Volgens Natasha Schüll, auteur van Addiction by Design: Machine Gambling in Las Vegas, zijn datingapps ontworpen om hetzelfde verslavende effect te creëren als gokautomaten. Ze stelt: ‘datingapp bedrijven hebben elke vorm van verleiding gebruikt om inkomsten en waarde uit mensen te halen, door te profiteren van hun natuurlijke menselijkheid. Het is een roofzuchtige manier van geld verdienen.’
De claim van Schüll
Datingapps werken volgens Schüll op dezelfde manier als een gokautomaat, waardoor gebruikers er gemakkelijk in blijven hangen. Ze legt uit: “Gokkers hebben het altijd over deze ‘machinezone’ waarin ze worden getrokken en waarin ze het gevoel hebben dat ze opgaan in het proces.” De zogenaamde ‘machinezone’ waar Natasha Schüll naar verwijst, is de afgifte van bepaalde stofjes in het brein, zoals endorfine, die ook vrijkomen bij het swipen op datingapps. Endorfine, is een soort natuurlijke pijnstiller, het geeft een prettig gevoel en kan zelfs een ‘high’ veroorzaken. Daarnaast komen ook adrenaline en dopamine vrij, wat een gevoel van beloning en opwinding oproept. Jacqueline Kleijer, opvoedingsdeskundige,gespecialiseerd in (online) seksualiteit en mediawijsheid: ‘Als je kijkt naar de organisatie waar Schüll op koerst, dan denk ik wel dat zij daarin gelijk heeft. Het is eigenlijk al een gegeven dat de enige die in een casino rijk is, de eigenaar is.’ Verteld Kleijer.
It’s a Match! design
Op Tinder moeten de leden de Swipe naar Rechts functie gebruiken om elkaar een Like te geven. Als twee leden elkaar een like geven ontstaat er een match. Het scherm wordt dan felgroen met de tekst ‘it’s a match!’. Dit mechanisme was al vanaf het begin ingebouwd met de functie een beloningsgevoel te geven. Jonathan Badeen, medeoprichter van Tinder en bedenker van het swipe-mechanisme, zei in de HBO-documentaire Swiped uit 2018: “In Tinder zijn een aantal bijna game-achtige elementen toegevoegd, waarbij je bijna het gevoel hebt dat je wordt beloond. Het werkt een beetje als een gokautomaat. Je bent benieuwd wie de volgende persoon is. Hopelijk ben je benieuwd naar het ‘It’s a Match!’-scherm. Een leuke kleine kick.”
Datingapps maken volgens neuropop bewust gebruik van onregelmatige beloningen, omdat deze het meest verslavend en motiverend zijn.‘Op het gebied van dating-apps zijn de beloningen voor al ons harde (duim)werk matches. Je blijft swipen en swipen tot er ineens een match is! Of je ze in het echt ontmoet is een ander verhaal, de sensatie van het matchen alleen al is genoeg om je op de been te houden.’
Gevolgen
Hoewel swipen op datingapps leuk kan zijn, heeft het ook een keerzijde. Op de lange termijn kan het gevoelens van eenzaamheid en isolatie vergroten. Het wordt lastiger om iemand in het echte leven te ontmoeten na langdurig gebruik van een datingapp. Uit onderzoek blijkt dat 15 procent van de gebruikers verslaafd raakt aan het swipen. Mannen raken vaker verslaafd, terwijl vrouwen sneller burn-outklachten ervaren door online daten. ‘Studies hebben ook aangetoond dat gebruikers van online dating-apps meer last hebben van angst en depressie.’ Staat in het onderzoek.
Een ander onderzoek onder 5.000 mensen tussen de 18 en 30 jaar oud toont aan dat mensen gemiddeld 10 uur per week alleen al aan dating-apps besteden.
Nog meer studies tonen aan dat gebruikers van mobiele datingapps een lager gevoel van eigenwaarde kunnen ontwikkelen en meer angst ervaren om single te zijn. Een onderzoek onder ruim duizend Amerikanen en Britten tussen de 18 en 34 jaar liet zien dat gebruikers van datingapps minder tevreden zijn met hun relatiestatus dan niet-gebruikers. ‘Wat je bij gokken en bij daten doet, is een leegte opvullen. Ik denk dat dat bij daten nog echt veel groter is, want er zit zoveel meer fysieks bij wat je kunt hebben.’ Stelt Kleijer.
Conclusie
Volgens Natasha Schüll, auteur van Addiction by Design: Machine Gambling in Las Vegas, zijn datingapps ontworpen om hetzelfde verslavende effect te creëren als gokautomaten. Door variabele beloningen, zoals het onvoorspelbare moment waarop je een “match” krijgt, raken gebruikers gevangen in wat zij de “machinezone” noemt. Dit is een mentale staat waarin gebruikers opgaan in het proces, terwijl het brein telkens endorfine, dopamine en adrenaline vrijgeeft, wat gebruikers motiveert om door te gaan met swipen.
De claim van Schüll sluit aan bij psychologisch onderzoek naar variabele beloningsmechanismen, die aantonen dat onvoorspelbare beloningen het meest verslavend werken. Datingapps zoals Tinder maken hier bewust gebruik van, vergelijkbaar met hoe gokautomaten spelers blijven aantrekken. Dit maakt duidelijk dat apps niet zomaar platforms zijn om mensen te verbinden, maar ook ontworpen zijn om gebruikers zo lang mogelijk actief te houden.
Bronvermelding en werkwijze
- Big Think. (n.d.). Swipe-based dating apps and their impact on mental health. Retrieved from https://bigthink.com/neuropsych/swipe-based-dating-apps-mental-health/
- Humo. (n.d.). Wat er misgaat op datingapps: Soms voel je dat je date in zijn hoofd al verder aan het swipen is. Retrieved from https://www.humo.be/nieuws/wat-er-misgaat-op-datingapps-soms-voel-je-dat-je-date-in-zijn-hoofd-al-verder-aan-het-swipen-is~be2ca3c2/
- Janssen, S. (2024, August 17). Datingapps zorgen voor uitstel van partnerkeuze. NPO Radio 1. Retrieved from https://www.nporadio1.nl/fragmenten/nieuwsweekend/9cc95522-4b4f-45e4-aabc-a719b6b13cc1/2024-08-17-dating-apps-zorgen-voor-uitstel-partnerkeuze
- Metro Nieuws. (2023, September). Datingapps viral in New York door kartonnen bord. Retrieved from https://www.metronieuws.nl/lifestyle/relaties-seks/2023/09/datingapps-viral-new-york-kartonnen-bord/
- Metro Nieuws. (2024, November). Datingapps net zoals gokken? Critici claimen van wel. Retrieved from https://www.metronieuws.nl/lifestyle/relaties-seks/2024/11/datingapps-net-zoals-gokken-critici-claimen-van-wel/
- NPO. (n.d.). Swiped: Hooking up in the digital age. HBO. Retrieved from https://hbo.max.com/nl/nl/movies/swiped-hooking-up-in-the-digital-age/8e3cb9cf-fc2a-4e97-bdd5-40d6159d1a5c
- NPO Radio 1. (n.d.). Hoe datingapps als Tinder of Grindr bijdragen aan seksverslaving. Retrieved from https://www.nporadio1.nl/nieuws/podcast/37a11e3d-aeb9-4cf8-a6aa-8d209c1bafa7/hoe-datingapps-als-tinder-of-grindr-bijdragen-aan-seksverslaving
- PopNeuro. (n.d.). The psychology of dating apps: Gamification, random rewards, and consumer behavior lessons. Retrieved from https://www.popneuro.com/neuromarketing-blog/psychology-dating-apps-gamification-random-rewards-consumer-behavior-lessons
- Radboud Universiteit. (n.d.). Swipe, match, gelukkig? Datingapp-gebruikers minder tevreden met relatiestatus dan niet-gebruikers. Retrieved from https://www.ru.nl/onderzoek/onderzoeksnieuws/swipe-match-gelukkig-datingapp-gebruikers-minder-tevreden-met-relatiestatus-dan-niet-gebruikers
- Psycholoog.nl. (n.d.). De psychologie van datingapps. Retrieved from https://psycholoog.nl/blogs/de-psychologie-van-datingapps/
- Brandpunt+. (n.d.). Verslaafd aan datingapps. NPO. Retrieved from https://npo.nl/npo3/brandpuntplus/verslaafd-aan-datingapps
- MDPI. (2024). Behavioral sciences: Research on dating apps. Retrieved from https://www.mdpi.com/2076-328X/13/11/903
- Schüll, N. (2012). Addiction by design: Machine gambling in Las Vegas. Princeton University Press. Retrieved from https://www.jstor.org/stable/j.ctt12f4d0
- Ma 18-11-2024, Mailverkeer Martijn van den Assem, Hoogleraar op het gebied van gedragseconomie en financieel keuzegedrag, Vrije Universiteit Amsterdam. Over het analyseren van menselijk keuzegedrag bij gokken.
- Ma 18-11-2024/ Di 19-11-2024, Mailverkeer Jacqueline Kleijer media pedogoog over (online) seksualiteit, identiteit en beïnvloeding.
- Ma 18-11-2024 Mailverkeer Marloes Kleinjan, Hoogleraar Mentale Gezondheidsbevordering Jeugd, Universiteit Utrecht.
