Bijzondere acts, fans vanuit alle hoeken van Europa en hier en daar een valse noot. Voor velen staat mei in het teken van het Eurovisie Songfestival. Hoewel het grote muziekfestijn, dat dit jaar in Bazel zal gaan plaatsvinden, nog even op zich laat wachten, zijn de bookmakers alweer druk in de weer met het voorspellen van de 69^ste winnaar. De fans en media volgen deze odds op de voet, en vaak lijkt de winnaar dan ook al bekend voordat er überhaupt een stap op het podium gezet is. Maar hoe accuraat zijn deze voorspellingen daadwerkelijk en kunnen we een beetje vertrouwen op de bookmakers?

Wedden op een winnaar

Een bookmaker is een wedkantoor of goksite waar mensen geld inzetten op de uitkomst van evenementen, waaronder het Eurovisie Songfestival. Fans zetten geld in op hun favoriete landen, wat resulteert in een ranglijst van kanshebbers. In Nederland is gokken op het Eurovisie Songfestival verboden, aangezien alleen weddenschappen op sportevenementen zijn toegestaan volgens de Wet Kansspelen op afstand, meldt NPO 3FM.

Wisselend succes

De data van de afgelopen negen edities van het Songfestival (2015-2024, met uitzondering van 2020 door de coronamaatregelen) laat zien dat de nauwkeurigheid van de voorspelde top 10 wisselend is. In de afgelopen negen jaar hebben de bookmakers niet meer dan 30% van de  top 10 correct voorspeld. In 2015 was 60% van de voorspelde top 10 correct, wat neerkomt op zes landen die op de verwachte plek zijn geëindigd. In 2019 deden de bookmakers het nog beter: 70% van de voorspelling kwam exact overeen met de werkelijke eindposities. Maar in 2018 ging het mis: geen enkel land eindigde op de voorspelde plek. In totaal kwam er maar 26,7% van de voorspellingen over de afgelopen negen jaar overeen met de eindposities. Hieruit blijkt dat de bookmakers niet extreem uitblinken in het voorspellen van de uiteindelijke top 10.

Volgens GJ Kooijman, Songfestival expert en Eurovision journalist, is het wisselende succes te verklaren: ‘de bookmakers zijn doorgaans betrouwbaar in het aanwijzen van de kanshebbers, de top 5, maar de top 10 voorspellen blijft lastig. Er zijn altijd onverwachte factoren die invloed hebben, zoals de prestaties van de artiesten, het publiek, politieke invloeden en promotie. Dat kan je als bookmaker niet altijd voorspellen.’

De nummer 1

Hoewel de bookmakers moeite hebben met het voorspellen van de top 10, zijn ze vaker wel, dan niet in staat om de uiteindelijke winnaar correct te voorspellen. In de afgelopen negen jaar was de voorspelde winnaar vijf keer de werkelijke winnaar, waaronder in 2015 en in de jaren 2019-2023. ‘Ze hebben inderdaad wel vijf keer de nummer 1 goed voorspeld, maar ze zaten er dus ook vier keer naast. Vaak zat de voorspelde winnaar dan wel in de top vijf. Het is en blijft uiteindelijk een gok’, aldus Kooijman.

Bij de voorspellingen kan er sprake zijn van self-fulfilling prophecy. Dat is een situatie waarin een voorspelling of verwachting het gedrag van mensen beïnvloedt, waardoor de voorspelling uiteindelijk uitkomt. ‘Dat speelt zeker een rol bij het voorspellen van de winnaar. Het land dat de bookmakers op de eerste plaats zetten, krijgt bijvoorbeeld extra veel media-aandacht. Veel meer dan lager geplaatste landen. Hierdoor komen meer mensen in aanraking met dit lied en de artiest’, zegt Kooijman. Dit vergroot de kans op extra stemmen in de finale.

Succesverhalen

In de afgelopen negen jaar is Zweden het vaakst in de top 10 geëindigd. Daarna volgen Frankrijk en Italië. ‘Zweden staat al jaren bekend als het Songfestivalland’, aldus Kooijman. Ze maken vaak popliedjes die het goed doen onder de fans én de jury. Ook investeert Zweden veel in de nationale voorrondes en de staging op het podium. ‘Dit zijn dingen die de kans op een plek in de top 10 aanzienlijk verhogen. Maar hier zie je ook de invloed van de bookmakers terug. Deze drie landen worden namelijk ook hoog in de voorspelling geplaatst.’ Echter blijft vriendjespolitiek ook een rol spelen. Zo stemmen veel buurlanden op elkaar. Dit gebeurt voornamelijk in de Balkanlanden en in Scandinavië, blijkt uit onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen.

Dataverantwoording:

Voor dit artikel is gebruik gemaakt van data afkomstig van de website eurovisionworld.com. Deze site verzamelt en archiveert jaarlijks de voorspellingen van de bookmakers voor het Eurovisie Songfestival en de uiteindelijke einduitslagen van de deelnemende landen. De data geeft daarmee een betrouwbaar overzicht van hoe accuraat de voorspellingen zijn geweest over een langere periode.

Er is gekozen om de data van de afgelopen negen edities van het Songfestival te analyseren (2015–2024), met uitzondering van het jaar 2020, omdat de odds pas vanaf 2015 te bekijken zijn. Doordat het Songfestival in 2020 niet kon doorgaan in verband met het coronavirus, zijn er geen cijfersvan dat jaar aanwezig.

Binnen deze dataset is specifiek gekeken naar twee onderdelen:

1. De voorspelde top 10: deze selectie is gemaakt omdat de bookmakers zich voornamelijk richten op de grootste kanshebbers en er vaak gesproken wordt over de top 10. Door deze voorspellingen naast de uiteindelijke einduitslagen te leggen, kan beoordeeld worden in hoeverre de bookmakers in staat zijn om bredere succesverwachtingen te voorspellen. 
2. De meest succesvolle landen: er is gekeken naar hoe vaak een land afgelopen negen jaar geëindigd is in de top 10. Dit biedt inzicht in de landen die consistent goed presteren op het Eurovisie Songfestival en hoe ze zich verhouden tot de voorspellingen van de bookmakers.

De resultaten van de voorspelde top 10 zijn weergegeven in een lijndiagram, omdat deze visualisatie het best de schommelingen over de jaren laat zien.  De grafiek is rood gekleurd, omdat rood veel voorkomt in de vlag van Eurovisie, de kleur staat voor passie en voorkomt in de vlag van Zwitserland, waar het Songfestival dit jaar plaatsvindt. De jaren waarin de winnaar goed voorspeld is, zijn aangegeven. De meest succesvolle landen zijn weergegeven in een staafdiagram. De landen zijn aflopend gepresenteerd om duidelijk zichtbaar te maken wie er het vaakst in de top 10 geëindigd is. Ook hier sluit de achtergrond aan bij het thema en is er gebruik gemaakt van vlaggetjes, omdat het Songfestival vaak met vlaggen werkt.

Bekijk hier de ruwe data.