Op 14 oktober 2025 ontving Eva Jinek in haar praatprogramma Eva SGP-leider Chris Stoffer om het te hebben over de  abortuscampagne “Dus abortus?”. Tijdens het gesprek zei Jinek dat “86% van de Nederlanders vindt dat een vrouw zelf mag kiezen of zij een abortus wil plegen”. Deze bewering baseert Eva waarschijnlijk op cijfers uit het bevolkingsonderzoek. Ik ging na of deze bewering  klopt en wat er eventueel bij moet worden opgemerkt.

Deze fact check is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Onderzoek

Ik heb de Monitor Seksuele Gezondheid 2023 van Rutgers ( RIVM en CBS) geraadpleegd. Dit is een  onderzoek onder een representatieve steekproef van 18- tot 80-jarigen in Nederland. Daarnaast heb ik ook naar de exacte formulering van de stelling gezocht die 86% opleverde. Hiervoor bekeek ik rapporten en persberichten van Rutgers en het RIVM.

Ik probeerde reacties te krijgen van de redactie van Eva. Dit om erachter te komen waar zij de claim vandaan hebben gehaald. Daarnaast heb ik enkele onderzoekers die hebben gewerkt aan de monitor benaderd. Als laatst heb ik steekwoorden van de claim zoals: abortusrecht, vrouwen en seksualiteit, genders opgezocht. Dit om derde partijen te vinden die de claim en het onderzoek meer duiding kunnen geven.

Op het moment van publicatie is er nog geen reactie gepleegd vanuit derde partijen, redactie Eva en Rutgers.

Wat is de Monitor Seksuele Gezondheid 2023? Het is een enquête die in 2022/2023 is uitgevoerd door Rutgers, met steun van het RIVM en het CBS. De steekproef is zo samengesteld en gewogen dat zij representatief is voor de Nederlandse volwassen bevolking (18–80 jaar) Uiteindelijk vulden 15.512 mensen de vragenlijst volledig in. Het CBS zorgde voor steekproeftrekking en weging op kenmerken als leeftijd, geslacht en regio. Het onderzoek is gefinancierd door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Welke stelling leverde 86% op? In de publicatie staat de volgende zin: “Een vrouw zelf moet kunnen kiezen of ze een abortus wil” (86% eens). In een persbericht van Rutgers stond: “Dat een vrouw zelf moet kunnen kiezen of ze gebruik maakt van abortuszorg (86%).” Anders geformuleerd: 86% van de respondenten was het eens met de stelling dat vrouwen de keuzevrijheid over abortus moeten hebben. Deze vraag ging in de vragenlijst uit naar seksuele rechten.

Resultaat en nuances:

Het is inderdaad zo dat 86% van de deelnemers ‘eens’ invulde bij deze stelling. Daarmee komt de genoemde bewering overeen met de cijfers uit de Monitor. Wel zit er een belangrijke nuance aan vast: volgens de onderzoeksrapporten is deze stelling alleen voorgelegd aan personen van 25 jaar en ouder. De tabel met resultaten is uitgezonden onder “25 jaar en ouder”. In het algemeen staat in de communicatie over dit onderzoek vaak: “86% van de Nederlandse bevolking (boven de 25 jaar) vindt dat een vrouw zelf kan kiezen of ze abortuszorg gebruikt”. In de resultaten bleek verder dat 84% van de mannen en 88% van de vrouwen het eens is met deze keuzevrijheid.

Kortom: Jinek’s percentage (86%) komt exact overeen met de uitkomsten van de monitor. Het verschil is dat de monitor rapporteert over Nederlanders vanaf 25 jaar. Als 18 –24-jarigen apart zouden zijn gevraagd, was dat cijfer mogelijk iets anders geweest. In de rapportage staat echter niet expliciet het cijfer voor onder 25’ers. De bewoording van de vraag in het onderzoek is ook net iets anders: daar gaat het over ‘gebruik van abortuszorg’ in plaats van “abortus plegen”.

Conclusie

Jinek’s uitspraak (“86% vindt dat een vrouw zelf mag kiezen of zij abortus wil”) komt overeen met de onderzoeksresultaten. Maar het gaat om het percentage volwassenen 25 jaar dat heeft ingestemd met die stelling. Alleen de kern van Jinek’s uitspraak is dat het merendeel van de Nederlanders keuzevrijheid onder vrouwen bij abortus steunt.

De bewering van Eva Jinek is overwegend juist: de Monitor Seksuele Gezondheid 2023 laat zien dat inderdaad ongeveer 86% van de Nederlandse respondenten voor keuzevrijheid bij abortus is. Het is belangrijk erbij te zeggen dat dit percentage geldt voor Nederlanders vanaf 25 jaar.