Veel filmliefhebbers zullen het gevoel herkennen: er lijken steeds minder originele films uit te komen. Of het nu gaat om live-action remakes van Disney-klassiekers, de zoveelste comic-adaptatie in het Marvel-universum of een eindeloze reeks sequels, het lijkt alsof Hollywood steeds minder risico neemt. Maar is dat echt zo?
Om deze vraag te beantwoorden, is data verzameld van zes grote filmproducenten: Sony Pictures, Disney, Paramount Pictures, 20th Century Fox, Universal Pictures en Metro Goldwyn Mayer. Op basis van IMDb-data zijn alle films tussen 2020 en 2024 geanalyseerd en ingedeeld in de volgende categorieën: adaptaties, biopics, documentaires, originelen, remakes, sequels en spin-offs.
Uit de data blijkt dat niet-originele films bijna elk jaar in de meerderheid zijn. Alleen in 2022 waren er meer originele films, en in 2023 was de verdeling precies gelijk: 79 originele films tegenover 79 andere producties. Dit roept de vraag op waar deze trend vandaan komt.
Volgens filmexpert Constant Hoogenbosch is het niet helemaal een nieuwe trend: “Sequels worden eigenlijk al gemaakt sinds de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw, en eigenlijk ook al daarvoor. De afgelopen jaren is er wel een duidelijke stijging in het aantal remakes en vooral spin-offs. Hier speelt de opkomst van on-demand content ook een rol in. Veel van de producenten hebben tegenwoordig een eigen platform en die moeten hun klanten dus ook tevreden houden met genoeg nieuwe content.”
Een andere verklaring is dat Hollywood inzet op bewezen succesformules. Franchises zoals Star Wars, Harry Potter en het Marvel Cinematic Universe genereren niet alleen enorme bioscoopopbrengsten, maar ook miljarden aan merchandising. Zo zou Disney in 2023 alleen al een miljard dollar verdiend hebben aan Star Wars-merchandising. Ook was de aankoop van Star Wars voor Disney een enorme investering, “Disney heeft toen 4,6 miljard betaald om de hele Star Wars franchise over te nemen van Lucasfilm. Dat is ook gewoon geld wat moet worden terugverdiend.” Aldus Hoogenbosch.
Daarnaast kan het voor studio’s financieel veiliger om bestaande werelden en verhalen opnieuw te verkennen dan te investeren in een volledig nieuw concept. Een criticus zou kunnen aanvoeren dat zelfs ‘originele’ films vaak bekende verhaalelementen hergebruiken. Hoogenbosch beaamt dit: “Kijk naar de verhalen van Shakespeare, die zijn al tal van keren opnieuw verfilmd, de kunst is alleen om die hervertellingen net anders te maken. Bijvoorbeeld dezelfde dramatische verhaallijnen vertalen naar een setting vandaag de dag. Op die manier is het wel een adaptatie van hetzelfde verhaal, maar toch op een nieuwe manier ingestoken.”
Volgens Hoogenbosch is de belangrijkste verklaring financiële zekerheid voor de producenten: “Het is voor producenten inderdaad vaak veiliger om terug te grijpen op al bestaande ideeën en werelden. Dat wil echter niet zeggen dat daar geen originaliteit en creativiteit in kan zitten. Het is altijd belangrijk om te bekijken waarom een nieuw product gemaakt wordt. Is dat om geld te verdienen, of om daadwerkelijk iets toe te voegen aan het filmlandschap? Wanneer het de producenten puur om geld gaat, flopt de film 99 van de 100 keer.”
Hoewel er nog steeds originele films worden gemaakt, kiest Hollywood steeds vaker voor de veilige weg. Betekent dit dat originaliteit wordt opgeofferd voor winst? Of vraagt de filmindustrie simpelweg om een nieuwe vorm van creativiteit om bestaande werelden fris en vernieuwend te houden?
Dataverantwoording:
De data is verzameld via deze pagina van IMDb. IMDb is dé toonaangevende online filmdatabase, gelanceerd in 1990. In 2024 was het de 51ste meest bezochte website van het internet. Hier is gefilterd op de volgende zes producenten: Sony Pictures, Disney, Paramount Pictures, 20th Century Fox, Universal Pictures en Metro Goldwyn Mayer. Er is voor deze studio’s gekozen omdat dit een mooi beeld geeft van de verschillende grote studio’s in Hollywood. Al deze films zijn vervolgens in een Excelsheet geplaatst, sommige films zijn door IMDb meegenomen bij verschillende producenten. Zo zijn ze ook meegenomen in de analyse.
De films zijn vervolgens onderverdeeld in de volgende categorieën: adaptaties, biopics, documentaires, originelen, remakes, sequels en spin-offs. Om deze verdeling te maken is gebruikgemaakt van ChatGPT. Waarbij handmatig films zijn nagelopen om de betrouwbaarheid van de verdeling te controleren.
In het Excelbestand zijn de films in verschillende werkbladen geordend. Per producent is er een werkblad aangemaakt en een tweede werkblad met daarin de draaitabel die gebruikt is voor de visualisatie. Ook is er een werkblad met alle films onder elkaar, en een werkblad met een draaitabel voor alle films. Dit is allemaal terug te zien in het Excelbestand hieronder.
