Factcheck door Jens Magdelijns

20 november 2025

Let op: deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op het moment van publicatie.

Bewering

Veel schermtijd op jonge leeftijd geeft een verhoogd risico op depressie.

Oordeel

Gedeeltelijk waar.

Er zijn aanwijzingen dat een verband bestaat tussen veel schermtijd en depressieve klachten bij jongeren, maar er is geen bewijs dat schermtijd zelf depressie veroorzaakt. Het verband is vaak zwak en afhankelijk van hoe jongeren hun scherm gebruiken, niet alleen hoeveel.

Bron van de bewering

Tijdens Goedemorgen Nederland (NPO Start, 00:15:34) zegt psycholoog Thijs Launspach dat veel schermtijd het risico op depressie bij jongeren verhoogt. Hij verwijst naar zorgen over mentale gezondheid en smartphones, maar noemt geen specifiek onderzoek.

Waarom deze uitspraak slechts gedeeltelijk klopt:

Nederlands onderzoek laat een verband zien, maar geen directe oorzaak. Het Kennisnet/Trimbos-instituut stelt in het rapport Schermtijd en mentaal welzijn van jongeren(2023) dat: Jongeren die meer dan 4 uur per dag op hun telefoon zitten, iets vaker depressieve of angstige gevoelens rapporteren.

Maar: ‘De gevonden verbanden zijn klein en oorzaak-gevolg is niet vast te stellen.’
(Bron: Trimbos-instituut, Monitor Mentale Gezondheid & Middelengebruik Scholieren 2023)

Met andere woorden: jongeren met depressieve klachten zouden ook eerder naar hun telefoon grijpen, waardoor het lijkt alsof schermtijd de oorzaak is.

Nederlands Jeugdinstituut (NJi, 2024) concludeert:

Er zijn aanwijzingen voor samenhang tussen intensief socialmediagebruik en depressieve gevoelens, maar het verband is onduidelijk.
Bron: NJi-dossier Mediawijsheid en mentale gezondheid.

Rathenau Instituut (2023) benadrukt:

Niet de totale schermtijd, maar negatief gebruik zoals vergelijken met anderen of cyberpesten verhoogt risico op sombere gevoelens. “Voor de meeste jongeren is schermtijd op zichzelf geen voorspeller van depressie.

Internationaal onderzoek ondersteunt dit beeld

De Universiteit van Oxford (Przybylski & Orben, 2019) vond dat het verband tussen schermtijd en mentale problemen statistisch gezien kleiner is dan dat tussen eten van aardappels en mentale problemen.

Leeftijd speelt een rol, vooral jongere tieners zijn gevoeliger

Het Trimbos-instituut ziet dat jongeren van 12–15 jaar gevoeliger lijken voor negatieve sociale vergelijkingen online.
Maar ook hier geldt: het is niet de schermtijd op zichzelf, maar wat ze online meemaken.

Wat wél duidelijk is

Er is een verband tussen hoge schermtijd en depressieve gevoelens. Maar het verband is klein. Het is ook onduidelijk wat de oorzaak is en het gevolg. Negatieve ervaringen online spelen een veel grotere rol dan het aantal uren schermtijd, Er is geen bewijs dat “veel schermtijd” op zichzelf depressie veroorzaakt

Conclusie

Hoewel Thijs Launspach een begrijpelijke zorg benoemt, is de uitspraak dat veel schermtijd het risico op depressie verhoogt slechts gedeeltelijk waar.
Uit Nederlands onderzoek blijkt dat er wel een samenhang is, maar die is zwak, en we weten niet of schermtijd de oorzaak is. Mogelijk zijn jongeren met beginnende depressieve klachten juist vaker online.

Er is op dit moment dus geen hard bewijs dat veel schermtijd depressie veroorzaakt, maar wel dat het samenhangt met negatiever mentaal welzijn vooral afhankelijk van hoe jongeren hun scherm gebruiken.