In een artikel van Metro Nieuws van 26 oktober wordt gesteld dat armoede een grotere invloed heeft op depressieve klachten bij jongeren dan pesten. Het is gebaseerd op een Europees onderzoek. Volgens Metro zouden geldzorgen thuis dus zwaarder wegen dan sociale factoren zoals pesten. Maar klopt dat beeld?
Onderzoek
Het onderzoek volgde ruim 7.000 jongeren tussen de 11 en 17 jaar en vergeleek de invloed van armoede en pesten op depressieve klachten. Jongeren die langdurig opgroeiden in armoede zouden ongeveer twee keer zo vaak depressieve symptomen rapporteren als jongeren die gepest werden maar verder een stabiele thuissituatie hadden. Tegelijkertijd benadrukken de onderzoekers dat het om verbanden gaat, niet specifiek oorzakelijke relaties. Armoede gaat vaak samen met andere stressfactoren. Daardoor is het lastig te zeggen dat armoede op zichzelf meer invloed heeft dan pesten. De conclusie is dus te kort door de bocht.
Nederlandse cijfers
Het Centraal Bureau voor Statistiek heeft actuele visualisaties en rapporten over armoede en inkomensongelijkheid. Je ziet onder andere trends in relatieve armoede en problematische schulden.
Het Nederlands Jeugdinstituut (NJI) waarschuwt dat jongeren in dergelijke omstandigheden vaker stress, schaamte en gevoelens van uitsluiting ervaren. Die combinatie van factoren kan leiden tot angst, somberheid en verminderde schoolprestaties.
Het Trimbos-instituut bevestigt die samenhang. Jongeren die financiële zorgen kennen, rapporteren vaker psychische klachten zoals piekeren of slaapproblemen. Volgens Trimbos komt dat vooral door de constante stress die armoede veroorzaakt, niet door het geldgebrek op zich. Kinderen die zich zorgen maken over de thuissituatie krijgen minder emotionele rust en voelen zich sneller verantwoordelijk voor de problemen van hun ouders.
Deskundig perspectief
Kinderpsycholoog en jongerencoach Mariette Dietz herkent dit patroon in haar praktijk. Zij ziet dat geldzorgen in gezinnen zelden een losstaand probleem zijn. Financiële stress beïnvloedt de sfeer thuis. Ouders slapen slechter, zijn sneller prikkelbaar en hebben minder emotionele ruimte voor hun kinderen. Jongeren voelen dat aan, en gaan zich soms juist stiller of verantwoordelijker gedragen.
Volgens de psycholoog ligt de kern van de problematiek niet in het geld, maar in de onveiligheid en spanning die met armoede gepaard gaan. Kinderen merken dat hun ouders het moeilijk hebben en willen hen niet extra belasten met hun eigen zorgen. Daardoor blijven gevoelens van somberheid of angst vaak onbesproken.
Ze wijst er ook op dat jongeren uit armere gezinnen vaak moeilijker toegang krijgen tot passende hulp. Coaching of therapie die niet wordt vergoed, is voor veel gezinnen onbetaalbaar. Daardoor belanden jongeren in lange wachtlijsten of krijgen ze pas hulp als de klachten al ernstig zijn. De psycholoog benadrukt dat vroegtijdige mentale ondersteuning cruciaal is om klachten te voorkomen, maar dat die nu vaak ontbreekt voor de groep die haar het hardst nodig heeft.
Context en bredere factoren
Volgens het Armoedefonds stapelen stressfactoren in gezinnen met veel geldproblemen zich vaak op. Recente stukken en cijfers laten de impact op hun welzijn zien.
Het RIVM laat in recente kwartaalmetingen zien dat de mentale gezondheid van jongeren in 2025 opnieuw onder druk staat. Jongeren die moeite hebben met rondkomen rapporteren minder vaak een goede mentale gezondheid. Armoede is daarmee één van de meerdere risicofactoren naast prestatiedruk en sociale media.
Conclusie
De claim van Metro Nieuws dat armoede meer invloed heeft op depressieve klachten bij jongeren dan pesten is gedeeltelijk waar, maar te stellig geformuleerd. Onderzoek toont wel een verband tussen armoede en depressieve klachten, maar geen bewijs dat armoede meer invloed heeft dan pesten. De effecten overlappen en versterken elkaar.
Volgens deskundigen draait het niet om geldgebrek, maar om de stress en onveiligheid binnen het gezin. Armoede vergroot die kans, maar het is een onderdeel van een complex geheel van factoren die samen de mentale gezondheid van jongeren bepalen.
Oordeel
Deels waar, maar ongenuanceerd. De claim is gebaseerd op een reëel verband, maar laat een veel breder probleem zien waarin armoede, pesten en gezinsstress samen de mentale gezondheid van jongeren beïnvloeden.
