende haar voor een gesprek. Ze gaan zitten, en tot haar schrik wordt er opeens gezegd dat ze ‘niet past’ binnen het bedrijf. Sadhana schrikt hiervan en besluit dat het tijd is voor verandering. Na al die jaren gaat ze stappen ondernemen door middel van naar de vakbond te gaan. Ze komt eindelijk op een plek waar ze gehoord wordt. Uiteindelijk komt de beslissing dat de beste optie voor beide partijen is, als Sadhana weg zou gaan bij het bedrijf. Een gevoel van opluchting schiet haar te binnen, maar ook angst. Want hoe gaat ze nu verder?
| In deze situaties sta je als individu vaak machteloos. Mensen met een migratieachtergrond aantoonbaar minder vaak worden uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, maar dat discriminatie op de werkvloer moeilijker in cijfers te vatten is. Hoewel migranten bij een groot arbeidsaanbod vaak snel een baan vinden, zijn zij de eersten die worden ontslagen zodra de markt krimpt. Discriminatie blijft een hardnekkig probleem en zal niet zomaar verdwijnen. Uiteindelijk draait het niet alleen om het werk zelf, maar ook om hoe je in de werkomgeving wordt behandeld. – Evelyn Ersanilli, migratie-expert |
Sadhana besluit haar leven weer op te pakken. Ze krijgt tijdelijk een baan voor Eneco als schoonmaakster, vanaf dat punt probeert ze zich steeds verder omhoog te werken. Uiteindelijk komt ze bij de belastingdienst terecht. Haar werk hier is eenvoudig: het invoeren van simpele gegevens en administratief werk. Voor het eerst sinds ze in Nederland is, voelt ze waardering en dat haar werk iets betekent. Na ruim een half decennium in Nederland gewoond te hebben, begint ze haar steeds meer thuis te voelen en de cultuur te begrijpen. Ze ervaart het werk hier sneller en moderner dan in Suriname, en werknemer en klant hebben meer respect voor elkaar.
Sadhana is in deze tijd veel veranderd. Wat begon als een stil en afwachtend persoon die niet wist hoe ze moest reageren, tot een mondige en vasthoudende vrouw die niet bang is om voor haarzelf op te komen. Ze weet inmiddels ook goed genoeg dat haar achtergrond niet altijd gewaardeerd wordt, maar dat schrikt haar niet meer af.
Oktober 2024, Utrecht: Het heden
Sadhana, nu 53 jaar, woont samen met haar 19-jarige zoon in haar appartement in Vleuten, Utrecht. Ze staat voor het raam te kijken naar de rustige straat, waar af en toe een auto langs rijdt als ze denkt aan haar verleden en wat ze heeft doorstaan. Sinds de zwangerschap volgde niet veel later een echtscheiding en chronische pijn sinds de bevalling, dus werk zit er voor haar niet meer in. Haar zus, die zelf ook op de kweekschool heeft gezeten en nu les geeft op een basisschool in Den Haag, vertelt ook dat ze al meerdere keren tegen Sadhana heeft gezegd om een opleiding te volgen, omdat dat haar toekomst zou bepalen. Sadhana is het daar ook mee eens, ze draagt diep van binnen nog steeds het schuldgevoel voor de keuzes die ze vroeger heeft gemaakt. Maar uiteindelijk trekt ze zich er weinig van aan: de keuzes zijn al gemaakt en ze is nu tevreden met haar leven hoe het nu is. Ondanks dat ze de Surinaamse zon en warmte soms mist, heeft ze geen behoefte om terug te gaan. Haar leven vindt nu hier plaats en ze zou niet beter weten, op een plek die ooit een vreemd gebied voor haar was.
