Op 12 april 1981 stijgt Space Shuttle Columbia op vanaf Lanceercomplex 39A van het John F. Kennedy Space Center in Florida. Dit moderne, herbruikbare ruimteschip moet de ruimte voor iedereen toegankelijk maken en een toekomst tussen de sterren realiseren. Maar dertig jaar en 135 missies later heeft de Shuttle haar potentieel nooit kunnen waarmaken. Nu probeert een ander bedrijf, op hun eigen manier, deze potentie wél te realiseren.

SpaceX is in 2002 opgericht met één doel: “Making life multiplanetary”. Om dit voor elkaar te krijgen, richt het bedrijf zich volledig op het hergebruiken van raketten. De meeste raketten lanceren namelijk slechts één keer en storten vervolgens terug neer op aarde. Enorm zonde natuurlijk, want het bouwen van zo’n raket kan al snel tientallen miljoenen dollars kosten. Daarom heeft SpaceX hun werkpaard, de Falcon 9, zo gebouwd dat ze deze gedeeltelijk kunnen hergebruiken.

De eerste trap (ook wel een booster genoemd) landt na de lancering terug op aarde en wordt keer op keer hergebruikt. Hoewel de Space Shuttle ook hergebruikt werd, duurde het maanden om de Shuttle klaar te maken voor een nieuwe missie. Een Falcon 9 booster is daarentegen na enkele weken alweer klaar om te vliegen. Ook worden er veel meer Falcon 9 boosters gemaakt dan de vijf Space Shuttles die hebben gevlogen. Mede hierdoor vloog de Falcon 9 in 2024 alleen al 138 missies, drie meer dan de Space Shuttle in haar hele carrière .

Om te bepalen hoe effectief een raket is, wordt gekeken naar de hoeveelheid massa deze naar Low Earth Orbit (LEO) kan lanceren. Dit zijn banen om de aarde met een maximale hoogte van tweeduizend kilometer. Massa is immers de limiterende factor of een lading geschikt is voor een specifieke raket of niet. Hoewel de Falcon 9 niet de krachtigste raket is die momenteel vliegt is deze mede door het hergebruik van de booster wel relatief een van de goedkoopste opties. 

In de grafiek hieronder wordt de Falcon 9, samen met twee andere raketten van SpaceX, vergeleken met diverse voertuigen van vooraanstaande ruimtevaartorganisaties. Hierbij wordt gekeken naar hoeveel dollar het kost om één kilo aan lading de ruimte in te krijgen. Ook wordt er een onderscheid gemaakt tussen raketten die (deels) herbruikbaar zijn en raketten die slechts één keer gebruikt kunnen worden.

De Falcon 9 is met 3783 dollar per kilo dus een relatief goedkope raket. Toch is de Falcon door haar beperkte capaciteit niet hét voertuig dat mensen naar andere planeten zal lanceren. Daar heeft SpaceX wat op bedacht: Starship Super Heavy. Deze enorme raket van zo’n honderdvijftig meter hoog en negen meter breed is de grootste en krachtigste raket ooit gebouwd en moet volledig herbruikbaar worden.

De ontwikkeling van Starship wordt nauwlettend gevolgd door diverse mediakanalen. Een van deze kanalen is RGV Aerial Photography. Dit YouTube kanaal produceert video’s met foto’s van de fabriek en het lanceerplatform van Starship en trekt wekelijks duizenden kijkers. Over de jaren heen zijn ze uitgegroeid tot een van de grootste kenners van deze raket. “Starship heeft de potentie om interplanetaire reizen werkelijkheid te maken”, vertelt een van de betrokkenen. “Door het voertuig volledig her te gebruiken wilt SpaceX uiteindelijk honderden mensen per keer naar de ruimte vervoeren. Hiermee kan de ruimte voor iedereen toegankelijk worden.” Met een toekomstig prijskaartje van slechts vijfhonderd dollar per kilo staat deze raket volledig los van de concurrentie en is dit misschien wel onze beste kans op een toekomst tussen de sterren. Zo wordt het potentieel van de Space Shuttle mogelijk toch nog werkelijkheid.

---

Data verantwoording

De eerste visualisatie laat een tijdlijn zien van 1981 tot 2025. De lanceerdata van de Space Shuttle is afkomstig van de officiële database van NASA. De data van SpaceX is afkomstig van Wikipedia, bij gebrek aan betere opties. Hoewel het daarmee dus geen garantie is dat de data 100 procent accuraat is, zullen deze verschillen minimaal zijn. Ook geeft het desondanks duidelijk weer welke verschillen er zijn tussen de twee voertuigen en dat is exact het doel van de visualisatie.

De data in de tweede visualisatie is afkomstig van diverse bronnen (zie bronnenlijst). Het geeft weer hoeveel geld het kost, per voertuig, om één kilo massa de ruimte in te krijgen. Dit is hoe de performance van raketten wordt bepaald. Hierbij heb ik gekozen voor de 12 meest prominente en belangrijkste Amerikaanse en Europese raketten. Hoewel Rusland en China ook grote spelers zijn in de ruimtevaartwereld, is er maar weinig data bekend over de lanceerkosten van hun voertuigen.

Bron nummer zes is een enkele tweet van Tory Bruno. In deze tweet vertelt Bruno dat de lanceerkosten voor de Delta IV Heavy zo’n 350 miljoen dollar zijn. Tory Bruno is de CEO van ULA, de lanceerorganisatie van de Delta IV Heavy, en heeft daardoor als geen ander inzicht in de kosten die ULA hanteert voor het lanceren van deze raket. Daarom kan deze bron als betrouwbaar gezien worden en is deze relevant voor de visualisatie.

Bronnen