“Als je gelukkig wilt zijn, kun je beter niet in een rijke buurt gaan wonen.” Deze uitspraak verscheen op 9 februari in een opiniestuk op de website van de Volkskrant. Hoewel er een kern van waarheid in schuilt, is de bewering niet volledig juist. Onderzoek wijst uit dat geluk door veel verschillende factoren wordt beïnvloed en dat de wijk waarin je woont slechts één van die factoren is. Bovendien is elke buurt anders, waardoor het lastig is om zo’n algemene conclusie te trekken.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Waar komt deze claim vandaan? 

De bewering is gebaseerd op een onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) getiteld ”De leefwerelden van arm en rijk.” Het artikel stelt dat wonen in een rijke buurt je niet per se gelukkiger maakt, ondanks de ogenschijnlijke voordelen. Geluk hangt volgens de auteur meer af van persoonlijke relaties en gemeenschapsgevoel dan van materiële rijkdom en status. De opiniemaker betoogt dat deze verbondenheid in rijke buurten vaak ontbreekt, terwijl volksbuurten juist gekenmerkt worden door sterke sociale cohesie. Doordat bewoners daar vaak jarenlang op dezelfde plek blijven wonen, zien zij elkaar opgroeien en ouder worden, wat de onderlinge band versterkt.

Sociale cohesie in wijken

Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat mensen die een sterke binding met hun buurt voelen, over het algemeen tevredener zijn met hun leven.  In rijke buurten kan de sociale cohesie soms lager zijn, omdat mensen meer op zichzelf gericht zijn en minder afhankelijk zijn van hun buren. Dit kan leiden tot een gevoel van isolatie en een lager geluksgevoel. Daarnaast speelt sociale vergelijking een grote rol. In welvarende buurten meten mensen zich vaker aan hun buren, wat kan leiden tot gevoelens van ontevredenheid en jaloezie als zij minder succesvol lijken. Dit verschijnsel laat zien dat geluk niet alleen afhangt van wat je hebt, maar vooral van hoe je jezelf vergelijkt met anderen.

Elke buurt is anders

Rijke en arme buurten gaan vaak gepaard met stereotypen, maar onderzoek van het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NSCR) toont aan dat elke buurt uniek is, ongeacht haar economische status.  Socioloog Marianne van Bochove benadrukt dat de sociale dynamiek binnen een buurt niet uitsluitend bepaald wordt door rijkdom of armoede. In de Volkskrant wordt gesuggereerd dat levendigheid en geluid in volksbuurten bijdragen aan een gevoel van gezelligheid en saamhorigheid. Geluid kan echter ook een keerzijde hebben. Hoewel drukte en sociale interactie voor sommige mensen een positief effect hebben op hun geluksgevoel, kan overmatig lawaai juist leiden tot stress, vermoeidheid en een verminderd gevoel van welzijn. Onderzoek van het CBS bevestigt dat geluidsoverlast een negatieve invloed kan hebben op geluk. Terwijl sommigen een levendige omgeving waarderen, ervaren anderen juist meer welzijn in een rustige woonomgeving.

Geluksfactoren 

Het CBS meldt dat er verschillende factoren zijn die bepalen of je gelukkig bent. Sociale cohesie draagt bij aan geluk, maar het is geen absolute voorwaarde. Socioloog en hoogleraar van De Haagse Hogeschool Marianne van Bochove legt uit dat geluk wordt beïnvloed door meerdere elementen. Een goede gezondheid is bijvoorbeeld essentieel, aangezien zowel fysieke als mentale gezondheid direct bijdragen aan welzijn. Financiële stabiliteit speelt ook een belangrijke rol, en het hebben van sterkte relaties met vrienden, familie en een liefdespartner hebben kan je geluksgevoel ook beïnvloeden.

Volgens het CBS-rapport over geluk en persoonlijkheid spelen persoonlijke eigenschappen zoals optimisme, veerkracht en sociale vaardigheden een cruciale rol in het ervaren van geluk. Dit suggereert dat, los van de woonomgeving, individuele kenmerken bepalend zijn voor iemands geluksniveau.

Conclusie

De claim “Als je gelukkig wilt zijn, kun je beter niet in een rijke buurt gaan wonen” is niet gerechtvaardigd waar of waar. Geluk is het resultaat van een combinatie van sociale, psychologische en krachtige factoren, waaronder sterke relaties, gezondheid, financiële stabiliteit en een gevoel van gemeenschap. Rijke buurten bieden voordelen zoals financiële zekerheid en een betere leefomgeving, maar kunnen ook nadelen hebben, zoals hogere stressniveaus en minder sociale cohesie. Uiteindelijk hangt het geluksniveau af van de interactie tussen persoonlijke eigenschappen, sociale banden en de omgeving, waardoor de impact van de buurt op geluk per individu toeneemt.

Geraadpleegde bronnen:

Marjolein Bosman (voorheen werkzaam bij het CBS vanuit de Radboud Universiteit) & Centraal Bureau voor de Statistiek. (2020, August 9). Geluk en persoonlijkheid. Centraal Bureau Voor De Statistiek.  https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/statistische-trends/2020/geluk-en-persoonlijkheid?onepage=true#:~:text=Mensen%20met%20een%20

Sociale relaties zijn de sleutel tot een lang en gelukkig leven, blijkt uit Harvard’s Happiness Study. Retrieved from Sociale relaties zijn de sleutel tot een lang en gelukkig leven, blijkt uit Harvard’s Happiness Study – IO