Bewering

‘De cijfers liegen er niet om; de criminaliteit is 10 x zo hoog in Rotterdam dan in Nederland als totaal.’

Oordeel:
Onjuist

Deze factcheck is gemaakt op basis van officiële cijfers en bronnen.

Bron van claim

De uitspraak komt uit een socialemediapost van Turning Point Nederland (TPNL) tpusa.nl

TPNL is benaderd via de mail met de vraag waar die cijfers vandaan komen, ze verwezen naar Waarstaatjegemeente.nl. Dat is een site die gemeentecijfers verzamelt, vooral bedoeld voor beleidsmakers, met data van onder andere de politie en het CBS.

Volgens TPNL zou de werkelijke criminaliteit nog hoger liggen, omdat niet alle misdrijven worden geregistreerd en omdat de politie misdrijven soms zou “downgraden”. Die mail mocht ik niet letterlijk citeren, daarom wordt hun reactie alleen samengevat.

Deskundige

em. prof. dr. Henk Elffers. heeft in een gesprek vanuit zijn expertise duiding gegeven over de claim. Hij is criminoloog, gastonderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) en emeritus hoogleraar empirische bestudering van de strafrechtpleging aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Elffers is inmiddels gepensioneerd, maar dook voor het gesprek nog even de cijfers in. Hij spreekt vooral uit zijn jarenlang werken met dit soort data. Met andere woorden: hij weet precies wat je wel en niet met criminaliteitscijfers kunt zeggen.

Over Waarstaatjegemeente zegt hij het volgende: “Waarstaatjegemeente haalt gewoon de standaard cijfers over criminaliteit van het CBS en de politie. Dat zijn de gewone, betrouwbare cijfers waar Nederland over beschikt.”

Wat laten cijfers zien?

In deze factcheck is bewust gekeken naar de meest recente cijfers die nu beschikbaar zijn.

Nederland 2024

Volgens een nieuwsbericht van het CBS registreerde de politie in 2024 in heel Nederland gemiddeld 45 misdrijven per 1.000 inwoners. Dat is het landelijk gemiddelde over alle gemeenten samen. 
Bronnen:CBS 4 maart 2025 en CBS SDG Veiligheid en vrede.

Cijfers zijn terug te vinden in CBS StatLine tabel .

Rotterdam 2024

Voor Rotterdam zijn er verschillende publicaties die dezelfde CBS cijfers uitwerken. In het nieuwsbericht van het CBS staat dat Amsterdam in 2024 bijna 90 misdrijven per 1.000 inwoners had en dat Rotterdam en Eindhoven rond de 80 misdrijven per 1.000 inwoners zitten.
Bron: CBS ‘Minder misdrijven geregistreerd in 2024’.

Met andere woorden, op basis van de cijfers:

• Nederland gemiddeld: 45 misdrijven per 1.000 inwoners

• Rotterdam: ongeveer 80 misdrijven per 1.000 inwoners

Als je 80 deelt door 45, kom je uit op ongeveer 1,8. Dus: ruim anderhalf keer zoveel misdrijven per inwoner in Rotterdam als landelijk, niet tien keer.

Betrouwbaarheid cijfers

TPNL wijst op een bekend probleem: niet alle misdrijven worden aangegeven. Daar zijn wetenschappers het over eens. De vraag is: betekent dit dat Rotterdam daardoor ineens tien keer zo erg is?

Over onderrapportage van cijfers zegt Elffers: “Het is waar dat lang niet alle misdrijven geregistreerd zijn, maar er is geen reden te denken dat dat in Rotterdam heel anders is dan in andere gemeenten. Juist daarom gebruiken we deze cijfers voor vergelijkingen.”

Om dat te onderbouwen wijst hij op de Veiligheidsmonitor, een groot landelijk onderzoek waarin mensen zelf aangeven of ze slachtoffer zijn geweest van criminaliteit. Dat onderzoek wordt uitgevoerd door het CBS en het ministerie van Justitie en Veiligheid. De patronen uit de Veiligheidsmonitor lijken sterk op die in de politiecijfers.
Bron: CBS uitleg Veiligheidsmonitor en Veiligheidsmonitor.

Dat is belangrijk, want die enquête heeft geen last van “downgraden” door de politie. Als beide bronnen ongeveer hetzelfde beeld geven, is het niet geloofwaardig dat Rotterdam in werkelijkheid tien keer zo crimineel zou zijn als Nederland als geheel.

Elffers vat zijn twijfel over de TPNL-claim simpel samen: “Dat cijfer 10 lijkt mij nogal verrassend, eerlijk gezegd. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat Rotterdam tien keer zo erg is als Nederland als geheel.”

Conclusie

Als de claim van Turning Point Nederland naast de meest recente cijfers gelegd wordt:

• Rotterdam heeft meer criminaliteit per inwoner dan het landelijk gemiddelde.

• Het gaat om grofweg 1,8 keer zoveel misdrijven per 1.000 inwoners, niet tien keer zoveel.

• De cijfers komen uit officiële bronnen: CBS/StatLine, het CBS 2024 en politiecijfers die via Waarstaatjegemeente worden ontsloten.

Daarbovenop komt het oordeel van mijn deskundige bron,  Henk Elffers. Hij noemt de uitspraak van Turning Point “onbegrijpelijk” en zegt dat hij zich “nauwelijks kan voorstellen” dat Rotterdam tien keer zo crimineel zou zijn als Nederland als geheel. Zijn deskundige inschatting sluit aan bij het onderzoek naar de cijfers.

Eindoordeel: de claim is onjuist.