Op 6 november, de dag na de Amerikaanse verkiezingen, claimde Caroline van der Plas, leider van de BoerBurgerBeweging, op X en in BNR Nieuwsradio dat ‘het platteland Trump aan de overwinning heeft geholpen’. Dit is echter niet het geval. Inwoners van het platteland hebben inderdaad voor het grootste deel op Donald Trump gestemd, maar dit is een klein deel van de bevolking, waardoor zij zeker niet de grootste factor waren in de overwinning. De belangrijkste groep voor de overwinning was namelijk de suburban bevolking, blijkt uit onderzoek.
De afgelopen Amerikaanse verkiezingen kwam voor velen als een schok. De overtuigende winst van de Republikeinse partij onder Donald Trump was een verrassing voor veel Nederlanders. Trump zit immers flink rechts van het politieke midden in Nederland en word door kenners gezien als een antidemocratische autocraat.
Er bestaan veel theorieën over waarom de Amerikanen toch voor Trump hebben gekozen. Caroline van der Plas, politiek leider van de BoerBurgerBeweging, heeft er ook een blik op. ‘Het platteland heeft Trump aan de overwinning geholpen,’ claimt zei op X en op BNR Nieuwsradio. Dat het Amerikaanse platteland, de heartland, conservatiever is dan de steden, zal geen verrassing zijn. Maar is de claim van Van der Plas dat deze stemmen doorslaggevend waren wel correct?
Platteland geen meerderheid
In de Verenigde Staten worden kenmerken van stemmers goed bijgehouden bij exitpolls, inclusief de woonomgeving. Uit deze peilingen blijkt dat 64% van de ‘rural voters’ (plattelandsstemmers) op Trump heeft gestemd, terwijl van de mensen uit stedelijke omgeving slechts 38% op Trump heeft gestemd. In eerste instantie lijkt het dus dat het platteland inderdaad Trump aan de macht heeft gebracht, maar dit mist wel enige nuance.
Volgens Jelte Olthof, Assistant-Professor American Studies op de Universiteit van Groningen, is het platteland namelijk niet heel relevant voor de uitslagen. Het stemaandeel van de plattelandsbevolking in de Verenigde Staten slechts 19% van de totale bevolking. De stadsbevolking die voor 38% op Trump stemde is 29% van het totaal. De grootste groep, de mensen in de suburbs, bestaat uit 51% van de bevolking en heeft voor 51% op Trump gestemd. Een korte rekensom wijst dus uit dat van alle Trump-stemmers 24,72% op het platteland woont.[1]
Olthof vertelt dat het platteland van de Verenigde Staten nog een heel stuk dunner bevolkt is dan het platteland van Nederland. ‘Er woont echt bijna niemand’, aldus hem. Dit klopt, een typische plattelandstaat als Nebraska heeft een bevolkingsdichtheid van 10 mensen per vierkante kilometer.[2] Als vergelijking, het ijskoude beboste Finland heeft een bevolkingsdichtheid van 16 mensen per km². Hoewel 24,7% natuurlijk een flink deel van de stemmers op Trump is, is het met nog geen kwart van de stemmers is de plattelandsbevolking niet doorslaggevend geweest voor de winst voor Trump.
Cruciale Suburbs
Wat was dan wel de grootste groep van de stemmers op Trump? Dat is volgens de exitpolls de suburban bevolking. Met dezelfde berekening als voor de plattelandsbevolking blijkt dat deze demografie 52,9% van de Trump-stemmers is, een absolute meerderheid dus. Suburbs zijn te vergelijken met de Nederlandse buitenwijken, grote wijken buiten de stad waar vooral gewoond wordt, zonder veel bedrijven. Ook in de cruciale ‘swing states’ worden deze suburbs door analisten gezien als struikelblok van de Democraten, en als reden voor de winst van Trump. Dit blijkt ook weer uit de cijfers van de exitpoll, in belangrijke swing states Pennsylvania, Georgia en Michigan had Trump de meerderheid van de suburban stemmers, waardoor hij deze uiteindelijk gewonnen heeft.
De campagne van Harris focuste dan ook erg op de suburbs, en niet op het platteland. Volgens Olthof is dit logisch, het platteland stemt immers vrijwel altijd in grote getalen op de Republikeinse kandidaat. Dit blijkt ook uit onderzoek van het Pew Research Centre blijkt dat al sinds 2010 de Republikeinse partij kan rekenen op zo’n 60% steun vanuit het platteland. Uit dit onderzoek blijkt dat de suburbs eigenlijk 50% op 50% verdeeld zijn tussen de twee grote partijen, meestal met een klein procentueel voordeel voor de Democratische partij. De Republikeinen zijn dus in de VS altijd al de partij voor het conservatievere platteland geweest.
Politieke boodschap
Waarom noemt Van der Plas dan toch dat het platteland Trump aan de winst heeft geholpen? De plattelandsstem was namelijk maar een klein onderdeel voor de winst van Trump, en was niet bijzonder hoog in vergelijking met eerst. Van der Plas geeft op BNR Nieuwsradio zelf al antwoord: ‘Het platteland zijn toch de mensen die onderschat worden. In Nederland heb je dat ook gezien.’ Waar Van der Plas waarschijnlijk op doelt hiermee is de verrassende winst van haar eigen partij in de afgelopen provinciale verkiezingen, vooral door stemmen vanuit het Nederlandse platteland. De claim van Van der Plas lijkt dus vooral gedaan als politieke zet, om te laten zien aan haar eigen achterban op het platteland dat ook andere landen de plattelandsstem cruciaal zou zijn.
Conclusie
De conclusie van deze factcheck is dat de claim van Caroline van der Plas dat het platteland Trump aan de winst heeft geholpen onwaar is. Nog geen kwart van stemmers op de Republikeinse partij leeft op het platteland, en er is geen significante groei van andere jaren te zien. Volgens experts en onderzoeken kan de Republikeinse partij vrijwel altijd rekenen op grote steun vanuit het platteland. In een semantische discussie zou je kunnen stellen dat deze stemmen inderdaad geholpen hebben, maar uiteindelijk waren het juist de stemmen uit de suburbs die Trump aan de macht hebben geholpen.
Bronnen:
Jelte Olthof, Assistant Professor op de Rijksuniversiteits Groningen
Alle documentaire bronnen zijn op relevante plaatsen gelinkt in het artikel.
[1] 64% x 19% = 12,16%. 12,16% van de totale stemmers zijn dus Trumpstemmers die op het platteland wonen. 49,19% van de totale kiezers heeft op Trump gestemd. 12,16 / 49,19 * 100% is 24,72%. Deze berekening is gemaakt met hulp van ChatGPT, maar de berekening is later door de auteur gecheckt.
[2] De gelinkte bron brengt de cijfers in inwoners per vierkante Amerikaanse mijl.
