Claim

‘Haal je een paddenstoel weg, dan verslechtert de natuur.’

Oordeel

Onwaar. Het weghalen van een enkele paddenstoel tast het ecosysteem niet aan; het mycelium, het ondergrondse schimmelnetwerk blijft intact en kan nieuwe paddenstoelen vormen. Alleen grootschalig plukken kan tijdelijk minder voedsel voor dieren betekenen, maar dit schaadt de natuur niet als geheel.

Bron van bewering

Op 9 november 2025 publiceerde het NRC een artikel met de titel ‘Haal je een paddenstoel weg, dan verslechtert de natuur’. In het stuk ging journalist Koen Marée mee op patrouille met de Regionale Uitvoeringsdienst Utrecht (RUD) en de Stichting Utrechts Landschap, op de Utrechtse Heuvelrug. Het artikel beschrijft de toename van het wildplukken van paddenstoelen en de zorgen van natuurorganisaties daarover. In het artikel licht handhaver Mart van Utrechts Landschap toe waarom hij vindt dat wildplukken schadelijk is. Hij vertelt dat dieren in het bos de paddenstoelen ook eten. Daarnaast ruimen paddenstoelen dood hout en bladeren op, en zijn hun schimmelnetwerken verbonden met bomen en planten. ‘Haal je een paddenstoel weg, dan haal je ook de sporen weg en verslechtert de natuur.’ De titel van het stuk vat deze uitspraak samen als feitelijke constatering over de ecologische gevolgen van wildplukken, maar het artikel verwijst niet naar wetenschappelijk onderzoek of ecologische bronnen ter ondersteuning van deze bewering.

Deskundige bron

Thomas Kuyper, gepensioneerd hoogleraar bodembiologie aan Wageningen Universiteit en lid van de Nederlandse Mycologische Vereniging, nationale vereniging die zich bezighoudt met het onderzoek naar schimmels.

Volgens Kuyper heeft het plukken van paddenstoelen geen merkbare invloed op het mycelium. ‘Alleen als je extreem grof te werk gaat, bijvoorbeeld de bodem omspit om een paddenstoel eruit te trekken, kan het mycelium beschadigd raken. Gewoon plukken heeft geen enkel effect,’ zegt hij. Volgens Kuyper klopt de claim dat het weghalen van een paddenstoel de natuur verslechtert dus niet. ‘Het klopt dat dieren zoals eekhoorns en insecten paddenstoelen eten, dus als je veel weghaalt, verminder je tijdelijk hun voedselvoorraad, maar het effect is minimaal bij de hoeveelheden die mensen gewoonlijk meenemen.’

Kuyper wijst erop dat andere factoren de achteruitgang van paddenstoelen in Nederland veel sterker beïnvloeden: ‘Droogte, stikstof en klimaatverandering spelen een veel grotere rol.’ Hij vertelt dat in Rusland mensen al duizenden jaren actief paddenstoelen plukken, zonder dat de soorten verdwijnen. In Nederland, waar nauwelijks geplukt wordt, gaat het juist slechter met veel paddenstoelensoorten.

Naast de ecologische kant wijst Kuyper ook op de sociale context van de wildplukdiscussie. ‘Er klinkt soms iets van xenofobie door. Boswachters zeggen dat ze het niet over nationaliteit willen hebben, maar vaak gaat het impliciet over Oost-Europese plukkers.’ Maar volgens Kuyper verzamelen Nederlanders zelf ook bramen of noten. Het verschil zit volgens hem vooral in de schaal: ‘Als iemand met twintig kilo paddenstoelen het bos uitkomt, roept dat sneller weerstand op. Ecologisch gezien heeft dat weinig te maken met verslechtering van de natuur.’

Wetenschappelijke bronnen
De bevindingen van Kuyper worden ondersteund door wetenschappelijk onderzoek. Een recent onderzoek uit Slowakije laat zien dat het plukken van paddenstoelen geen merkbare schade aanricht. De aanwezigheid van paddenstoelen wordt vooral bepaald door abiotische factoren zoals bodemgesteldheid, vocht, klimaat en de aanwezigheid van bepaalde boomsoorten. Paddenstoelen leveren voedsel en dragen bij aan recreatie, en hun groei wordt veel sterker beïnvloed door bosbeheer en milieu dan door het plukken.

Daarnaast bevestigd een langlopend Zwitsers onderzoek, dat systematisch plukken of snijden van wilde paddenstoelen de toekomstige vruchtlichamen en soortenrijkdom niet aantast, zelfs niet over tientallen jaren. Het ondergrondse mycelium blijft intact, wat betekent dat het verwijderen van vruchtlichamen de schimmelpopulaties en het bosecosysteem niet verslechtert. Alleen fysieke verstoring, zoals het vertrappen van de bosbodem, heeft een negatief effect. Dit toont aan dat gecontroleerd wildplukken duurzaam kan zijn en tegelijk bijdraagt aan voedselvoorziening, recreatie en waardering van het bos.

Conclusie
De claim dat het weghalen van een paddenstoel de natuur verslechtert, klopt niet. Onderzoek en deskundigen laten zien dat recreatief plukken geen merkbare schade veroorzaakt aan het mycelium of de soortenrijkdom. De groei van paddenstoelen wordt vooral bepaald door bodem, klimaat en vocht, en niet door het verwijderen van vruchtlichamen. Alleen grootschalig of verstorend verzamelen kan tijdelijk voedsel voor dieren verminderen, maar leidt niet tot een verslechtering van het ecosysteem.