Huilend en bijna kotsend van de pijn loopt ze opnieuw naar het toilet toe. Het is al minstens de vijfde keer deze nacht. Het is drie uur ‘s nachts en we hebben beiden nog geen oog dicht gedaan. Op zo’n moment wil ik niets liever dan haar stevig vasthouden en alle pijn in een keer weg nemen. Geef het maar aan mij. 

Skye Arthur woont in een kleine studio in hartje Antwerpen, waar ze geschiedenis studeert aan de universiteit. De muren van het schemerige kamertje zijn gevuld met filmposters van culturele klassiekers zoals Five Nights at Freddy’s, Lost Boys, Lord of the Rings en Corpse Bride. In haar uitpuilende boekenkast staat een opgezette vleermuis (liefkozend Steve genoemd) en in de hoek staan meerdere paren Dr. Martens schoenen. In haar kleine keukentje maakt ze de lekkerste Indische curry die je ooit zal proeven. Ze is mijn maatje, de persoon met wie ik alles wil delen en van wie ik zo ontzettend veel houd. Dat krijg je als je al drie en een half jaar samen bent.

Vrouw zijn

Als er één ding is dat ik geleerd heb van Skye is dat het leven van een vrouw vrijwel alleen maar draait om genormaliseerde pijn. Dat is misschien niet het meest gebruikelijke om te lezen, maar hoe langer Skye in mijn leven is, des te meer ik dit zie. Vrouwen worden gemiddeld op hun twaalfde voor het eerst ongesteld. Wat volgt is veertig jaar aan stigmatisering, maandelijks lijden en vooral de maatschappelijke verwachting dat je er niet over klaagt. Ongesteld zijn is immers ‘vies’. Oh, en laten we de prijskaartjes van menstruatieproducten niet vergeten. Wie hier iets aan wilt doen in de vorm van anti-conceptie komt terecht in een medische wereld die op elk mogelijke manier incompetent lijkt te zijn.

Wanneer Skye in december 2022 bij haar gynaecoloog een afspraak maakt, laat ze ondanks haar twijfels een hormoonspiraal zetten. De maandelijkse pijn is haar teveel geworden en hoopt het hiermee op te lossen. De spiraal wordt zonder pardoes en zonder verdoving ingebracht. Wat volgt is een levende hel. Ik durf nog steeds niet te zeggen hoe ze het een jaar heeft uitgehouden met dat verschrikkelijke ding, want als ik er zelf zo aan toe was had ik die spiraal er zelf uitgerukt. Op de terugweg van de gynaecoloog valt ze bijna flauw van de pijn. De weken erna kan ze nauwelijks haar bed uitkomen. Lessen missen is eerder gebruikelijk dan een uitzondering.

Is dit nou wat ‘vrouw zijn’ in houdt?

Belangrijkste in de wereld?

Hoewel de medische wereld de afgelopen dertig jaar enorme stappen heeft gemaakt, blijven anticonceptiemiddelen achter lopen. Middelen zoals ‘de pil’ en de hormoonspiraal zijn nauwelijks veranderd sinds de jaren 90 en zijn allemaal op basis van mogelijk schadelijke hormonen. Mannelijke anticonceptiemiddelen bestaan vandaag de dag nog steeds niet en nieuwe initiatieven krijgen systematisch te weinig financiering om daadwerkelijk van de grond los te komen. Het is immers ‘slechts’ een vrouwenprobleem.

Een jaar na het plaatsen van de spiraal is Skye het zat. Nogmaals, hoe ze het dat jaar überhaupt heeft volgehouden, ik durf het niet te zeggen, want ze heeft geen dag als een normaal persoon kunnen functioneren door de pijn. Ze komt bij dezelfde gynaecoloog terecht waar de menselijke behandeling opnieuw ontbreekt. Het advies tegen de pijn is simpel: “gewoon een andere anticonceptie proberen”. Echt moeite doen om te kijken naar de fysieke problemen wordt niet gedaan. De keuze valt op een implantaat. Deze wordt in de linker bovenarm ingebracht en gaat zo’n drie jaar mee. “Weet je zeker dat je dat wilt doen,” vraagt de gynaecoloog, “je kan daar hele lelijke littekens aan overhouden.”

Alsof dat het belangrijkste in de wereld is.

Zonder waarschuwing (en opnieuw zonder verdoving) wordt de spiraal uit haar getrokken. Nog voordat ze kan bijkomen wordt het implantaat, opnieuw zonder verdoving, met een flinke naald in haar arm gestoken. Beduusd en tientallen euro’s lichter loopt ze de deur uit. Plaatsen wat er zojuist is gebeurd lukt haar niet.

Symptomen

Het implantaat lijkt iets van verbetering met zich mee te brengen. De pijn is iets minder, maar ze wordt onregelmatig ongesteld en leidt veel bloedverlies. Dit is niet hoe een normaal leven er uit zou moeten zien. In september van dit jaar zit Skye bij een nieuwe gynaecoloog met de vraag of ze haar kan testen op PCOS. De keuze om te wisselen was, zoals je je wellicht niks zult verbazen, geen moeilijke.

PCOS (oftewel Polycysteus-ovariumsyndroom) is een hormonale aandoening die voor veel pijn in en rondom de baarmoeder kan zorgen. Ook zorgt het voor een onregelmatige menstruatiecyclus en kost het meer moeite om gewicht te verliezen. De familie van Skye heeft een lange geschiedenis met deze aandoening, dus wil ze hier graag duidelijkheid over hebben. Deze duidelijkheid krijgt ze niet.

Er is namelijk één belangrijk detail dat ik heb weggelaten bij de symptomen van PCOS: het kan leiden tot onvruchtbaarheid. Om deze reden worden vrouwen enkel en alleen getest op PCOS wanneer zij zwanger proberen te raken. En dus niet bij extreme pijn tijdens de menstruatie. Terwijl ze haar woede met moeite weet in te slikken, weet Skye de gynaecoloog over te halen om dan in ieder geval een echo te doen. Op de wazige, grijze beelden is maar lastig uit te maken waar je precies naar kijkt. “Hier zitten je eierstokken”, zegt de gynaecoloog, “en hier zit je… wacht eens even…”

Dat ‘ding’

Een paar weken later bekijken we samen de beelden van de echo. Onzeker scrollen we door de foto’s heen, niet echt wetende waar we op moeten letten. En dan zien we het: Een enorme witte bal, op de plek waar je de blaas en de baarmoeder zou verwachten. “Is dat mijn baarmoeder?” Ik weet niet zo goed wat ik moet antwoorden. “Nee, wacht, fucking hell, dat is dat ding.”

Dat ‘ding’ is een tumor. Geen kanker, gelukkig, maar wel degelijk een tumor. Met een omvang van zo’n tien centimeter; zo groot als een honkbal dus. Dat ‘ding’ dat haar baarmoeder, eierstokken, blaas en al het andere dat er nog zit volledig wegdrukt. Geen wonder dat ze constant pijn heeft.

De witte bol in het midden valt moeilijk te missen.

Deze tumor is door een professionele gynaecoloog, die meerdere echo’s bij haar heeft uitgevoerd, compleet over het hoofd gezien. Sterker nog, de tumor is zó groot dat ze het had kunnen en misschien wel moeten voelen bij het inbrengen van de spiraal. Ik heb Skye nog nooit zo boos gezien. “Weet je wat die vrouw nog tegen me zij?” Ik schud mijn hoofd. “Dat ik er zonder die tumor in mijn lichaam weleens minder zwanger uit zou kunnen zien… waar haal je het gore lef vandaan, alsof dat het fucking belangrijkste in de wereld is.” 

Ik vraag me zo nu en dan eens af hoe mensen hun vertrouwen in de zorg verliezen. Nou, zo dus. 

Frappant

Het is misschien frappant. Een man van 23 jaar oud schrijft een verhaal over het fysiek lijden van zijn partner wanneer zij ongesteld is. Het voelt eerlijk gezegd ook ongemakkelijk om dit te schrijven, alsof het niet mijn plaats is om hier iets over te maken. Toch doe ik het wel. Vrouwen worden systematisch niet serieus genomen en daar is het patriarchaat dat door mannen in stand wordt gehouden verantwoordelijk voor. Hier is de gynaecologie op zichzelf net zo goed slachtoffer van. 

Met Skye gaat het nu overwegend goed. Ze heeft pijn, zoals altijd, maar ze kan ermee leven. Op 27 november staat een operatie gepland om die honkbal uit haar baarmoeder te halen, gevolgd door minstens een week revalideren op bed. En dan, hopelijk, na al die jaren, kan ze als een normaal mens door het leven gaan. Dat gun ik haar zo.