Forum voor Democratie (FvD) fractievoorzitter Thierry Baudet plaatste op 16 oktober op X (voorheen Twitter) en op Tiktok een video die hij begint met de volgende quote “Wist je dat Nederland het enige land is in de hele wereld met een zogenaamd stikstofprobleem?” Dit lijkt op het eerste gezicht een interessant weetje, maar klopt dit wel wat de FvD-voorman hier beweert? Hoogleraar Wim de Vries is er duidelijk over, hij vindt de uitspraak van Baudet lariekoek.

Probleem

Om erachter te komen of ons land nou echt het enige land is met een stikstofprobleem moeten we er eerst achter komen wat is nou precies een probleem? Het woord probleem is allereerst best een subjectieve term. De blèrende hardstyle muziek van je buurman kan jij zien als problematisch, anderzijds vindt je buurman het misschien een mooie melodie. Om toch een vaste definitie te hebben raadplegen we de Dikke van Dale. In dit woordenboek wordt een probleem omschreven als een “op te lossen vraagstuk.” Zo is het dus duidelijk waar oplossingen worden bedacht is sprake van een probleem.

Oplossingen over de grens

De vraag is dus zijn er in ander landen oplossingen om stikstof te beperken? In Nederland zijn we bekend met maatregelen om stikstof te beperken over de grens is dat niet heel anders.

Wim de Vries is hoogleraar op het gebied van de milieusysteemanalyse aan de universiteit in Wageningen, zijn leerstoel is integrale stikstofeffectanalyse. De hoogleraar noemt in het bijzonder China als een land met een stikstofcrisis. De Aziatische grootmacht heeft een grote populatie, veel landbouw en industrie waardoor stikstof emissies als gevolg komt. De Chinese overheid is daarom ook, net als Nederland, bezig met oplossingen bedenken om stikstofuitstoot terug te dringen. Zo staat de verwaarding van organische reststromen zoals dierlijke mest in China hoog op de agenda. De professor vervolgt dat Nederland en China niet alleen zijn, over de hele wereld is er sprake van stikstofcrisissen.

Bijvoorbeeld ons buurland Duitsland maakt plannen om de stof te beperken. Vooral in het noordwesten is daar sprake van veel uitsoot. De huidige Duitse regering van SPD, Groenen en FDP heeft in haar regeerakkoord vastgelegd “ervoor te zorgen dat Duitsland voldoet aan de Europese wettelijke verplichtingen om de stikstofemissies in water en lucht te verminderen, en daarmee te voorkomen dat er boetes aan de EU moeten worden betaald.”

Er zijn dus ook internationale verdragen om de stikstofproblematiek aan te pakken. Zo heeft de Europese Unie de Green Deal en de Kaderrichtlijn Water (KRW) waar in doelen staan om stikstof in alle lidstaten te perken. Ook heeft de EU een visie voor 2050 genaamd: ‘zero pollution vision for 2050’ waarin onder andere als doel staat om emissie te beperken.

Lariekoek

“Dat Nederland het enige land zou zijn met een stikstofprobleem is complete lariekoek.” Zegt De Vries. Hij benadrukt dat overal ter wereld er hoge hoeveelheden stikstof wordt uitgestoten, niet alleen in Nederland.

Nederland wel koploper

Toch komt de uitspraak van het Tweede Kamerlid niet uit het niets. Ons land is een van de koplopers in stikstofuitstoot per hectare, zo blijkt uit cijfers van Eurostat en Our World in Data. In Nederland is stikstof dus ook een hot item in de poltiek, terwijl dat in Duitsland wel meevalt volgens dit artikel.

De Vries vervolgt dat er in ons land de afgelopen jaren veel wordt gedaan om de uistoot te beperken, desondanks zit er in Nederland toch nog veel stikstof in de grond, lucht en het water. Hij beschrijft het met een metafoor: “Als je aan de top van Mont Blanc staat en je daalt en paar honderd meter naar beneden ben je nogsteeds meer dan vierduizend meter hoog.”

Regio’s

Ons kleine kikkerlandje is dus een van de landen met de meeste uitstoot per hectare. Dit is zo wanneer je landen met elkaar vergelijkt. De Vries en Klaas van Egmond, hoogleraar Milieukunde en Duurzaamheid, vertellen dat er ook losse regio’s, die bijvoorbeeld even groot zijn als heel Nederland, in het buitenland zijn met een stikstofprobleem. Egmond noemt de Povlakte in het noorden van Italië en Bretagne, het grote schiereiland in het Noordwesten van Frankrijk, als regio’s met complicaties rondom stikstof. De Vries beweert dat er in China ook veel regio’s zijn waar de uitstoot zelfs nog veel hoger is dan in Nederland. Wanneer er landen met elkaar worden vergeleken krijg je dus een beeld van het hele land en compenseren hoge en lage uistoot gebieden elkaar. Hierdoor lijkt het dus dat Nederland een uniek geval is wat betreft stikstof, terwijl in allerlei regio’s over de grens vergelijkbare situaties zijn.

Bron: ESRI.

Conclusie

Het is dus wel duidelijk, Nederland is zeker niet de enige met een stikstofprobleem. In landen als China, Verenigde Staten en India is er ook veel uitstoot en worden er maatregelen getroffen om dit te beperken. Wel is Nederland een van de landen met de hoogste stikstofemissie per hectare maar ook dat beeld is vertekend omdat wordt gemeten op een gemiddelde van een heel land terwijl bepaalde regio’s in andere landen even veel of zelfs veel hogere uitstoot hebben.