De afgelopen weken trokken tienduizenden pimpelmezen langs de Nederlandse kust. Het aantal was zo groot dat zelfs ervaren vogeltellers hun ogen niet konden geloven. Alleen op Vlieland werden ruim 50.000 vogelsgeteld (Trektellen 1, 2025). Dat is bijna vijf keer zoveel als het oude dagrecord van 11.000 uit 2021 (Trektellen 2, 2021). In totaal vlogen naar schatting enkele honderdduizenden pimpelmezen langs het noordelijke kustgebied, en ook langs de westkust waren de aantallen uitzonderlijk hoog.
Aantallen van de Pimpelmees per najaar, waargenomen vanaf de Nederlandse trektelposten in de periode 2005-2025. Bron: trektellen.nl
Herkomst van de vogels
Al in september kwamen de eerste signalen binnen dat er iets bijzonders gaande was. In Estland trokken op 18 september ruim 32.000 pimpelmezen in zuidwestelijke richting langs Matsalu, dit was een nationaal record (Trektellen 3, 2025). Kort daarna werden in Nederland veel vogels gevangen die eerder in andere landen waren geringd. Door deze ringen af te lezen konden onderzoekers hun herkomst achterhalen. Uit deze gegevens, gecombineerd met de waarnemingen in Estland, blijkt dat het merendeel van de vogels afkomstig is uit West-Rusland en de Baltische Staten.
Waarom zoveel pimpelmezen?
Massale trekbewegingen ontstaan meestal wanneer er in de broedgebieden voedselschaarste is. Vogels die kunnen trekken, zoeken dan naar plekken waar nog voldoende voedsel beschikbaar is. Tegelijkertijd zorgen milde winters en droge zomers ervoor dat meer jongen overleven en de populatie groeit. Als dit meerdere jaren achter elkaar gebeurt, kan er uiteindelijk een overschot aan vogels ontstaan ten opzichte van het beschikbare voedsel. Ook de windrichting hielp de vogels hun koers naar het zuidwesten te bepalen (Sovon, 2025).
Hoewel experts de exacte situatie in de broedgebieden van de Baltische Staten en West-Rusland dit jaar niet volledig hebben kunnen vaststellen, lijkt het aannemelijk dat een combinatie van grote aantallen vogels en voedseltekorten de oorzaak was van de enorme trek naar Nederland. Ringgegevens laten bovendien zien dat de meeste vogels een westzuidwestelijke route volgden.
Vlieggedrag en de rol van de Noordzee
Pimpelmezen zijn geen sterke, snelle vliegers en bewegen zich meestal langzaam van het ene bosje naar het andere. Voor hen vormt de Noordzee dan ook een duidelijke barrière. Dit kan verklaren waarom Nederland plotseling werd overspoeld met vogels die niet verder trokken.
De invasie van 2025 is het resultaat van een samenspel van factoren: een sterke populatie door gunstige broedjaren, voedselschaarste in de oostelijke broedgebieden en het natuurlijke vlieggedrag van deze vogels. Het gevolg was een spectaculair zicht: luchten, bomen en tuinen vol pimpelmezen, zoals in tientallen jaren niet eerder werd gezien.
Dankzij het ringen van pimpelmezen kunnen vogelaars precies traceren waar ze vandaan komen en welke routes ze afleggen, waardoor het volledige plaatje van deze trekbeweging duidelijk wordt. In deze videoreportage wordt laten zien hoe dat er in de praktijk aan toe gaat.
Glastra, Thijs. (30 oktober, 2025). Sovon. Niet eerder vertoonde pimpelmezeninvasie in Nederland. https://www.sovon.nl/actueel/nieuwsberichten/niet-eerder-vertoonde-pimpelmezeninvasie-nederland
Trektellen 1. (18 oktober, 2025). https://www.trektellen.nl/count/view/3166/20251018
Trektellen 2. (28 oktober, 2021). https://www.trektellen.nl/count/view/11/20211028
Trektellen 3. (18 september, 2025). https://www.trektellen.nl/count/view/1653/20250918
