Bijna de helft van de studenten, ruim 44%, ervaart prestatiedruk. Deze cijfers zeggen veel over de studenten en de opleidingen die zij volgen. Volgens Lisa Klinkenberg, onderzoeker naar studentenwelzijn aan Hogeschool Inholland, kan prestatiedruk onder andere voortkomen uit de opvoeding of cultuur waarin iemand opgroeit. Hoewel prestatiedruk soms tot meer productiviteit kan leiden, geldt dit alleen wanneer de druk niet te hoog oploopt.
Prestatiedruk op landelijk niveau
In 2023 gaven maar liefst 44% van de ondervraagde studenten aan prestatiedruk te ervaren. Dit blijkt uit de Monitor Mentale Gezondheid en Middelengebruik van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), die studenten van diverse hbo- en universiteitsinstellingen heeft bevraagd. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) doet al jaren onderzoek naar prestatiedruk en soortgelijke problemen in de samenleving. Volgens het RIVM: “Door onder andere de coronaperiode, maar ook door andere factoren, lopen sommige jongeren achter in hun studie. Sommige jongeren stellen hoge eisen aan zichzelf, terwijl anderen al het werken en studeren zinloos vinden en het liefst zouden stoppen.”
Uit het NJi-onderzoek blijkt dat prestatiedruk voor 35% voortkomt uit interne factoren van de student zelf, voor 23% uit externe factoren, en voor 15% is het een combinatie van beide. Volgens Klinkenberg kan opvoeding en culturele achtergrond een rol spelen in hoe prestatiedruk ontstaat en hoe dit wordt ervaren.
Oplossingen voor het verminderen van prestatiedruk
Ondanks de zorgwekkende cijfers, wordt er momenteel landelijk beperkt actie ondernomen om prestatiedruk bij studenten te verlagen. Het Trimbos Instituut benadrukt in de “Handreiking prestatiedruk en stress onder studenten in het hoger onderwijs” dat sociale steun belangrijk kan zijn om prestatiedruk te verlichten. “Het ontvangen van sociale steun kan de ervaren prestatiedruk en stress verminderen en ervoor zorgen dat studenten hier beter mee omgaan en hun gevoel beter kunnen relativeren,” aldus het Trimbos Instituut. “Een zekere mate van prestatiedruk kan zelfs positief zijn en studenten aanzetten tot actie, zolang het op een gezond niveau blijft: niet te veel en niet te weinig.”
In de onderstaande videoreportage vertellen Lisa Klinkenberg en ervaringsdeskundige Britt van der Geest meer over de impact van prestatiedruk op het dagelijkse leven van studenten.
